MEDYA METİNLERİNİN İNŞASINDA İDEOLOJİK FARKLILIKLAR: “SÜPER TEŞVİK PAKETİ” HABERLERİNİN SÖYLEM ANALİZİ

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 9, 197 - 211, 29.12.2018

Emel Arık Hakkı Akgün

Öz

Haber aktarım sürecinde ideolojilerin biçimlendirici rolü pek çok iletişim araştırmasına konu olmaktadır. Çoğu
zaman ön plana çıkmayan ama süreci biçimlendiren ideolojik bakış, özellikle ekonomi-politik yaklaşımın temel
analiz konularının başında gelmektedir. Ekonomi-politiğin bir yansıması olarak ideoloji aynı haberlerin farklı
ideolojilere mensup yayın organlarında farklı şekillerde biçimlendirilmelerine neden olmaktadır. Bu çalışmada
2018 yılında sıkça tartışılan Süper Teşvik Paketi’nin Türk basınında nasıl haberleştirildiği, farklı gazeteler
örnekleminde söylem analizi yöntemiyle analiz edilmiş, böylelikle ideolojik farklılıkların ve sahiplik yapılarının ilgili
haber metinlerinin inşasında etkinlikleri ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Söylem analizi yöntemi ile incelenen
metinler 10 Nisan 2018 tarihli Hürriyet, Sabah, Star, Yeni Şafak, Milliyet, Cumhuriyet, Evrensel ve Yeniçağ
gazetelerinin ilk sayfalarında yer alan haber ve spotlardan seçilmiştir. Analizlerin sonucunda sekiz gazetenin de
sahiplik yapıları ve ideolojik tutumlarıyla örtüşen farklı gerçeklikler tasarladıkları sonucuna ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Ekonomi, ideoloji, sahiplik yapısı, gerçeklik

Kaynakça

• Akgün, Hakkı (2018). Ekonomi Basınının Ekonomi Politik Yapısı ve İçeriğe Etkileri, Ankara: Nobel Bilimsel Eserler Alver, Füsun (2003). Basında Yabancı Tasarımı ve Yabancı Düşmanlığı, İstanbul: Der Yayınları Chomsky, Noam (1999). Medya Gerçeği, Çeviren: Osman Akınhay ve Abdullah Yılmaz, İstanbul: Tüm Zamanlar Yayıncılık Hall, Stuart (1997). “İdeoloji ve İletişim Kuramı” Medya Kültür Siyaset, Der: Süleyman İrvan, Ankara: Ark Yayınevi Herman, Edward ve Chomsky, Noam (2006). Rızanın İmalatı: Kitle Medyasının Ekonomi Politiği, Çev. Ender Abadoğlu, İstanbul: Aram Yayıncılık Keane, John (1999). Medya ve Demokrasi. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Çev: Haluk Şahin Marx, Karl ve Frederich Engels (1992). Alman İdeolojisi (Feuerbach), Çev: Sevim Belli, İstanbul: Sol Yayınları Murdock, Graham ve Golding, Peter (1997). “Kültür, İletişim ve Ekonomi Politik”, Medya Kültür ve Siyaset, Ed: Süleyman İrvan, Ankara: Ark yayınları Schiller, Herbert (2005). Zihin Yönlendirenler. Çev: Cevdet Cerid, İstanbul: Pınar Yayınları Shoemer, Pamela ve Reese, Stephen D. (1997). “İdeolojinin Medya İçeriği Üzerindeki Etkisi”, Medya Kültür Siyaset, Der: Süleyman İrvan, Ankara: Ark Yayınevi Van Dijk, Teun A. (1987). News Analysis, Hillsdale, New Jersey: Lawrance Erlbaum Associatess Publishing Van Dijk, Teun A. (2003). “Söylem ve İdeoloji Çokanlamlı Bir Yaklaşım”, Çev: N. Ateş, Söylem ve İdeoloji, Haz: Barış Çoban, Zeynep Özarslan, İstanbul: Su Yayınları