RECAİZADE MEHMET CELÂL’İN HAYAL-İ CELÂL ADLI ESERİNİN SADELEŞTİRİLMİŞ METNİNİN DİLİÇİ ÇEVİRİ BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 1, 251 - 264, 15.06.2018

Gaye Belkız Yeter Azize Altunsoy

Öz

Bu
çalışmada 2017 yılında Cem Aktaş’ın editörlüğünde “Koç Üniversitesi Yayınları”
etiketiyle yayımlanan Recaizade Mehmet Celâl’e ait 213 sayfalık Hayal-i Celâl adlı roman dilici çeviri
bağlamında değerlendirilecektir. Yüz kırk yıl önce kaleme alınan ve Engin
KILIÇ’ın Latin Alfabesine çevirip sadeleştirdiği roman, Türk edebiyatının ilk
proto-züppe karakterinin yer aldığı roman olarak nitelendirilmektedir. Öte
yandan Recaizade Mahmut Ekrem’in ağabeyi Mehmet Celâl’in yazdığı Hayal-i
Celâl adlı romanın Türkçede yayımlanan ilk romanlardan biri olup olmadığı
hususundaki tartışmalar kitabın önemini artırmıştır.

Hayal-i
Celâl’in
tespit edilip günümüz Türkçesiyle yeniden sadeleştirildiği diliçi çeviriden
oluşan paralel metin ise Türk roman tarihinin seyrinde değişimlere neden
olmuştur. Bu açıdan çalışmada Hayal-i Celâl adlı romanın diliçi çeviri
bağlamında değerlendirilmesi yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Recaizade Mehmet Celâl, Hayal-i Celâl, diliçi çeviri, sadeleştirme, çeviride sadakat

Kaynakça

• AKSAN, Doğan (2015), Her Yönüyle Dil (Ana Çizgileriyle Dil Bilim), TDK Yayınları, (6. bs.), Ankara. ARSLAN, Fahrettin (2011), “Diliçi Çeviri ve Gençliğe Hitabe”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, S. 18, ss. 125-134. BAKER, Mona (2001), In Other Words, Routledge Publication, (2. bs.), New York. BERK, Özlem (2005), “Diliçi Çeviriler ve Mai ve Siyah”, Dilbilim, S. 14, ss. 139-149. CHUL HAN, Byung (2017), Şeffaflık Toplumu, Metis, İstanbul. DEMİR, Seray Şahinler (2017), “İlk Türk Romanı ‘Hayal-i Celâl’miş”, https://www.yenisafak.com/hayat/ilk-turk-romanihayal-i-celalmis-2639144 (ET. 18.05.2018) DOĞAN, Enfel (2011), “Diliçi Çeviri ve Mehmed Rauf’un Eylül Romanında Yaptığı Diliçi Çevirisi Üzerine”, Türkbilig, S. 21, ss. 1-21. EZBER, Gökçen (2013), “Çeviri, İdeoloji ve Etik İlişkisi”, http://www.sabitfikir.com/dosyalar/ceviri-ideoloji-ve-etik-iliskisi (ET: 18.05.2018) GÖKTÜRK, Akşit (1994), Çeviri: Dillerin Dili, YKY, İstanbul. GÜRBÜZ, Faruk (2017), Çeviride Sadakat Problemi, Otto Yayınları, İstanbul. GÜRÇAĞLAR, Tahir Şehnaz (2014), Çevirinin ABC’si, Say Yayınları, (2. bs.), İstanbul. HİKMET, Nazım (2008), Çeviri Seçkisi I, (Haz. Mehmet Rifat), Sel Yayıncılık, İstanbul. İNAL, İbnü’l-Emin Mahmut Kemal (1999), Son Asır Türk Şairleri, (C. 1), (Haz. Müjgân Cunbur), Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara. JAKOBSON, Roman (2012), The Translation Studies Reader, “On Linguistic Aspects of Translation”, (Edt. Lawrence Venuti), Routledge Publication, New York, ss. 114-118. KENNY, Dorothy (2009), Routledge Encyclopedia Of Translation Studies, “Equivalence”, (Edt. Mona Baker; Gabriela Saldanha), (2. bs.), Routledge Publication, New York, ss. 96-99. KÖROĞLU, Erol (2017), “Bu Bir “Türkçede İlk Roman Değildir”! Hayal-i Celâl’i Konumlandırma Denemesi”, https://press.ku.edu.tr/tr/blog/bu-bir-turkcede-ilk-roman-degildir-hayal-i-celali-konumlandirma-denemesi (ET: 18.05.2018) MERİÇ, Cemil (2002), Umrandan Uygarlığa, İletişim Yayınları, İstanbul. NEWMARK, Peter (1988), A Textbook of Translation, Prentice Hall, UK. ÖZCAN, Mustafa (2004), “Yaşar Nabi Nayır’ın Çeviriye Dair Görüşleri”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, C. 16, ss.15-29. Recaizade Mehmet Celâl (2017), Hayal-i Celâl, (Yayına Hazırlayan: Engin Kılıç), Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul. ŞAHİN, Seval, Erol Köroğlu ile Recaizade Mehmet Celâl ve Hayal-i Celâl, http://acikradyo.com.tr/gunun-ve-guncelin-edebiyati/erol-koroglu-ile-recaizade-mehmet-celal-ve-hayal-i-celal (ET: 18.05.2018) TANPINAR, Ahmet Hamdi (2008), Çeviri Seçkisi I, (Haz. Mehmet Rifat), Sel Yayıncılık, İstanbul. VARDAR, Berke (2007), Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, Multilingual Yayınları, (2. bs.), İstanbul.