Öz
Günümüzde teknolojinin nimetleri kullanılarak, iklimin
oluşturmuş olduğu dezavantajlar nispeten önlenebilmektedir. Fakat eski
dönemlerde ısıtma ve soğutma teknolojilerinin olmayışı insanları doğal klimatik
şartlar oluşturmaya zorlamıştır. Böylece meskenler doğal iklim faktörüne göre
şekillendirilmiştir. Bugün klima teknolojisinin amacı, insanın rahatça yaşamını
sürdüreceği optimum sıcaklık değerlerini muhafaza etmektir. Klima
teknolojisinin gelişmediği tarihi dönemlerde ise doğal yollarla sıcaklıkları
optimum seviyede tutmaya çalışmışlardır. Aslında klima teknolojisi ile doğal
klima şartlarının sunmuş olduğu nimetlerde insanlar tarafından ellerinin
tersiyle itilmiştir. Çalışmada eski dönemlerde insanların oluşturmuş olduğu
meskenlerin iklimle uyumlulukları değerlendirilecek, bu meskenlerin nasıl doğal
iklim şartlarına uygun olduğu, planı ve ek yapılarıyla beraber açıklanmaya
çalışılacaktır.
Kilis’te iklimin şekillendirdiği tarihi konutlarda bir
takım özel kullanım alanları ve eklentileri oluşturulmuştur. Örneğin; kuytu ev,
havış/havuş (avlu), kıble evi, poyraz evi, mağara, kuş penceresi, eyvan
(livan), berbah, dehliz bunlardan bazılarını oluşturmaktadır.
Çalışmada iklimin Kilis konut kültürüne yansımaları
ayrıntılı olarak ele alınacak, bu konutların şehir içerisindeki dağılışları ve
bugünkü kullanım durumlarının ne olduğu tespit edilmeye çalışılacaktır. Yapılan
alan araştırması sonucunda derlenen bilgiler görsel materyallerle
zenginleştirilip coğrafi prensiplere göre ele alınacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akın, G., 1985, “ Geleneksel Güneydoğu Evleri”, İTÜ, İstanbul.
- Bebekoglu, S., 2008, Kilis Kültür Envanteri, Ankara.
- Erginbaş, D., 1953, “Diyarbakır Evleri”, İTÜ, İstanbul.
- Karagülle, C., ve Demir, Y., 2010, “Yerel Verilerin Konut Tasarım Sürecinde Değerlendirilmesi: Mardin Örneği, İTÜ Mimarlık, Planlama, Tasarım Dergisi, C:9, S:2, İstanbul.
- Konyalı, İ. H., 1968, Abideleri ve Kitabeleri ile Kilis Tarihi, Fatih Matbaası, İstanbul.
- Kuban, D., 1965, “Anadolu-Türk Şehri Tarihi Gelişmesi, Sosyal ve Fiziki Özellikleri Üzerinde Bazı Gelişmeler”, Vakıflar Dergisi, c. 7, s.53-73, Ankara.
- Oral, K. G. ve Manioğlu, G., 2005, İklimle Dengeli Tasarım: Mardin, Antakya, TASARIM, 157, s.136-142, Ankara.
- Özbek, K., 2010, Geleneksel Niğde Evleri Mekansal Araştırması ve Kale Bölgesi Örnek Alanında Konut Yerleşimi ve Tipoloji-Morfoloji İlişkisi, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
- Raymond, A., 1995, Osmanlı Döneminde Arap Kentleri, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- Savaşçıoğlu, R., 2008, Tarihi Kilis Evleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
- Subaşı, Y., 1991, “Diyarbakır Sur İçi Planlama Sorunları ve Çözüm Önerileri” Fırat Ünv. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ
- Subaşı, Y., 1993, “Eski Diyarbakır Evleri”, 5. Uluslar arası Yapı Ve Yaşam Kongresi’93, TMMOB Mimarlar Odası, Bursa Şubesi, Bursa.
- Tanoğlu, A., 1966, Nüfus ve Yerleşme, İ.Ü. Edebiyat Fak. Yayınları, İstanbul.
Öz
Today, using the technology's blessings and
disadvantages that have created the climate can be prevented relatively. But
the lack of heating and cooling technology in ancient times, people have been
forced to create natural climatic conditions. Thus dwellings have been shaped
by natural climatic factors. In fact, it has tried to eliminate the
disadvantages of climate with technology, so to some extent dwellings could get
away from dependence on natural climatic conditions. However, the reverse was
also pushed by the hands of people in blessing offered by natural climate. The
study will assess the compatibility of residential climate that has been
created with the old people, it will be discussed as appropriate to how natural
climatic conditions of these dwellings.
A team in history has shaped the climate in Kilis
private housing areas and add-ons have been created. For example; “Secluded
Home”, “Havis /Havus (Courtyard)”, “Qibla House”, “Northeastern House”, “Caves”,
“Bird Window”, “Eyvan (Livan)”, “Berbah”, constitute some of these corridors.
Kilis housing culture reflection of the climate of
work will be discussed in detail, distributions in the cities of this area and
the present use cases that will be tried to determine what happened. The
results of the field survey information collected will be handled according to
the geographical principle enriched visual materials.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akın, G., 1985, “ Geleneksel Güneydoğu Evleri”, İTÜ, İstanbul.
- Bebekoglu, S., 2008, Kilis Kültür Envanteri, Ankara.
- Erginbaş, D., 1953, “Diyarbakır Evleri”, İTÜ, İstanbul.
- Karagülle, C., ve Demir, Y., 2010, “Yerel Verilerin Konut Tasarım Sürecinde Değerlendirilmesi: Mardin Örneği, İTÜ Mimarlık, Planlama, Tasarım Dergisi, C:9, S:2, İstanbul.
- Konyalı, İ. H., 1968, Abideleri ve Kitabeleri ile Kilis Tarihi, Fatih Matbaası, İstanbul.
- Kuban, D., 1965, “Anadolu-Türk Şehri Tarihi Gelişmesi, Sosyal ve Fiziki Özellikleri Üzerinde Bazı Gelişmeler”, Vakıflar Dergisi, c. 7, s.53-73, Ankara.
- Oral, K. G. ve Manioğlu, G., 2005, İklimle Dengeli Tasarım: Mardin, Antakya, TASARIM, 157, s.136-142, Ankara.
- Özbek, K., 2010, Geleneksel Niğde Evleri Mekansal Araştırması ve Kale Bölgesi Örnek Alanında Konut Yerleşimi ve Tipoloji-Morfoloji İlişkisi, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
- Raymond, A., 1995, Osmanlı Döneminde Arap Kentleri, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- Savaşçıoğlu, R., 2008, Tarihi Kilis Evleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
- Subaşı, Y., 1991, “Diyarbakır Sur İçi Planlama Sorunları ve Çözüm Önerileri” Fırat Ünv. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ
- Subaşı, Y., 1993, “Eski Diyarbakır Evleri”, 5. Uluslar arası Yapı Ve Yaşam Kongresi’93, TMMOB Mimarlar Odası, Bursa Şubesi, Bursa.
- Tanoğlu, A., 1966, Nüfus ve Yerleşme, İ.Ü. Edebiyat Fak. Yayınları, İstanbul.
Ayrıntılar
| Bölüm | Coğrafya |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Temmuz 2016 |
| Gönderilme Tarihi | 15 Nisan 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 26 Sayı: 2 |