M. Hayri Kırbaşoğlu’nun Ignaz Goldziher Savunusuna Eleştirel Bir Yaklaşım (Goldziher’i Anlamak Adlı Çalışması Özelinde)

Year 2023, Volume: 9 Issue: 2, 971 - 1008, 31.12.2023

Ahmet Emin Seyhan

https://doi.org/10.47424/tasavvur.1324508

Abstract

M. Hayri Kırbaşoğlu akademik çalışmalarını hadis alanında yürüten bir araştırmacıdır. O, son çalışmasını ünlü oryantalist Ignaz Goldziher hakkında yapmış, Goldziher’i Anlamak adını verdiği kitabında özellikle Müslüman araştırmacılar tarafından tenkit edilen Goldziher’in doğru anlaşılamadığını, ona karşı nefret ve karalama kampanyasının yürütüldüğünü ve çok büyük bir haksızlığa uğradığını iddia etmiştir. Bu makalenin yazılma nedeni Kırbaşoğlu’nun mezkûr çalışmasında ortaya koyduğu Ignaz Goldziher savunusunun analizini yapmak ve tespitlerinde haklı olup olmadığını değerlendirmektir. Araştırmalarımız sonucunda daha önce Kırbaşoğlu’nun Goldziher savunusuna eleştirel yaklaşan başka bir çalışmanın olmadığı görülmüş ve bu makalenin yazılmasına karar verilmiştir. Makale, Kırbaşoğlu’nun söz konusu çalışmasıyla sınırlandırılmış, buradaki görüşlerinden hareketle hem onun hem de Goldziher’in doğru tanıtılması hedeflenmiştir. Makalenin sonunda Kırbaşoğlu’nun Yahudi oryantalist Ignaz Goldziher ile ilgili değerlendirmelerinin sübjektif, tek taraflı, önyargılı, tepkisel, objektiflikten uzak ve yüzeysel olduğu sonucuna varılmış, ayrıca Goldziher ile alakalı analizlerinin büyük bir kısmının gerçeklerle örtüşmediği neticesine ulaşılmıştır.

Keywords

Hadis, İslâm, Kur’ân, Ignaz Goldziher, Hayri Kırbaşoğlu, Oryantalizm

Supporting Institution

yoktur

Project Number

yoktur

A Critical Approach to M. Hayri Kırbasoglu's Ignaz Goldziher Advocacy (Specific to His Study Understanding Goldziher)

Abstract

M. Hayri Kırbasoglu is researcher who studies in the field of ḥadīth. Kırbasoglu’s latest work was on the famous orientalist Ignaz Goldziher, and in his book Understanding Goldziher, he claimed that Goldziher, who was criticized by Muslim researchers, was not understood correctly, a hate and smear campaign was carried out against him, and he suffered a great injustice. The reason for writing this article is to analyze the defense of Goldziher put forward by Kırbasoglu in the aforementioned study and to evaluate whether he is right in his opinions and determinations. As a result of our research, it was seen that there was no other study that was critical of Kırbasoglu’s defense of Goldziher, and it was decided to write this article. The article is limited to Kırbasoglu’s aforementioned work, and it is aimed to introduce both him and Goldziher correctly, based on Kırbasoglu’s views here. At the end of the article, it was concluded that Kırbasoglu’s evaluations about the Jewish orientalist Goldziher were subjective, one-sided, biased, reactive, far from objectivity and superficial, in addition, it was concluded that most of his analyzes related to Goldziher do not correspond to the facts.

Keywords

Ḥadīth, Islam, Qur’an, Ignaz Goldziher, Hayri Kırbasoglu, Orientalism

Project Number

yoktur

References

• Akdemir, Salih. “Müsteşriklerin Kur’ân-ı Kerîm ve Hz. Muhammed (SAV)’e Yaklaşımları”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 31 (1989), 179-210.
• Akgün, Hüseyin. Goldziher ve Hadis. Ankara: Araştırma Yayınları, 2019.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmâil. Sahîhu’l-Buhârî. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Canikli, İlyas. “Ignaz Goldziher’in ‘İslâm Kültürü ve Araştırmaları I-II’ Eseri Bağlamında Hz. Peygamber ve Hadisler Hakkındaki Görüşlerine Yeni-den Bakış”. Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/2 (2020), 339-364.
• Çap, Sabri. “Goldziher ve Schacht’ın Hadislerin Yazılması ve Tedvinine Dair Görüşlerinin Kökenleri”. Modern Dönemde Hadis ve Babanzâde Ahmed Naîm. ed. İbrahim Özçoşar vd. 233-262. İstanbul: Divan Kitap, 2022.
• Goldziher, Ignaz. el-Akîde ve’ş-şerîa’ fi’l-İslâm. çev. Muhammed Yusuf Mûsâ vd. Kahire: Dâru’l-Kütübi’l-Mısrî, 1946.
• Goldziher, Ignaz. Hadis Kültürü Araştırmaları. ed. Hüseyin Akgün. Ankara: Otto, 2020.
• Goldziher, Ignaz. İslâm Kültürü Araştırmaları. çev. Cihad Tunç. 2 Cilt. Ankara: Otto Yayınları, 2019.
• Goldziher, Ignac. Klasik Arap Literatürü. çev. Rahmi Er - Azmi Yüksel. İstan-bul: Vadi Yayınları, 2019.
• Görgün, Tahsin. “Goldziher, Ignaz (Metodu)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 14/105-109. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
• Görmez, Mehmet. Sünnet ve Hadisin Anlaşılması ve Yorumlanmasında Metodoloji Sorunu. Ankara: TDV Yayınları, 2000.
• Görmez, Mehmet. “Klasik Oryantalizmi Hadis Araştırmalarına Sevk Eden Temel Faktörler Üzerine”. İslâmiyât 3/1 (2000), 11-31.
• Hatiboğlu, İbrahim. “Yakındoğu Seyahatine Dair Eserleri Bağlamında Ignaz Goldziher ve İlk İslâm Dünyası Tecrübesi”. Oryantalizmi Yeniden Okumak: Batı’da İslâm Çalışmaları Sempozyumu, 11-12 Mayıs 2002 Adapazarı. 153-158. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2003.
• Hatiboğlu, İbrahim. “Yakın Doğu Seyahati ve Eserleri Bağlamında Ignaz Goldziher ve İslâm Dünyası ile Fikrî Etkileşimi”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi (Bilimsel Birikim), Muhammed Hamidullah’ın Aziz Hatırasına 2/3 (2002), 107-121.
• Hatiboğlu, Mehmet Said. “Batı’daki Hadis Çalışmaları Üzerine”. İslâmî Araştırmalar 6/2 (1992), 105-113.
• Hatiboğlu, Mehmet Said. “Goldziher, Ignaz”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 14/102-104. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
• Hourani, Albert. Islam in European Thought. Cambridge: Cambridge University Press, 1991.
• Kırbaşoğlu, M. Hayri. Goldziher’i Anlamak. PDF: y.y., 2021. Erişim 30 Mart 2023. http://www.hayrikirbasoglu.net/.
• Koçyiğit, Talat. “I. Goldziher’in Hadisle İlgili Bazı Görüşlerinin Tahlil ve Tenkidi”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 15 (1967), 43-55.
• Kutluay, İbrahim. “Müslüman Araştırmacıların Bazı Oryantalistlere Yönelttiği Tenkitler: Fuat Sezgin’in Goldziher Eleştirisi Özelinde”. III. Uluslararası Ahmed Hani Sempozyumu (İslâm Bilim ve Kültür Tarihçisi Olarak Prof. Dr. Fuat Sezgin), (5-6 Ekim 2019, Ağrı) Bildiriler Kitabı. ed. Adem Yerinde. 288-306. Ağrı: Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Yayınları, 2019.
• Kızıl, Fatma. “Goldziher’den Schacht’a Oryantalist Literatürde Hadis ve Sünnet: Bir Okulun Yaşayan Geleneği”. Hadis Tetkikleri Dergisi 7/2 (2009), 45-62.
• Kızıl, Fatma. Oryantalistlerin Hadislerin Menşeini Tespite Yönelik Yöntemleri. Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2005.
• Kızılkaya Yılmaz, Rahile. Çağdaş Hadis Tartışmaları ve Muvatta'. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları 2020.
• Kızılkaya Yılmaz, Rahile. “Goldziher’in Hadise Yaklaşımını Belirlemesi Açı-sından Erken Dönem İslâm Toplumu Tasavvuru”. Darulfunun İlahiyat [İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi] 32/2 (2021), 421-456.
• Kızılkaya Yılmaz, Rahile. “Hegel’in Tarih Felsefesinin Goldziher’in Hadisleri Değerlendirme Yöntemine Etkisi”. İnsan ve Toplum Dergisi 11/3 (2021), 215-248.
• Müslim, Ebu’l-Hüseyin Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî en-Neysâbûrî. Sahîhu Müslim. thk. Muhammed Fuâd Abdulbâkî. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Sezgin, M. Fuad. “Hadis Musannefatının Mebdei ve Ma’mer b. Râşid’in Câmi’i”. Türkiyat Mecmuası 12 (1955), 115- 134.
• Sezgin, M. Fuad. “İslâm Tarihinin Kaynağı Olmak Bakımından Hadis’in Ehemmiyeti”. İslâm Tetkikleri Enstitüsü Dergisi 2/1 (1956-1957), 19-36.
• Sıbâi, Mustafa. es-Sünne ve mekânetuhâ fî’t-teşrîi’l-İslâmî. Beyrut: el-Mektebetu’l-İslâmî, 1398/1978.
• Tirmizî, Muhammed b. Îsâ. el-Câmi‘u’s-sahîh (Sünenü’t-Tirmizi). İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Yaşar Dilek, Aysun. Oryantalist Ignaz Goldziher’in Hayatı ve Hz. Muhammed Tasavvuru. İstanbul: Sır ve Hikmet Yayınları, 2021.
• Yazıcı, Hafize. “A Study on the Historical Foundations of Jewish Orientalism: Ignaz Goldziher Example/Yahudi Oryantalizminin Tarihi Temelleri Üzerine Bir Araştırma: Ignaz Goldziher Örneği”. HADITH 5 (2020), 105-147.
• Yücel, Ahmet. Hadis Tarihi. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Yayınları, 2017.
• Yücel, Ahmet. Oryantalist Hadis Anlayışı ve Eleştirisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Yayınları, 2015.
• Yücel, Ahmet. “Oryantalistlerin Hadis ve Sünnet’e Yaklaşımları”. İslâm Geleneğinde ve Modern Dönemde Hadis ve Sünnet. ed. Bünyamin Erul. 553-590. İstanbul: Kur’an Araştırmaları Merkezi Yayınları, 2020.