Yüksek Sanata Karşı Alçak Sanat Hareketi ve Robert Williams

Year 2023, Issue: 33, 743 - 754, 26.04.2023

Eda Uzun Yasemin Uzun

https://doi.org/10.29000/rumelide.1279137

Abstract

18. yüzyıldan beri bazı sanat alanlarının Yüksek Sanat, bazılarının ise Alçak Sanat olarak değerlendirilmesi, sanatın Modern ve Postmodern dönemlerinde de devam etmiştir. Günümüzde ise bu anlayış kendisini resim ve illüstrasyon, heykel ve vinil oyuncak gibi birbirine benzer alanlarda göstermektedir. Bu anlayışa göre eserin, işlevsellik özelliği arttıkça Yüksek Sanat olarak değeri azalmaktadır. Lowbrow Sanat, süregelen bu Yüksek Sanat anlayışına karşı olarak ortaya çıkmıştır. Amerikalı sanatçı Robert Williams, Lowbrow Sanat hareketi içinde kilit öneme sahiptir. Sanatçı, hareketin ortaya çıkması ve şekillenmesinde aktif olarak rol oynamıştır. Lowbrow terimini sahiplenen sanatçı, diğer Lowbrow sanatçıları tarafından da öncü olarak kabul edilmektedir. Bu şekilde sanat dünyasını ikiye bölerek bazı sanat eserlerinin alçak bazılarının ise yüksek olarak değerlendirilmesine sebep olan şey bu araştırmanın merak konusu olmuştur. Bu doğrultuda çalışmada; sanatın Highbrow Sanat’a evriminin kronolojik olarak incelenmesi, Yüksek Sanat ve Alçak Sanat arasındaki ilişkiye değinilmesi, Williams’ın Lowbrow Sanat hareketi içerisindeki önemi vurgulanarak, sanatçı hakkında tarihsel inceleme yapılması amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır ve ulaşılan belgelerin içerik analizleri yapılmıştır. Öncelikle sanatın Yüksek Sanat’a evrimi tarihsel olarak incelenmiştir. Highbrow Sanat ve Lowbrow Sanat arasındaki ilişkiye değinilerek Lowbrow Sanat hakkında bilgi verilmiştir ve konuyla ilgili kilit öneme sahip olan Robert Williams’ın sanat anlayışı Yüksek Sanat ve Alçak Sanat ayrılığı üzerinden incelenmiştir. İncelemeler gösteriyor ki, bugün sanatı temsili eden müze ve galerilerde sergilenen ve herkes tarafından ulaşılamayan eserler, Yüksek Sanat olarak nitelendirilirken, bir işleve hizmet eden ya da herkes tarafından rahatlıkla ulaşılabilen popüler eserler ise Alçak Sanat statüsüne indirgenmektedir. Lowbrow sanat da, ilk ortaya çıktığı dönemde galeri ve müzeler tarafından kabul edilmeyerek, sanatın alçak formu olarak görülmüştür. Fakat bugün Lowbrow Sanat, artık geniş bir sanatçı ve izleyici kitlesine sahiptir ve Yüksek Sanat’ın sergilendiği galeri ve müzelerde yerini almaya başlayarak onun bir parçasına dönüşmektedir.

Keywords

Alçak Sanat, Yüksek Sanat, Lowbrow Sanat, Robert Williams

References

• Akay, A. (2002). Kapitalizm Ve Pop Kültür. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Anderson, K. (2004). Pop Surrealism: The Rise of Underground Art. California: Ignitio Publishing.
• Artun, Ali. (2014). Sanatin Özerkliği Üzerine. Erişim: 15.10.2022 http://www.aliartun.com/yazilar/sanatin-ozerkligi-uzerine/
• Artun, A. (2018). Çağdaş Sanatın Örgütlenmesi Estetik Modernizminin Tasfiyesi, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Barnard, M. (2010). Sanat, Tasarım ve Görsel Kültür. (Çev. Korkmaz, G.) Ankara: Ütopya Yayınları.
• Bazin, G. (1998). Sanat Tarihi. (Çev. Üzra Nural, Selahattin Hilav) İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• Bozkurt, N.(1995). Sanat ve Estetik Kuramları. İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Cançat, A. (2020). Lowbrow Üzerine. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 26(44), 202-210.
• Farago, F. (2017). Sanat. (Çev. Doğan, Özcan). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Heartney, E. (2008). Sanat ve Bugün, İstanbul: Akbank Yayınları.
• Hodge, S. (2019). Sanatın Kısa Öyküsü, (Çev. Öztok, Deniz) Hep Kitap, İstanbul.
• Honour H. ve Fleming J. (2016). Dünya Sanat Tarihi. (Çev. Abacı, Hakan), İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• Gombrich, E. H. (1997). Sanatın Öyküsü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Jordan, M. D. (2005). Weirdo Deluxe: The Wild World of Pop Surrealism & Lowbrow Art. San Francisco: Chronicle Books.
• Jordan, M. D. (2010). Weirdo Noir: Gothic and Dark Lowbrow Art, Chronicle Books: San Francisco.
• Kemp, M. (2009). Pop artist displays primitive instincts. Nature 461, 42 https://doi.org/10.1038/461042a
• Krausse, A. C. (2005). Rönesanstan Günümüze Resim Sanatının Öyküsü. İstanbul: Literatür.
• Lowey, I. & Prince, S. (2014). The Graphic Art of the Underground: A Countercultural History. London: Bloomsbury Visual Arts.
• Robert Williams (t.y.)Erişim: 16.12.2022 https://www.robtwilliamsstudio.com/about
• Shiner, L. (2018). Sanatın İcadı. (Çev: İ. Türkmen). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Şahin, H. (2016). Sanatta Kitsch olgusu üzerine. Akdeniz Sanat Dergisi, 9(17), 1-11.
• Varol Ergen, E. (2015). Yeni ve Bağimsiz Bir Sanat Deneyimi Olarak Pop Sürrealizm. Art-Sanat Dergisi, 0 (3), 173-180.
• Williams, R. (1994). The Lowbrow Art of Robert Williams. San Francisco: Last Gasp.
• Williams, (t.y.) Erişim: 18.12.2021 https://web.archive.org/web/20080509085309/http:/beinart.org/info/essays/robert-williams.php
• Williams Statement (2007) Erişim: 15.11.2022 https://www.robtwilliamsstudio.com/s/Robert-Williams_-Artist-Statement.pdf
• Yılmaz, M. (2013). Modernizmden Postmodernizme Sanat. 127 Sanat Dizisi. Ankara: Ütopya Yayınevi.