YÛSUF SURESİ 28. AYET BAĞLAMINDA KADINLARA NİSPET EDİLEN BİR NİTELİK: “KEYD”

Yıl 2018, Sayı: 40, 99 - 119, 15.12.2018

Ramazan Biçer Şeyma Ferşatoğlu

https://doi.org/10.30623/harranilahiyatdergisi.481544

Öz

Kur’ân-ı
Kerîm’de “Nisâ/Kadınlar” adıyla bir sûre bulunması yanında kadınların
niteliklerini anlatan âyetler de mevcuttur. İlahi buyruklarda, “erkek ve
kadınlar” ifadesinin bulunduğu birçok âyet vardır. Bununla birlikte kadınlara
birebir hitaplar da bulunmaktadır. Kadınlarla ilgili bu âyetlerin yorumunda
tarih boyunca kadınlara olumsuz nitelendirmeler yapılmaya devam edilmiştir.
Bunlardan biri de “kadınların hilesinden” bahseden Yûsuf sûresi 28. âyetidir.
Âyet bazı müfessir ve kesimler tarafından, olumsuz bir nitelik olarak tüm
kadınlara teşmil edilerek, bu konuda negatif bir algı şekillendirilmeye
çalışılmıştır.Kur’ân-ı
Kerîm, insanlar arasında kadın ya da erkek olmaları bakımından hiçbir ayırım
yapmamakta ve her iki cinse de aynı hak ve yükümlülükleri tanımaktadır. İnsana
has olan olumsuz özellikler her iki cinsiyet içinde geçerlidir. Ancak toplum
içinde icra ettikleri fonksiyonları bakımından aralarında bir ayırım
bulunmaktadır. Bu doğrultuda Yûsuf sûresi 28. âyette geçen “keyd” kelimesi,
insanî bir nitelik olarak var olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kur’an, Tefsir, Kadın, Kelam, keyd

Kaynakça

• Ahmed Ayid vd. el-Mu'cemü'l-Arabiyyi'l-esasi. Düz. Ahmed Muhtâr. Tunus: el-Munazzamatü'l-Arabiyye li't-Terbiye ve's-Sekâfe ve'l-Ulûm, 1989.
• Ateş, Avnullah Enes. “Bir Tercüme Problemi Olarak Kur’ân’da Müşâkele Üslubu” Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16/31 (2017): 109-128.
• Aydın, Hayati. “İslam İnançları Açısından Mu’cize, Keramet, Sihir ve İstidrâc Kavramları Üzerine Bir İnceleme”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/32 (2015): 105-137.
• Bayraklı, Bayraktar. Yeni Anlayışın Işığında Kur’ân. İstanbul: Bayraklı Yayınları, 2001.
• Bilmen, Ömer Nasuhi. Kur’ân-ı Kerîm Tefsiri. İstanbul: Bilmen Yayınevi, 1985.
• Cevherî, İsmail b. Hammâd. Tâcu’l-luğa ve sıhâhu’l-‘Arabiyy. Thk. İbrâhim et-Terzi. Beyrût: Dâru İhyâi’t-türâsi'l-Arabî, 1391/1971.
• Çetin, Mustafa. "Keyd". Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 25: 346-347. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
• Dımeşkî, Şeyh Abdullah el-‘alemi el-ğaziy. Mu’temer Tefsiru’l Sûreti’l Yûsuf. Dımeşk: Dârü’l Fikr, 1961/1381.
• Durmuş, İsmail. "İstidrâc”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 18: 328-329. Ankara: TDV Yayınları, 2001.
• Durmuşoğlu, Kadriye-Kurt, Abdurrahman. “Üç Kur’ân Yorumunda Kadının Ötekiliği”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/2 (2008): 621-648.
• Endelüsî, Ebû Hayyân. el-Bahrü'l-muhît. Thk. Âdil Ahmed Abdülmevcûd-Ali Muhammed Muavvaz. 3.Baskı. Lübnan: Dâru’l-kütübi’l ‘ilmiyye, 2010.
• Ezheri, Ebû Mansûr Muhammed b. Ahmed. Tehzîbu’l-Lüğa. Thk. Abdüsselam Muhammed Harun. Kahire: ed-Dârü’l-Mısriyye li’t-Te’lif ve’t-Tercümenin ofseti,1976/1396.
• Fîrûzâbâdî, Ebü’t-Tâhir Mecdüddîn Muhammed b. Ya‘kūb b. Muhammed. el-Ķāmûsü’l-mûhit. Beyrut: Müessesetü'r-Risâle, 1986.
• Güllüce, İdris. “Kur’ân-ı Kerîm’de Allah’a Müşâkele Yoluyla İsnad Edilen İfadelerin Değerlendirilmesi”. Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi 25 (2006): 41-62.
• Harman, Ömer Fâruk. "Hristiyanlık‘ta Kadın Algısı". Kur’ân ve Kadın Sempozyumu (Ankara, 4-5 Haziran 2010). Haz. Türkiye Diyanet Vakfı Kadın Faaliyetleri Merkezi, 56-70. Ankara: TDV Yayınları, 2013.
• Harman, Ömer Fâruk. “Havvâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 16: 542-545. Ankara: TDV Yayınları, 1997.
• Harman, Ömer Fâruk. “Kadın”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22: 82-86. Ankara: TDV Yayınları, 2001.
• İbn Aşur, Muhammed et-Tâhir. Tefsiru't-Tahrîr ve't- Tenvîr. Tunus: Dar'ut Tunusiyye, 1978-1984.
• Karagöz, İsmail v.d.. Dini Kavramlar Sözlüğü. Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları, 2015, 373.
• İbn Kesir, Ebü’l-Fida İmadüddin İsmail b. Ömer. Tefsiru'l Kur'âni'l-azîm. Thk. Sami b. Muhammed es-Selame. 2. Baskı. Riyad: Dâru’t- Tayyibe, 1999/1460.
• İbn Manzûr. Lisânu’l-‘Arab. Nşr. Emin Muhammed Abdülvehhab- Muhammed es-Sadık el-Âbidî. Beyrût: Dâru İhyâi’t- türâsi'l-Arabî, 1417/1998.
• İsfahani, Rağıb. Müfredât Elfâzi’l- Kur’ân. Thk. Safvân Adnân Dâvûdî. Beyrût: Dâru’ş-şâmiyye, 1996.
• Keremi, Hasan Saîd. el-Hâdî ila Lugati’l Arab. Beyrut: Dâru Lübnan, 1986.
• Kutub, Seyyid. Fî zilâl-il Kur’ân. Trc. Hakkı Şengüler, Bekir Karlığa, M. Emin Saraç. İstanbul: Hikmet Yayıncılık, 1991.
• Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd. Te’vîlâtü’l-Kur’ân. Nşr. A. Vanlıoğlu, B. Topaloğlu. İstanbul: Mizan Yayınevi, 2005-2007.
• Nesefî, Ebü’l-Berekât. Medârikü’t-tenzîl ve hakâ’iku’t-te’vîl. Thk. Yûsuf Ali Bedîvî. Beyrut: Dârü’l Kelimi’t- Tayyîb, 1997/1419.
• Özervarlı, M. Sait. “Hârikulâde”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 16: 181-183. Ankara: TDV Yayınları, 1997.
• Öztürk, Mustafa. Cahiliyeden İslamiyete Kadın. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2015.
• Râzî, Fahreddin. Tefsîr-i Kebîr. Trc. Suat Yıldırım v.dğr.. Ankara: Huzur Dağıtım, 1991.
• Semerkandî, Ebü'l-Leys. Bahrü’l-‘ulûm. Thk. Âdil Ahmed Abdülmevcûd-Ali Muhammed Muavvaz. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l ‘ilmiyye, 1993/1413.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî. Hadislerle Kur’an Tefsiri Ed-Dürrü’l- Mensûr fi’t-Tefsir bi’l-Me’sur. Trc. Zekeriya Yıldız. İstanbul: Ocak Yayıncılık, 2003.
• Şentürk, Mustafa. “Kitab-ı Mukaddes ve Kur’ân-ı Kerîm’e göre ilk günah ve kadın”. Journal of Islamic research 22/1 (2011): 32-43.
• Tarhan, Nevzat. Kadın Psikolojisi. İstanbul: Nesil Yayınları, 2014.
• Terzioğlu, Hülya. Matûrî’de Kadın Algısı. İstanbul: Gökkubbe Yayınevi, 2018.
• Topaloğlu, Bekir. "Mekr". Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 23: 580-581. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
• Tuksal, Hidayet Şefkatli. Kadın Karşıtı Söylemin İslam Geleneğindeki İzdüşümleri. Ankara: Kitâbiyât, 2000.
• Tümer, Günay. “Asli günah”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 3: 496-497. Ankara: TDV Yayınları, 1991.
• Uludağ, Süleyman. “Keramet-II”. Tasavvuf: İlmi ve Akademik Araştırmalar Dergisi 6/15 (2005): 7-35.
• Üretmen, Seçil. Cinsiyet, Yalan Söyleme ve Çıkar Elde Etmenin Yalana İlişkin Yüklemelere Etkisi. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, 2008.
• Yasdıman, Hakkı Şah. “Yılan, Havva, Âdem Arasında Geçen Olaylara İslam ve Yahudiliğin Bakışı”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/34 (2011): 9-35
• Yıldız, Abdulvahap. “Keramet ve İstidrâc”. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14/21 (Haziran 2009): 41-64.
• Zemahşerî, Ebü’l-Kāsım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed el-Hârizmî. Keşşâf Tefsiri: Keşşaf Tefsiri = El-Keşşaf an haka’iki gavamidı’t-tenzil ve uyuni’l-ekavil fi vucuhi’t-te’vil. Trc: Muhammed Coşkun vd., İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2017.