Düzce’de Hava Kirliliğinin Mortalite Üzerine Etkisi

Year 2021, Volume: 11 Issue: 4, 829 - 835, 27.12.2021

Atilla Senih Mayda Derya Karkaç

https://doi.org/10.31832/smj.933475

Abstract

Amaç: Düzce ilindeki 2009-2020 tarihleri arasındaki PM10 ve PM2,5 kirliliğini incelemek ve AirQ programını kullanarak hava kirliliğine bağlı ölüm sayılarını belirlemek.
Gereç ve Yöntemler: Tanımlayıcı tipteki bu ekolojik çalışmada 1 Ocak 2009 - 31 Aralık 2020 tarihleri arasındaki https://www.havaizleme.gov.tr/ (Erişim tarihi: 28.04.2021) adresinden elde edilen PM10 ve PM2,5 değerleri alınarak ortalama yıllık değerler hesaplanmış ve AirQ programında veriler kodlanarak önlenebilir ölüm sayıları hesaplanmıştır.
Bulgular: Düzce’de 2009-2020 yılları arasında saatlik 105071 PM10 ölçümünden 99631 (%94.80)’i yapılmıştır. PM 2,5 yıllık ortalama değerleri 2018 yılında AB (Avrupa Birliği) sınır seviyesini 0,10 μg/m3 geçerken, diğer tüm yıllarda hem DSÖ’nün (Dünya Sağlık Örgütü) önerdiği (10 μg/m3), hem de AB’nin önerdiği yıllık 25 μg/m3 seviyesini ortalama 2-3 kat aşmıştır. Hava kirliliğine atfedilen ölüm nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 2009 yılında 722 kişi (%35,03), 2010’da 638 kişi (%33,69), 2011’de 727 kişi (%35,99), 2012’de 729 kişi (%34,49), 2013’de 625 kişi (%32,24), 2013’de 625 kişi (%32,24), 2014’de 801 kişi (%38,19), 2015’te 839 kişi (36,36), 2016’da 836 kişi (35,83), 2017’de 762 kişi (%33,08), 2018’de 501 kişi (%21,16), 2019’da 725 kişi (%30,29) ve 2020’de 706 kişi (%29,24)’dir.
Sonuç: Düzce’de partikül madde kirliliği erken ölümlere neden olmaktadır. Hesaplanan yüksek hava kirliliğine bağlı ölüm oranlarının düşürülebilmesi için Düzce’nin hava kalitesinin iyileştirilmesi gerekmektedir.

Keywords

hava kirliliği, Düzce, Mortalite, AirQ Programı

The Effect of Air Pollution on Mortality in Düzce

Abstract

Keywords

Air pollution, Düzce, Mortality, AirQ Software

References

• 1. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Hava Kirliliği ve Sağlık Etkileri. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/?option=com_content&view=article&id=650:hava-kirlili%C4%9Fi-ve-sa%C4%9Fl%C4%B1k-etkileri&catid=633:%C3%A7evre-sa%C4%9Fl%C4%B1%C4%9F%C4%B1-birimleri-%C3%A7ed&lang=tr-TR. (İnternet Erişim Tarihi: 23.04.2021).
• 2. https://www.who.int/health-topics/air-pollution#tab=tab_1. ((İnternet Erişim Tarihi 01.05.2021).
• 3. https://tr.euronews.com/2021/03/16/dunyan-n-hava-kirliligi-haritas-turkiye-den-3-il-avrupa-n-n-havas-en-kirli-15-sehri-listes. (internet Erişim Tarihi: 23.04.2021).
• 4. Khomenko S, Cirach M, Barboza EP, Mueller N, Gômez JB, Rueda DR, Et al. Premature Mortality Due To Air Pollution İn European Cities: A Health İmpact Assessment. The Lancet Planetary Health.2021;5:3:121134. https://doi.org/10.1016/S2542-5196(20)30272.
• 5. https://www.dw.com/tr/be%C5%9F-%C3%B6l%C3%BCmden-birinin-sebebi-havakirlili%C4%9Fi/a-56514039 . (İnternet Erişim Tarihi: 23.04.2021).
• 6. Miller MR, Shah AS, Newby DE. We All Breathe The Same Air And We Are All Mortal. Cardiovascular Research,2020;116:1797-1799.https://doi.org/10.1093/cvr/cvaa126.
• 7. Anderson İ. Air Pollution And Mortality: A History. Atmospheric Environment. 2009; 43:1:142-152. https://doi.org/10.1016/j.atmosenv.2008.09.026.
• 8. Lefler SJ, Higbee JD, Burnett RT, Ezzati M, Coleman NC, Mann DD, Et al. Air Pollution And Mortality İn A Large, Representative U.S. Cohort: Multiple-Pollutant Analyses, And Spatial And Temporal Decompositions. Environmental Health. 2019;18:101. https://ehjournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12940-019-0544-9. (İnternet Erişim Tarihi: 23.04.2021).
• 9. Gouveia N, Fletcher T. Time Series Analysis Of Air Pollution And Mortality: Effects By Cause, Age And Socioeconomic Status. Journal of Epidemiology & Community Health. 2000; 54: 10: 750-755. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1731551/. (İnternet Erişim Tarihi: 23.04.2021).
• 10. Khomenko S, Cirach M, Barboza EP, Mueller N, Gômez JB, Rueda DR, Et al. Premature Mortality Due To Air Pollution İn European Cities: A Health İmpact Assessment. The Lancet Planetary Health.2021;5:3:121134. https://doi.org/10.1016/S2542-5196(20)30272.
• 11. Hayes RB, Lim C, Zhang Y, Cromar K, Shao Y, Reynolds HR, Et al. PM2.5 Air Pollution And Cause-Specific Cardiovascular Disease Mortality. International Journal of Epidemiology. 2020; 49: 1: 25–35. https://doi.org/10.1093/ije/dyz114.
• 12. Lin H. Wang X, Qian ZM, Guo S, Yao Z, Vaughn MG, Dong G, Et all. Daily Exceedance Concentration Hours: A Novel İndicator To Measure Acute Cardiovascular Effects Of PM2.5 İn Six Chinese Subtropical Cities. Environment International. 2018;111:117-123. DOI: 10.1016 / j.envint.2017.11.022.
• 13. Çilingir B. Hava Kirliliği ve Akciğer. J Contemp Med. 2016;6: 131-137.
• 14. Myllyvirta L. Thieriot H.2020 Yılında Avrupa’da Fosil Yakıt Kullanımı Ve Hava Kirliliği İlişkisi. Crea. 2021; https://www.temizhavahakki.com/wp-content/uploads/2021/03/2020HavaKirliligiAvrupa-CREA-1.pdf.
• 15. Liang F, Qingyang X, Huang K, Yang X, Liu F, Li J, Et al. The 17-Y Spatiotemporal Trend Of PM2.5 And İts Mortality Burden İn China.Pnas. 2020;117:41:25601-25608. https://doi.org/10.1073/pnas.1919641117.
• 16. https://www.iqair.com/bangladesh. (İnternet Erişim Tarihi: 26.04.2021).
• 17. Bove H, Bongaerts E, Slenders E, Bijnens EM, Saenen ND, Gyselaers W, Et al. Ambient Black Carbon Particles Reach The Fetal Side Of Human Placenta. Nature Communications. 2019;10: 3866.DOI:10.1038 / s41467-019-11654-3.
• 18. https://tr.euronews.com/2021/01/07/arast-rma-hava-kirliligi-gebelik-kayb-dusuk-ve-olu-dogum-riskini-art-r-yor. (İnternet Erişim Tarihi: 26.04.2021).
• 19. https://www.iklimhaber.org/hindistanda-hava-kirliligi-kaynakli-olumler-artiyor/. (İnternet Erişim Tarihi: 26.04.2021).
• 20. Doğu Marmara Kalkınma Ajansı. T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. Doğu Marmara Bölgesi Kalkınma Göstergeleri VII. 2020; 22-32.
• 21. Temiz Hava Hakkı Platformu. Hava Kirliliği ve Sağlığa Etkileri. Kara Rapor. 12 Ağustos 2020.
• 22. Düzce Valiliği. http://www.duzce.gov.tr/cografya. (İnternet Erişim Tarihi: 24.04.2021).
• 23. Tüik. Ölüm ve Ölüm Nedeni İstatistikleri 2019. https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33710. (İnternet Erişim Tarihi: 23.04.2021).
• 24. Eskiocak M, Altunok A. Trakya’da Partiküler Madde Kirliliği ve Mortalite İlişkisinin Değerlendirilmesi. Turk/ Public Health. 2020;28:3:124-132.
• 25. Yalçın M, Kaya K. Türkiye’de Solunum Sistemine Bağlı Ölüm Oranlarının Mekânsal Kümelenmelerinin İncelenmesi. Akufemubid. 2019; 19: 3: 750-761.
• 26. https://www.euro.who.int/en/health-topics/environment-and-health/air-quality/news/news/2018/5/over-half-a-million-premature-deaths-annually-in-the-european-region-attributable-to-household-and-ambient-air-pollution. (İnternet Erişim Tarihi 29.04.2021).
• 27. Avşar F. Doğu Marmara Bölgeleri Kalkınma Göstergeleri. Doğu Marmara Kalkınma Ajansı Yayınları; 2019;4-247.