TÜRK DIŞ POLİTİKASI ANALİZİNDE İNŞA KURAMI VE KÜLTÜR: KERKÜK REFERANDUMU ÖRNEĞİ

Year 2018, Issue: 29, 125 - 140, 29.12.2018

Murat Bayar

https://doi.org/10.20427/turkiyat.460684

Abstract

Çalışmanın amacı Türk Dış Politikasında Kerkük Referandumunun inşacılık
kuramı ve kültür olgusu üzerinden incelenmesidir. İkinci Dünya Savaşı ile hem siyaset
biliminde hem de uluslararası ilişkiler disiplininde önemi anlaşılmaya başlanan
kültür, 1990’lı yıllardan itibaren açıklayıcı bir fenomen hâlini almıştır.
Kültürün uluslararası siyasetteki önemi fark edilmiş ancak soğuk savaş dönemi
boyunca realizm ve liberalizm yaklaşımları uluslararası siyasette baskın
kuramsal konumunu sürdürmüştür. Kültür kavramını siyaset bilimi ve uluslararası
siyasette merkezî konuma yerleştiren inşacılık (constructivism) kuramının
ortaya çıkışı ise 1990’lı yıllara denk gelmektedir. Bu kuramsal arayışta en
büyük etken; Aydınlanma ile ortaya çıkan “rasyonalitenin” iç siyasette ve
uluslararası ilişkilerde olayları açıklamada yetersiz kalmasıdır. Bu durum,
kültürün analiz birimi kabul edilmesi ile inşacılık kuramının uluslararası
ilişkiler kuramları arasında yerini almasını sağlamıştır.

Çalışma
kuramsal ve uygulamalı olarak iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde inşacılık
kuramı ekseninde uluslararası ilişkiler ve dış politikada kültür olgusunun
merkezî konumuna odaklanılmaktadır. Çalışmanın ikinci bölümünde ise bu kuram
çerçevesinde kültürün Türk dış politikası davranışı üzerindeki etkisi analiz
edilmektedir. Analiz, Nisan 2017-Kasım 2017 tarihleri arasında Kuzey Irak
Bölgesel Kürt Yönetimi ile Türkiye arasında yaşanan “Kerkük referandumu”
tartışması üzerine Türk dış politikası karar vericilerinin ürettikleri
söylemler üzerinden gerçekleştirilmektedir. 

Keywords

İnşacılık, Dış politika, Rasyonalite, Söylem Analizi, Kültür, Kerkük Referandumu

An Analysis of Turkish Foreign Policy According to the Constructivist Theory and Culture: The Example of the Kirkuk Referendum

Abstract

The purpose
of the study is to examine the Kirkuk Referendum in Turkish Foreign Policy
through the theory of constructivism and of the cultural feature. The
importance of culture that became prominent after the Second World War in
political science and in the discipline of international relations, developed
into an interpretative framework since the 1990s. Although the importance of
culture has been recognized in international politics, realist and liberal approaches
maintained their theoretical domination throughout the Cold War. The emergence
of the theory of constructivism, placed the concept of culture in central
position in political science and international politics since the 90s. The
most important factor in this theoretical development was that the
"rationality" that emerged with the Enlightenment was insufficient to
explain events both in domestic politics and in international relations. Thus
the theory of constructivism by accepting the culture as an analytical tool
took its place among theories of international relations.

The study consists of two parts: a theoretical and
a case study. The first part focuses on the central place of culture in foreign
policy and international relations based on the constructivist theory. The
second part analyses the effect of culture on the manifestations of Turkish
Foreign Policy within the framework of the said theory. The analysis is based
on the discourse produced by the Turkish Foreign Policy decision makers during
the "Kirkuk referendum" discussions, that took place between Kurdish
Regional Government in Northern Iraq and Turkey from April 2017 to November
2017.

Keywords

Culture, Constructivism, Foreign Policy, Rationality, Discourse Analysis, Kirkuk Referendum

References

• Başbakan ile özel yayın. 21.04.2018 tarihinde https://www.akparti.org.tr/site/haberler/trt-haber-basbakan-ile-ozel-yayin-tam-metni/93603#1 adresinden erişildi.
• Bayar, M. (2018). Kültür Kavramının Siyaset Bilimi ve Dış Politikaya Etkisi. Akademik Bakış Dergisi Sayı: 66, 442-452.
• Blanche M. T. ve Durrheim K. (1999). Research in Practice: Applied Methods for the Social Sciences. Cape Town: University of Cape Town Press.
• Büyükkantarcıoğlu, N. (2006). Toplumsal Gerçeklik ve Dil. İstanbul: Multilingual Yabacı Dil Yayınları.
• Cumhurbaşkanı Erdoğan: Kerkük'teki referandum kararı işgal hareketidir. 21.04.2018 tarihinde https://www.yenisafak.com/gundem/cumhurbaskani-erdogan-kerkukteki-referandum-karari-isgal-hareketidir-2638590 adresinden erişildi.
• Erdoğan’dan yeni yol haritası: Kerkük ve Musul için de adım atılacak. 21.04.2018 tarihinde http://www.diken.com.tr/erdogandan-yeni-yol-haritasi-kerkuk-ve-musul-icin-de-adim-atilacak/ adresinden erişildi.
• Erdoğan'dan referandum açıklaması. 21.04.2018 tarihinde http://www.yenicaggazetesi.com.tr/erdogandan-referandum-aciklamasi-172480h.htm adresinden erişildi.
• Fischer, M. (2006). Culture and Foreign Politics. The Limits of Culture: Islam and Foreign Policy (B. Shafer Ed) içinde (ss. 27-65) Cambridge, Massachusetts London, England: The MIT Press
• Fitcher, J.(1996) Sosyoloji Nedir? (N. Çelebi, Çev) Ankara Atilla Kitapevi.
• Aslantürk, Z. Amman, T. (2012). Sosyoloji. İstanbul: Çamlıca Yayınları. Gökçe, O. (1998). Milli Kültür ve Küreselleşme. Milli Kültürler ve Küreselleşme Prof. Dr. Erol Güngörün Hatırasına (B. Yediyıldız, M.Ç. Özdemir ve F. Unan Ed.) içinde (ss.285-291), Konya: Türk Yurdu Yayınları.
• Grove, A. (2010). Culture and Foreign Policy Analysis. The International Studies Encyclopedia (R. A. Denemark and R. Marlin-Bennet Ed.) içinde (ss. 781-799). The UK: Wiley-Blackwell.
• Halliday, M. A. K. (1978). Language as Social Semiotic: The Social Interpretation of Language and Meaning. London: Edward Arnold (Publishers) Ltd.
• Lane E. ve Ersson S. (2005). Culture and Politics: A Comparative Approach, England : Ashgate Publishing Limited.
• Özönder, C. (2001). Takdim, Küreselleşme Tartışmalarında Terör Boyutu, Kök Araştırmalar Dergisi Cilt III Sayı 2 Bahar ss.1-4.
• Karakoç, J. (2013). İnşacılıkde Dış Politika ve Etnik Kimlikler. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 28 Sayı 22 ss. 131-160.
• Katzenstein, P., Keohane, R., Krasner, S. (1998). Preface: International Organization at Its Golden Anniversary, International Organization 52, 4, Autumn 1998, ss. xv-xviii
• Kubalkova, V. (2015). A Constructivist Primer. Foreign Policy in a Constructed World. (V. Kubalkova ed.) içinde (56-77) the USA, New York: Routledge.
• Onuf, N. (1989), World of Our Making: Rules and Rule in Social Theory and International Relations, University of South Carolina Press, Columbia.
• Onuf, N. (1998), “Constructivism, A User’s Manual”, International Relations in A Constructed World, (V. Kubalkova, N. Onuf ve P. Kowert), M. E. Sharpe, ed.) içinde (ss.58-78) the USA, New York: Routledge.
• Öz, M. (2008). Tarih Perspektifinden Türk Kimliği Üzerine Bazı Düşünceler. Türkiyat Araştırmaları Dergisi (Prof. Dr. Cihat Özönder Anısına), 8 (Bahar), 219-226.
• Özönder, C. (1999). Takdim, Niçin Sosyal ve Stratejik Araştırmalar, Kök Araştırmalar Dergisi Cilt I Sayı 1 Bahar ss.1-3.
• Smith, A. (1994). Milli Kimlik ( B.S. Şener Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Vasquez A. J. (1996). Classics of International Relations, New Jersey: Prentice Hall.
• Viotti, P. Kauppi, M. (1999). International Relations Theory, Needham Heights: Ally & Bacon.
• Walt, S. M. (1998). International Relations: One World, Many Theories. Foreign Policy, No. 110, Special Edition: Frontiers of Knowledge (Spring, 1998), 29-46.
• Worral, A. (1990). Offending Women: Female Law Breakers and the Criminal Justice System. London: Routledge.
• Tonkiss, F. (2004). Analysing discourse. Researching Society and Culture. (C. Seale ed.) içinde (ss.245-260). London, UK: Sage Publications.
• Zehfuss, M. (2002). Constructivism in International Relations: The Politics of Reality. the UK: Cambridge Universty Press.
• 40. Muhtarlar Toplantısında Yaptıkları Konuşma. 21.04.2018 tarihinde https://www.tccb.gov.tr/konusmalar/353/85035/40-uhtarlartoplantisinda-yaptiklari-konusma.html adresinden erişildi.