Bulgaristan Göçmenlerinin Ankara'da İskânları (1950-1951) ve Bununla İlgili Gelişmeler

Year 2024, Volume: 9 Issue: 1, 110 - 139, 30.03.2024

Tahsin Aydoğan

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.1370787

Abstract

Göçlerin, barındırdıkları sosyal, ekonomik ve siyasal etkilerinin büyüklüğü, ülkelerin geçmişte ve günümüzde bu konu ile yoğun şekilde ilgilenmelerine ve bu hususta çeşitli politikalar geliştirmelerine neden olmuştur. Nitekim Anadolu, tarihsel süreçte çok fazla göçe maruz kalmış, siyasi, sosyal ve kültürel yapısı göçlerle şekillenmiştir. Özellikle Osmanlı Devleti’nin dağılma sürecine girmesiyle beraber tehcir ve katliamdan kaçış vasfını haiz birçok göç akını, Balkanlar’dan Anadolu’ya doğru cereyan etmiştir. Bulgaristan’ın 1878 sonrası takip ettiği irredentist politika ve ülke içinde Türk nüfustan kurtulma çabası, Cumhuriyet öncesi ve sonrasında Anadolu’ya Türk göçlerinin yaşanmasında etkili olmuştur.
Bu çalışmada, 1950-1951 yıllarında Bulgaristan'ın aldığı ve ani bir karar sonucu gerçekleşen Türk göçü ve bu göç nedeniyle Ankara'ya yerleştirilen göçmenlerin iskân ve iaşe konularında yaşadığı problemler ile gelenlerin müstahsil bireyler haline getirilmesini amaçlayan faaliyetlere odaklanılmıştır. Araştırma kapsamında, göçmenlerin karşılaştığı zorlukların ve yürütülen faaliyetlerin daha geniş bir perspektiften değerlendirilebilmesi için göçmenlerin en yoğun olarak yerleştirildiği Ankara vilayeti seçilmiştir. Bu seçim, yaşanan sorunların ve yürütülen faaliyetlerin daha kapsamlı bir şekilde analiz edilebilmesine olanak sağlamıştır.

Keywords

Ankara, Bulgar, Göçmen, Türk, 1950-1951

Settlement of Bulgarian Migrants in Ankara (1950-1951) and Improvements on This Subject

Abstract

Migration, with its significant social, economic, and political impacts, has historically driven countries to engage extensively and formulate various policies on this matter. Anatolia, in its historical context, has experienced numerous migrations that have shaped its political, social, and cultural landscape. Particularly during the dissolution of the Ottoman Empire, various migration waves marked by forced displacement and escape from atrocities, such as forced migrations and massacres, flowed from the Balkans towards Anatolia. Bulgaria's irredentist policies post-1878 and its attempts to rid itself of its Turkish population domestically significantly influenced Turkish migration to Anatolia both before and after the establishment of the Republic.
This study primarily focuses on the Turkish migration resulting from Bulgaria's abrupt decision in 1950-1951, examining the challenges faced by migrants regarding settlement and sustenance in Ankara and the efforts aimed at transforming them into self-sustaining individuals. The choice of Ankara, where migrants were most densely settled, enables a broader perspective in assessing the encountered issues and the conducted activities within the research framework.

Keywords

Ankara, Bulgarian, Migrant, Turkish, 1950-1951

References

• T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi
• TBMM Tutanak Dergisi
• Zafer (İlgili Haberler)
• Ulus – Halkçı (Yeni Ulus) (İlgili Haberler)
• Cumhuriyet (İlgili Haberler)
• Zafer Akşam Postası (İlgili Haberler)
• Demokrat Ankara (İlgili Haberler)
• Hürses (İlgili Haberler)
• Aldan, Mehmet, Türlü Yönleri ile Ayaş Ayyıldız Matbaası, Ankara, 1965.
• Crampton, R. J., “The Turks In Bulgaria”, The Turks of Bulgaria: The History Culture And Political Fate Of A Minority, The Isis Press, Editör Kemal Karpat, İstanbul 1990.
• Cumhuriyet Ansiklopedisi 1923-2000, C2 1941-1960. Yay Kurulu Hasan Ersel, Ahmet Kuyaş, Ahmet Oktay, Mete Tunçay, Yapı Kredi Yay. İstanbul, 2002.
• Emgili, Fahriye, “Göçmenlerin İskanında Bir Kent: Ankara”, Tarihte Ankara Uluslararası Sempozyumu, Editör: Prof Dr. Yılmaz Kurt, C.1, Ankara 2012.
• Ersoy, Melih, “Integration of Migrants into the Urban Residential Setting of Ankara”, Ekistics, May/June - July/August 1992, Vol. 59, No. 354/355.
• Halaçoğlu, Yusuf, “Bulgaristan”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C6, İstanbul, 1992.
• İpek, Nedim, İmparatorluktan Ulus Devlete Göçler, Serander Yayınları, Trabzon, 2006.
• Karpat, Kemal, Osmanlı’dan Günümüze Etnik Yapılanma ve Göçler, Timaş Yay. İstanbul, 2010.
• Karpat, Kemal, “The Annihilation of Minorities”, The Turks of Bulgaria: The History Culture And Political Fate Of A Minority, The Isis Press, Editör Kemal Karpat, İstanbul, 1990.
• Karpat, Kemal, The Turks of Bulgaria: The History Culture And Political Fate Of A Minority, The Isis Press, Editör Kemal Karpat, İstanbul, 1990.
• Ortaylı, İlber, “Demiryolunun Gelişi”, Tarih İçinde Ankara Eylül 1981 Seminer Bildirileri, Derleyen Ayşe Tükel Yavuz ODTÜ Ankaralılar Vakfı Yay. Ankara, 2000.
• Ortaylı, İlber, “Genel Göç Olgusu”, 8-11 Aralık 2015 Uluslararası Göç Sempozyumu Bildirileri, Zeytinburnu Belediyesi Yay. İstanbul, 2006.
• Önder, Selahattin, Balkan Devletleriyle Türkiye Arasındaki Nüfus Mübadeleleri, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Doktora Tezi, Eskişehir, 1990.
• Özgür, Ulvi, Bulgaristan Türkeri’nin 1950 – 1951 Yıllarında Türkiye’ye Göçleri, İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri Ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2007.
• Özkan, Hamdi, Ankara Vilayetinin Zirai Bünyesi, Ankara, 1960.
• Stavrianos, L. S., The Balkans Since 1453, London, 2000 .
• Tanoğlu, Ali, “Bulgaristan Türklerinin Son Göç Hareketi”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası ,14(1-4), İstanbul, 1952.
• Tatarlı, İbrahim, “Bulgaristan’daki Türk Göçmenleri” 8-11 Aralık 2015 Uluslararası Göç Sempozyumu Bildirileri, Zeytinburnu Belediyesi Yay. İstanbul, 2006.
• Tekeli, İlhan, “Türkiye’nin Göç Tarihindeki Değişik Kategoriler”, Kökler ve Yollar Türkiye’de Göç Süreçleri, Derleyen: Ayhan Kaya Bahar Şahin, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay. İstanbul, 2007.
• Turan, Ömer, The Turkish Minority In Bulgaria, TTK Yay. Ankara, 1998.
• Türkiye Cumhuriyeti Başvekalet İstatistik Umum Müdürlüğü İstatistik Yıllığı, Ankara, 1953.
• Yeni İktidarın Çalışmaları- Demokrat Parti Hizmetinde Bulunduğu Türk Milletine Hesap Veriyor, 22.05.1950, İstanbul, 1953.
• Yıldırım, Bülent, Bulgaristan’da Türk Varlığı ve Nüfusu (Bulgar İstatistik Kurumu Verilerine Göre 1880-2011), İlgi Kültür Yay., İstanbul, 2018.