Türk toplumunda agger nasi hücresi görülme sıklığı; anatomik bilgisayarlı tomografi çalışması

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 2, 84 - 89, 01.06.2016

Yakup Yegin Mustafa Çelik Baver Maşallah Şimşek Burak Olgun Sinan Canpolat Fatma Tülin Kayhan

Öz

Amaç: Bu çalışmada Türk toplumunda agger nasi (AN) hücresinin görülme sıklığı araştırıldı.

Hastalar ve yöntemler: Ocak 2012 - Mart 2015 tarihleri arasında burun tıkanıklığı nedeniyle kulak burun boğaz kliniğine başvuran ve paranazal sinüsbilgisayarlı tomografi (BT) çekilen toplam 1246 (719 erkek, 527 kadın; ort. yaş 33.2±12.8 yıl; dağılım 18-80 yıl) hasta çalışmaya dahil edildi. HastalarınBT’lerinde AN hücre varlığı araştırıldı ve sağ ve sol taraf ayrı ayrı değerlendirildi.

Bulgular: Sağ taraf değerlendirmesinde AN 709 hastada (%56.9) saptanırken, 537 hastada (%43.1) saptanmadı. Sol taraf değerlendirmesinde ise AN704 hastada (%56.5) saptanırken, 542 hastada (%43.5) saptanmadı. Hastalarda AN hücresi görülme sıklığı %56.7 olarak bulundu. Sağ tarafta AN hücresierkek cinsiyette 429 hastada (%59.6), kadın cinsiyette 280 hastada (%53.1) saptandı. Sol tarafta AN hücresi erkek cinsiyette 434 hastada (%60.3), kadıncinsiyette 270 hastada (%51.2) saptandı.

Sonuç: Agger nasi hücresi, frontal sinüs cerrahisinde önemli anatomik yapılardan biridir. Agger nasi görülme sıklığının farklı toplumlarda yapılançalışmalarda farklı olmasında anatomik tanımlamadaki farklılıktan kaynaklanabileceği gibi, etnisitenin de etkili olabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

agger nasi, anatomi, endoskopik sinüs cerrahisi, paranazal sinüs

Kaynakça

• Kennedy DW, Zinreich SJ, Shaalan H, Kuhn F, Naclerio R, Loch E. Endoscopic middle meatal antrostomy: theory, technique, and patency. Laryngoscope 1987;97:1-9.
• Ritter FN. The paranasal sinuses: anatomy and surgical technique. St. Louis: C.V. Mosby; 1978.
• Messerklinger W. Endoscopy of the nose. Baltimore: Urban and Schwaaenberg; 1978.
• Ünal M, Akba Y, Pata YS. Paranazal sinüsler ve nazal kavitenin anatomik varyasyonları; bilgisayarlı tomografi çalıması. Türk Otolarengoloji Arivi 2005;43:201-6.
• Çağıcı CA, Yavuz H, Erkan AN, Akkuzu B, Özlüoğlu L. Paranazal sinüs anatomik varyasyonların değerlendirilmesinde bilgisayarlı tomografi. Türk Otolarengoloji Arivi 2006;44:201-10.
• Aydoğan F, Demir S, Aydın E, Tatan E, Kavuzlu A. Is there any relationship between the frontal cell and the Agger nasi cell and the localization of the anterior ethmoid artery? Kulak Burun Bogaz Ihtis Derg 2011;21:326-32.
• Kaplanoglu H, Kaplanoglu V, Dilli A, Toprak U, Hekimoğlu B. An analysis of the anatomic variations of the paranasal sinuses and ethmoid roof using computed tomography. Eurasian J Med 2013;45:115-25.
• Orhan İ, Soylu E, Altın G, Yılmaz F, Çalım ÖF, Örmeci T.Paranazal Sinüs Anatomik Varyasyonlarının Bilgisayarlı Tomografi ile Analizi. Abant Med J 2014;3:145-9.
• Messerklinger W. Background and evolution of endoscopic sinus surgery. Ear Nose Throat J 1994;73:449-50.
• Wormald PJ. The agger nasi cell: the key to understanding the anatomy of the frontal recess. Otolaryngol Head Neck Surg 2003;129:497-507.
• Jacobs JB, Lebowitz RA, Sorin A, Hariri S, Holliday R. Preoperative sagittal CT evaluation of the frontal recess. Am J Rhinol 2000;14:33-7.
• Landsberg R, Friedman M. A computer-assisted anatomical study of the nasofrontal region. Laryngoscope 2001;111:2125-30.
• Kantarci M, Karasen RM, Alper F, Onbas O, Okur A, Karaman A. Remarkable anatomic variations in paranasal sinus region and their clinical importance. Eur J Radiol 2004;50:296-302.
• Azila A, Irfan M, Rohaizan Y, Shamim AK. The prevalence of anatomical variations in osteomeatal unit in patients with chronic rhinosinusitis. Med J Malaysia 2011;66:191-4.
• Keast A, Yelavich S, Dawes P, Lyons B. Anatomical variations of the paranasal sinuses in Polynesian and New Zealand European computerized tomography scans. Otolaryngol Head Neck Surg 2008;139:216- 21.
• Bolger WE, Woodruff WW Jr, Morehead J, Parsons DS. Maxillary sinus hypoplasia: classification and description of associated uncinate process hypoplasia. Otolaryngol Head Neck Surg 1990;103:759-65.
• Jones NS, Strobl A, Holland I. A study of the CT findings in 100 patients with rhinosinusitis and 100 controls. Clin Otolaryngol Allied Sci 1997;22:47-51.
• Lloyd GA. CT of the paranasal sinuses: study of a control series in relation to endoscopic sinus surgery. J Laryngol Otol 1990;104:477-81.
• Pérez-Piñas, Sabaté J, Carmona A, Catalina-Herrera CJ, Jiménez-Castellanos J. Anatomical variations in the human paranasal sinus region studied by CT. J Anat 2000;197:221-7.
• Tonai A, Baba S. Anatomic variations of the bone in sinonasal CT. Acta Otolaryngol Suppl 1996;525:9-13.
• Brunner E, Jacobs JB, Shpizner BA, Lebowitz RA, Holliday RA. Role of the agger nasi cell in chronic frontal sinusitis. Ann Otol Rhinol Laryngol 1996;105:694-700.
• Kayalioglu G, Oyar O, Govsa F. Nasal cavity and paranasal sinus bony variations: a computed tomographic study. Rhinology 2000;38:108-13.
• Lee WT, Kuhn FA, Citardi MJ. 3D computed tomographic analysis of frontal recess anatomy in patients without frontal sinusitis. Otolaryngol Head Neck Surg 2004;131:164-73.
• Bradley DT, Kountakis SE. The role of agger nasi air cells in patients requiring revision endoscopic frontal sinus surgery. Otolaryngol Head Neck Surg 2004;131:525-7.
• Zhang L, Han D, Ge W, Xian J, Zhou B, Fan E, et al. Anatomical and computed tomographic analysis of the interaction between the uncinate process and the agger nasi cell. Acta Otolaryngol 2006;126:845-52.
• Calhoun KH, Rotzler WH, Stiernberg CM. Surgical anatomy of the lateral nasal wall. Otolaryngol Head Neck Surg 1990;102:156-60.
• Lessa MM, Voegels RL, Cunha Filho B, Sakae F, Butugan O, Wolf G. Frontal recess anatomy study by endoscopic dissection in cadavers. Braz J Otorhinolaryngol 2007;73:204-9.
• Orhan M, Saylam CY. Anatomical analysis of the prevalence of agger nasi cell in the Turkish population. Kulak Burun Bogaz Ihtis Derg 2009;19:82-6.
• Schaefer SD, Close LG. Endoscopic management of frontal sinus disease. Laryngoscope 1990;100:155-60.
• Pletcher SD, Sindwani R, Metson R. The Agger Nasi Punch-Out Procedure (POP): maximizing exposure of the frontal recess. Laryngoscope 2006;116:1710-2.