DOWN SENDROMLU ÇOCUKLARDA SPORTİF ETKİNLİKLERE KATILMA DURUMUNA GÖRE SOSYAL UYUM VE BECERİ DÜZEYİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 1, 162 - 172, 30.06.2018

Mehmet Ilkım Metin Can Kalayci Kalaycı Ferhat Güleroğlu Cemal Gündoğdu

Öz

ÖZET

Bu araştırmanın amacı sportif etkinliklere katılan ve katılmayan
down sendromlu çocukların sosyal uyum ve beceri düzeylerini karşılaştırmaktı.Belirtilen
amaç doğrultusunda; araştırma nedensel karşılaştırma modeline göre yapıldı. Araştırmanın
evrenini Türkiye’deki down sendromlu çocuklar oluştururken örneklemini ise
yaşları 8 ile 12 arasında değişen, sportif etkinliklere katılan 43 (21 erkek ve
22 kız) ve sportif etkinliklere katılmayan 43 (22 Erkek ve 21 Kız) olmak üzere
toplam 86 down sendromlu çocuk oluşturdu. Araştırmada veri toplama aracı olarak
down sendromlu çocukların sosyal uyum ve beceri düzeyini ölçmek için Sezgin ve
Akman (2014) tarafından 6-12 yaş Türk çocuklarına özgü geliştirilen, 3’lü
likert tipli, 59 madde ve 7 alt boyuttan (Dürtüsellik, Engellenme Eşiği, Dikkat
ve Hareketlilik, Sosyal İlişki, Duygu Durumu, Onay İhtiyacı ve İçe Dönüklük) oluşanSosyal
uyum ve Beceri Ölçeği kullanıldı. Verilerin çözümlenmesi GNU PSPP 0.10.1
istatistik paket programında yapıldı. Guruplar arası farklılıklar bağımsız
örneklem t-testi ile belirlendi. Anlamlılık p<0.01 olarak kabul
edildi.İstatistik analizi sonuçlarına göre; sportif etkinliklere katılan ve
katılmayan down sendromlu çocukların arasında genel sosyal uyum ve beceri
düzeylerinde ve tüm alt boyutlarda (p<0.01) anlamlı bir farklılık bulundu.
Bu farklılık sportif etkinliklere katılan down sendromlu çocukların sportif
etkinliklere katılmayan down sendromlu çocuklardan daha iyi sosyal uyum ve
becerilere sahip olmasından kaynaklanmaktadır. Ayrıca cinsiyet açısından da
sportif etkinliklere katılan ve katılmayan down sendromlu çocukların genel
sosyal uyum ve beceri düzeyleri arasında ve tüm alt boyutlar arasında
(p<0.01) anlamlı bir farklılık bulundu. Bu farklılık sportif etkinliklere
katılan down sendromlu kız ve erkek çocukların sportif etkinliklere katılmayan down
sendromlu kız ve erkek çocuklardan daha iyi sosyal uyum ve becerilere sahip
olmasından kaynaklanmaktadır.Sonuç olarak; sportif etkinliklerin down sendromlu
çocukların cinsiyet ayrımı gözetmeksizin sosyal uyum ve becerilerine olumlu
etki edebileceği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Down sendromu, sosyal uyum, spor, beceri

Kaynakça

• Albayrak-Kaymak, D., Alpa-Bilbay, A. ve Çetin, F. (2003). Araştırmadan Uygulamaya Çocuklarda Sosyal Beceriler: Grup Eğitimi, Epsilon Yayıncılık, İstanbul, ss. 74-75.
• Aracı, H. (1999) Öğretmen ve Öğrenciler İçin Okullarda Beden Eğitimi, Bağırgan Yayınevi, Ankara, ss. 13.
• Atalay, A. ve Karadağ, A. (2011), ‘‘Otizmli Hastaların Rehabilite Sürecinde Spor Terapilerinin Önemi’’ Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13, ss. 224-226.
• Bruininks, R.H. and Chvat, M. (1990), ‘‘Research on the Motor Proficiency of Persons with Mental Retardation: Psychomotor Therapy and Adapted Physical Activity’’ In Better Movement Proceeding of the 2nd International Symposium, Belgium, pp. 43-69.
• Bulgu, N. ve Akçan, F. (2003) “Spor ve Toplumsallaşma” Beden Eğitimi ve Sporda Sosyal Alanlar Kongresi, Ankara, ss.121.
• Chasey, W. and Wyrick, W. (1971), ‘‘Effects of a Physical Development Program on Psychomotor Ability of Retarded Children’’ American Journal of Mental Deficiency, 75, pp. 566-570.
• Chiang, T. (2003), Effects of a Therapeutic Recreation İntervention within a Technology-Based Physical Activity Context on Thes Ocialinteraction of Male Youth with Autisms Pectrum Disorders , Indiana University Publishing, Indiana, pp. 34.
• Çakmakçı, S. (2001) Okullarda Beden Eğitimi Dersi Faaliyetlerinin Öğrencilerin Sosyalleşmesine etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Beden Eğitimi Ve Spor Anabilim Dalı, Kütahya, ss. 20.
• Çelik, İ.İ. (2002) Sporun Sosyalleşme Sürecindeki Rolü, Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde, ss. 18.
• Çevik, O. Ve Kabasakal, K. (2013), ‘‘Spor Etkinliklerinin, Engelli Bireylerin Toplumsal Uyumuna ve Sporla Sosyalleşmelerine Etkisinin İncelenmesi’’ International Journal of Social and Economic Sciences, 3(2), ss. 74- 83
• Dörger, D. (2001), Özürlüler İle Yaratıcı Drama. Hacettepe Üniversitesi Aile Hizmetleri Ve Uygulama Merkezi (Ahum) Etkinliği, Ankara, ss. 21.
• Dunn, J.M. & Fait, H. (1997), Special Physical Education: Adapted, Individualized, Developmental Seventh Edition, Iowa Dubuque Brown&Benchmark, pp.22.
• Dükkancı, Y. (2008) Çocuklarda Fiziksel Aktivite ve Sağlık İlişkili Fiziksel Uygunluk Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Muğla, ss. 28.
• Eichsteadt, C.B. & Lavay, B.W. (1995), Physical Activity for Individuals with Metal Retardation Compaign, Illinois, pp. 47.
• Gençöz, F. (1997), ‘‘The Effects of Basketball Training on Thema Adaptive Behaviours of Trainable Mentally Retarded Children’’ Research in Developmental Disabilities, 18, pp. 1-8.
• Gür, A. (2001), Özürlülerin Sosyal Yaşama Uyum Süreçlerinde Sportif Etkinliklerin Rolü, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık/Özürlüler İdaresi Başkanlığı Yayınları, Ankara, ss. 16.
• Hasırcı, S. (2000), Sporda Denetim Odağı, Ankara, Bağırgan Yayınevi, ss. 63.
• Erkal, M., Özbay, G. ve Ayan, D. (1998), Sosyolojik Açıdan Spor, Der yayınları, İstanbul, ss. 71.
• İlhan, L. (2008), ‘‘Eğitilebilir Zihinsel Engelli Çocuklarda Beden Eğitimi Ve Sporun Sosyalleşme Düzeylerine Etkisi’’ Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), ss. 315-324
• Kenyon, G. & McPherson, B. (1974), ‘’Approach To The Study Of Sport Socialization’’ International Review Of Sport Sociology, 9(1), ss. 127.129
• Kelinske, B., Mayer, B.W. and Chen, K.L. (2001), “Perceived Benfits from Participation in Sports. A Gender study” Woman in Manegement Review, 16(2), pp. 75-84.
• Larson, D. (1975), Youth Sport Programs. Sport Sociology Bulletin, pp. 42.
• Mcmahon, D.J. (1998), Social Acceptance of Children with Developmental Handicaps in Integrated Day Camps, University of Toronto Publication, pp.52.
• Özdinç, Ö. (2005), “Çukurova Üniversitesi Öğrencilerinin Sporun ve Spora Katılımın Sosyalleşmeyle ilişkisi üzerine Görüşleri” Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Dergisi. 3(2). ss.77-84.
• Özer, D. (2001) Engelliler İçin Beden Eğitimi ve Spor, Nobel Yayınları, Ankara, ss. 25,31.
• Öztürk-Akçalar, S. (2007) Ortopedik Engellilerin Sosyalleşmelerine Sporun Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Ankara, ss. 28.
• Rippe, J. M., Ward, A., Porcari, J. P. ve Freedson, P. S. (1998), ‘‘Walking for Health and Fitness’’ .Journal of the American Medical Association, 259, pp. 2720-2724.
• Sezgin, N. ve Akman, S. (2014) ‘‘6-12 Yaş Türk Çocukları İçin Sosyal Uyum Ve Beceri Ölçeği–SUBÖ’’ Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3), ss. 58-79.
• Stainback, S. (1983), ‘’A Review of Researeh on the Educability of Profoundly Retarded Persons Educatian and Training of the Mentally Retarded’’ Sports Medicine, (5)(2), pp .90- 100.
• Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı/Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, (2014), Türkiye Fiziksel Aktivite Rehberi: Engellilerde Fiziksel Aktivite, Kuban Yayıncılık, Ankara, ss. 90-91.
• Webb, H. (1969), ‘‘Professionalization Of Attitudes Toward Play Among Adolescents’’ Aspect Of Contemporary Sport Sociology, pp.17-23.
• Yaman, Ç. (2005), Engellilerde Spor: Ders Notları, Sakarya Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu Yayınları, Sakarya, ss. 42.
• Yetim, A. (2005), Sosyoloji ve Spor. Topkar Matbaacılık, Trabzon, ss.119.