Üniversite Öğrencilerinin Mesleki Değer Algıları

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 1, 139 - 156, 01.06.2016

Hasan Bozgeyikli Sümeyye Derin Emre Toprak

Öz

Bu araştırmada farklı fakültelerde öğrenim gören üniversite öğrencilerinin öğrenim gördükleri fakülte ve bölümleri seçmelerinde etkili olduğu düşünülen meslek değerlerinin sıralama yargılarına dayalı olarak ölçeklenmesi amaçlanmıştır. Araştırma 2015-2016 öğretim yılı güz döneminde Erciyes Üniversitesinin Tıp, Eczacılık, Diş Hekimliği, Sağlık Bilimleri, Eğitim, İlahiyat, Hukuk, İletişim ve Veterinerlik Fakültelerinde öğrenim gören toplam 1206 öğrenci üzerinde yürütülmüştür. Çalışmada, meslek seçiminde etkili olduğu düşünülen meslek değerlerini sıralama yargılarıyla ölçeklemek için araştırmacılar tarafından geliştirilen, bireysel özellikler ve meslek seçiminde etkili olduğu düşünülen mesleki değerlerle ilgili soruların yer aldığı veri toplama aracı kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde, yargıcı kararlarına dayalı ölçekleme yaklaşımlarından, sıralama yargıları kanunuyla ölçekleme yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, tıp, eczacılık, hukuk, ilahiyat, iletişim, veteriner ve sağlık bilimleri fakültelerinde okuyan öğrencilerin meslek tercihi yaparken birinci sırada başarı değerini ön planda tuttukları, diş hekimliğinde sosyal statü, eğitim fakültesinde ise düzenli yaşam gibi meslek değerlerinin birinci sırada tercih nedeni olduğu ortaya çıkmıştır. Eczacılık, tıp, hukuk, iletişim ve sağlık bilimleri fakültelerindeki öğrencilerin ikinci sıradaki mesleki değer tercihleri ise sosyal statü iken, veteriner ve diş hekimliği fakültelerinde ikinci sırada maddi kazanç ön plana çıkmıştır. İlahiyat fakültesi öğrencilerinin ikinci sırdaki meslek değeri tercihi düzenli yaşam iken, eğitim fakültesi öğrencilerinde başarı ikinci sırada çıkmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara dayalı olarak öneriler geliştirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Mesleki değer, sıralama yargılarıyla ölçekleme, üniversite öğrencileri

University Students’ Career Values Perceptions

Öz

The purpose of this study is scaling the professional values which are thought to be effective on choosing faculties and departments of university students who are studying in different faculties. Sequential judgment scale is used in scaling process. The research was conducted on 1206 students who were studying in Medicine, Pharmacy, Dentistry, Health Sciences, Education, Theology, Law, Communication and Faculty of Veterinary Medicine of Erciyes University in the fall semester of 2015-2016 academic years. In this study data collection tool was used which were developed by researchers in order to make sequential judgment scale for their professional values which were considered to be influential in the choice of profession and it contains questions about professional values which is thought to be effective in individual characteristics and career choice. In data analyzes the sequential judgment scale was used as a method which was one of the scaling approaches that based on judgment decisions. According to the findings, it has emerged that the students who are studying in Faculties of Medicine, Pharmacy, Law, Theology, Communications, Veterinary and Health Science, choosing their profession according to the value of success is in the first place, for dentistry students social status are in the first place and In the Education Faculty professional values such as regular life is reason to choose the professions. While the preferences of social statues are in the second row for professional values of the students in Pharmacy, Medicine, Law, Health Sciences and Communication Faculties, for the students from Veterinary and Dentistry Faculties the financial gain had been in the second place. While the second row of professional value is regular life for the student from the Faculty of Theology, success came in second row in the Faculty of Education. Proposals have been developed based on the findings from the study

Anahtar Kelimeler

Career values, rank order judgments scaling, university students

Kaynakça

• Adler, A. (1998). Çocuk eğitimi. (Çev.: Kamuran Şipal), İstanbul: Cem Yayınevi.
• Adler, A. (2014). Yaşamın anlam ve amacı. (Çev.: Kamuran Şipal), 11. Baskı, İstanbul: Say Yayınları.
• Corey, G. (2005). Psikolojik danışma, psikoterapi, kuram ve uygulamaları. (Çev. T. Ergene). Ankara: Mentis Yay.
• Genç, G., Kaya, A. Ve Genç, M. (2007). İnönü ünı versı tesı tip fakültesı öğrencı lerı nı n meslek seçı mı nı etkı yen faktörler. İnönü niversitesi ğitim akültesi ergisi, 8(14), 49–63.
• Kırağ, N. (2015). Hemşirelik mesleğinin seçiminde ilişkili olan faktörler. okuz ylül niversitesi Hemşirelik akültesi lektronik ergisi, 8(4), 226-231.
• Kıran, B. ve Taşkıran, E. G. (2015). Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi 1. sınıf öğrencilerinin meslek tercihine etki eden faktörler. Marmara Pharmaceutical Journal 19, 167.
• Koç, A. (2003). İlâhiyat fakültesi (ilâhiyat lisans programı) öğrencilerinin sorunları ve beklentileri. M. . İlâhiyat akültesi ergisi, 2, 25-62.
• Kronus, C. L. (1975). Occupational values, role orientations, and work settings: The case of pharmacy. The Sociological Quarterly, 16(2), 171-183.
• Kuşdil, E. ve Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk öğretmenlerin değer yönelimleri ve sch artz değer kuramı. Türk Psikoloji ergisi, 15(45), 59-76.
• Kuzgun, Y. (2003). Meslek rehberliği ve danışmanlığına giriş (4. Baskı). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kuzgun, Y. (2009). Meslek rehberliği ve danışmanlığına giriş (4. Baskı). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Liptak, J. J. (2008). Career quizzes: 12 tests to help you discover and develop your dream career. Indianapolis: JIST Publishing. Osym.gov.tr. programlari-vekontenjanlari-ki-.html adresinden 19 Mart 2016 tarihinde erişilmiştir. http://www.osym.gov.tr/belge/1-23560/2015-osys-yuksekogretim
• Özbek, R., Kahyaoğlu, M. ve Özgen, N. (2007). Öğretmen adaylarinin öğretmenlik mesleğine yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 221-232.
• Özden, M.S., (2007), 20-24 yaş arası üniversite öğrencilerinin ve nevrotik öğrencilerin değerler açısından karşılaştırılması, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi
• Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Özen, A., Doğan, Ö., Başaağaç Gül, R. T., Özkul, T., Yüksel, E. (2012). Türkiye’de veteriner hekimliği üzerine araştırmalar: III. iş fırsatları ve sektörel yönelimlere ilişkin görüş ve beklentiler. Kafkas niversitesi Veteriner akültesi ergisi, 18(6), 907-911.
• Özgüven, İ. E. (2000). Psikolojik testler (4. Baskı). Ankara: PDREM Yayınları.
• Özgüven, İ.E. (2001). Çağdaş eğitimde psikolojik danışma ve rehberlik (Üçüncü Baskı).
• Ankara: PDREM Yayınları. Özpancar, N., Aydın, N. ve Akansel N. (2008). Hemşirelik 1. sınıf öğrencilerinin hemşirelik mesleği ile ilgili görüşlerinin belirlenmesi. C.U. Hemsirelik Yuksekokulu Dergisi, 12(3), 9-17.
• Pişkin, M. (2012). Kariyer gelişim sürecini etkileyen faktörler (Ed.: Binnur Yeşilyaprak)
• İçinde: Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Nobel Yayınevi. Rognstad, M. K. ve Aasland, O. (2007). Change in career aspirations and job values from study time to working life. Journal of Nursing Management 15, 424- 432.
• Saad, I. A. & Isralowitz, R. E. (1997). Gender as a determinant of work values among university students in israel. The Journal of Social Psychology, 137(6), 749-763.
• Schein, E. (2007). Career anchors revisited: Implications for career development in the 21st century. NHRD Journal, 1 (4), 27-33.
• Sevim, Y. ve Dayı, Y. S. (2009). Doktorların ekonomik durumları ve toplumsal konumları
• (Elazığ ili örneği). ırat niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 231-248. Sharf, R. S. (2002), Applyng career development theory to counseling, Pacific Grove, CA.:
• Brooks/Cole Thomson Learning. Smithers, A. (1968). Some characteristics of business students in a technological university ii occupational values. Occupational Psychology, 42, 231-238.
• Thorpe, K., ve Loo, R., (2003). The values profile of nursing undergraduate students:
• Implications for education and professional development, Journal of Nursing Education, (2), 83-90. Turgut, Y. ve Baykul, Y. (1992). Ölçekleme teknikleri, ÖSYM Yayınları, s.141.
• Türk Dil Kurumu (2016). http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama
• =gts&guid=TDK.GTS.56e7069fb6f843.51121174 adresinden 14.03.2016 tarihinde erişilmiştir. Türkiye http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18645 adresinden 15 Temmuz 2015 tarihinde erişilmiştir Kurumu (2015). İşgücü istatistikleri
• Türkiye İstatistik Kurumu (2016a). http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21507 adresinden 15.03.2016 tarihinde erişilmiştir.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2016b). http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18861 adresinden 18.03.2016 tarihinde erişilmiştir.
• Ünal, S., Gürhan, N., Saral, E. ve ark. (2008). Hemşirelik öğrencilerinin sosyo-demografik özellikleri ve hemşirelik mesleğini seçme nedenleri. İstanbul Üniversitesi Florence
• Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu ergisi, 16 (63), 179-187. Yörükan, T. (2015). Alfred Adler: sosyal roller ve kişilik. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.