ÜSEYD B. HUDAYR’IN HZ. EBÛ BEKİR’İN HALİFE SEÇİLMESİNDEKİ ROLÜ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2014, Sayı: 24, 209 - 221, 01.12.2014

Mustafa Çavuşoğlu

Öz

Meşhur künyesi Ebû Yahyâ olan Üseyd b. Hudayr, Medine’de bulunan Evs kabilesinin en büyük boyu olan Abdüleşhel oğulları boyuna mensuptur. Birinci Akabe Bey’ati’nden sonra İslâm’ı anlatmak üzere bir muallim olarak Medine’ye gönderilen Mus’ab b. Umeyr vasıtasıyla Müslüman oldu. Güzel ahlakıyla Hz. Peygamber (S.A.V)’in sevgisine ve övgüsüne mazhar oldu. Sahabe arasında da özel bir yere sahipti. Hz. Peygamber (S.A.V)’in vefat ettiği gün takındığı tavır sebebiyle Hz. Ebû Bekir’in halife seçilmesinde önemli rol oynadı

Anahtar Kelimeler

Ebû Yahyâ, Evs, Sahabe, Halîfe, Rol

On the Role of Usayd b. Khudayr in the Election of Abu Bakr as A Caliph

Öz

Useyd b. Hudayr, whose famous nick name was Abu Yahya, was the member of the largest family of Abd al-Ashhal Sons which was the biggest tribe of Madina. He became Muslim by means of Mus’ab b. Umeyr who was sent to Madina as a teacher to teach Islam after the First Akabe Bay’ah. He enjoyed the affinity and praise of the Prophet (P.B.U.H.) for his good ethics. He had a very special place among the companions of the Prophet. He played a crucial role in the election of Abu Bakr as a Caliph due to the attitude he posed on the day Prophet Mohammed (P.B.U.H.) had passed away

Anahtar Kelimeler

Abu Yahya, Aws, Companions of the Prophet, Caliph, Role

Kaynakça

• » Abdurrahman el-Akk, Mevsuâtü Uzamâ-i Havle’r-Rasûl, Beyrut 1998.
• » Akbulut, Ahmet, Sahâbe Devri Siyasi Hâdiselerinin Kelâmî Problemlere Etkileri, İstanbul 1992.
• » Apak, Âdem, Anahtarlarıyla İslâm Tarihi II - Hulefâi Râşidîn Dönemi - İstanbul 2012.
• » ---------------, Asabiyet ve Erken Dönem İslâm Siyasî Tarihindeki Etkileri, İstanbul, 2004.
• » Beyhakî, İbrahim b. Muhammed, Delâilü’n-Nübüvve, (v. 470/1077), (thk. Abdulmu’dî Kal’aci), Beyrût trh.
• » Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail (v.256/870), Sahîhu’l-Buhârî, (ter. Mehmet So- fuoğlu), İstanbul 1989.
• » Çavuşoğlu, Mustafa, Üseyd b. Hudayr’ın Hayatı ve İslâm Târihindeki Yeri (NEÜSBE, Basıl- mamış Yüksek Lisans Tezi), Konya 2014.
• » Çağrıcı, Mustafa,“Asabiyet”, DİA, İstanbul 1991, III, 453-354.
• » Emîn, Ahmed, Fecru’l-İslâm, Beyrût 1969.
• » Döndüren, Hamdi, “Ehl-i Hal ve’l-Akd”, ŞİA, İstanbul, 2000, II, 214-216.
• » Ebü’l-Kâsım, Halef b. Abdülmelik, Kitâbü Ğavâmizi’l-Esmâi’l-Mübheme el-Vâkıatü fî Mütûni’l-Ehâdîsi’l-Müsnede, thk. İzzeddin Ali es-Seyyid, Beyrût 1987.
• » Hâkim, Ebî Abdillah en-Nîsâbûrî, (v. 405/1015), el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn, Beyrût trh.
• » Halebî, Ali b. Burhaneddin (v. 957/1567), İnsânü’l-Uyûn fî Sîret-i Emîni’l-Me’mûn, Beyrût trh.
• » Halîfe b. Hayyât, Ebî Amr (v. 240/854), Kitabü’t-Tabakât, Bağdat, 1967.
• » Hatipoğlu, Mehmet Said, İlk Siyasi Kavmiyetçilik Hilâfetin Kureyşîliği, AÜİFD 1979, XXIII/1,121-213.
• » İbn Abdilberr, Ebî Ömer Yusuf b. Abdullah b. Muhammed b. Abdilberr b. Âsım, (v. 463/1071) el-İstiâb fî Esmâi’l-Ashâb, Mısır 1939, ( el-İsâbe içerisinde).
• » İbn Asâkir, Ebu’l-Kâsım Ali bin Hasen İbn Hibetullah bin Abdullah (v. 571/1175) Târîhu Medineti Dımeşk, (thk. Amr b. Ğarâme, Beyrût 1995.
• » İbn Habîb, Ebû Câ’fer Muhammed (v. 245/887), Kitâbu’l-Muhabber, Beyrût trh.
• » İbn Hacer, Şihâbüddin Ebi’l-Fazl Ahmed b. Ali b. Muhammed b. Muhammed b. Ali el-Kinâni el-Askalanî, (v. 852/1448-1449) el-İsâbe fî Temyizi’s-Sahabe, (thk. Ali Muhammed el- Bicâvî), Mısır 1939.
• » ---------------, Tehzîbü’t-Tehzîb, Haydarabad, 1326.
• » İbn Hanbel, Ahmed ( v.241/855 ), el-Müsned, ( Mevsûatü Sünneti’l-Kütübi’s-Sitteti ve Şurûhihâ, İstanbul 1992 içerisinde).
• » İbn Hazm, Ebû Muhammed ali b. Ahmed b. Saîd (v. 456/1058), Cevâmiu’s-Sîreti’n- Nebeviyye ve Hamsü Resâili Uhrâ, (thk. İhsân Abbâs ve Nâsıruddîn el-Esed), Mısır trh.
• » İbn Hişâm, Ebû Muhammed Cemâlûddin Abdulmelik b. Hişam (v. 218/833), es-Sîretu’n- Nebeviyye, (thk. Mustafa es-Sekkâ), Mısır 1936.
• » İbn Kesîr, Ebü'1-Fidâ İmâdüddîn İsmâîl b. Şihâbüddîn Ömer b. Kesîr (v. 774/1373), el- Bidâye ve’n-Nihâye, Beyrût trh.
• » İbn Sa’d, Ebû Abdillah Muhammed (v. 230/845), et-Tabakâtü’l-Kübrâ, Beyrût 1377.
• » İbn Seyyidinnâs, Muhammed b. Abdullah b. Abdülaziz (v.743/1342), Uyûnü’l-Eser, Beyrût trh.
• » İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Abdurrahman Ali b. Muhammed (v. 597/1211), el-Muntazam fî Târîhi’l-Mülûk ve’l-Ümem, (thk. Muhammed Abdülkâdir Atâ), Beyrût trh.
• » İbnü’l-Esîr, İzzüddin Ebu’l-Hasen Ali b. Muhammed (v. 630/1232) el-Kâmil fi’t-Târih, Beyrût 1965.
• » ---------------, Üsdü’l-Ğâbe fî Ma’rifeti’s-Sahâbe, (thk. Muahammed İbrahim el-Bennâ ve ark.) yay. y, trh. ————
• İbn Asâkir, Târîhu Dımeşk, IX, 89; İbn Hacer, Tehzîbü’t-Tehzîb, I, 347.
• » İsbehânî, İsmâîl b. Muhammed b. el-Fazl (v. 535/1149), Siyeru Selef-i Salihîn, (thk. Ferhad b. Ahmed), Riyâd 1999.
• » Kapar, Mehmet Ali, İslâm’ın İlk Döneminde Bey’at ve Seçim Sistemi, İstanbul 1998.
• » ---------------, İslâm’da Bey’at, SÜİFD., 1991, IV,73-83.
• » Kehhâle, Ömer Rızâ, Mu’cemu Kabâili’l-Arab, Beyrût 1997.
• » Mâverdî, Ebi’l-Hasen Ali b. Muhammed b. Habîb, (v. 450/989), el-Ahkâmü’s-Sultâniyye ve’l- Vilâyâtü’d-Dîniyye, (thk. Ahmed Mübârek el-Bağdâdî), Kuveyt 1973.
• » Mes’ûdî, Ebü'l-Hasen Ali b. Hüseyn b. Ali (v.346/957), Mürûcü’z-Zeheb ve Meâdini’l-Cevher, (thk. Muhammed Muhyiddin Abdulhamîd), Mısır 1964.
• » Mevdûdî, Mevlâna Ebu’l-A’lâ, Hilafet ve Saltanat, (ter. Ali Genceli), İstanbul trh.
• » Müslim, Ebi’l-Hüseyn Müslim b. El-Haccâc (v.261/874), Sahîhu Müslim, (thk. Muhammed Fuâd Abdulbâki), Beyrût trh.
• » Önkal, Ahmet, “ Evs”, ŞİA, İstanbul, 2000, II, 296.
• » Sırma, İhsan Süreyya, İslâmî Tebliğin Örnek Halifeler Dönemi, İstanbul 1990.
• » Suyûtî, Celâleddin, (v.911/1505) Târihu’l-Hulefâ, (thk. Muhammed Muhyiddin Abdül- hamîd), Kâhire 1969.
• » Süheylî, Abdurrahman (v. 581/1183) Ravdü’l-Ünf , (thk. Abdurrahman el-Vekîl, Kâhire) 1969.
• » Şâkir, Mahmud, Uzamâu’l-Meçhûlîn, Beyrût 1981.
• » Şevkânî, Muhammed b.Ali (v.1250/1834), Derrü’s-Sahâbe fî Menâkıbi’l-Karâbeti ve’s- Sahâbe, (thk. Hüseyin b. Abdullah el-Ümerî), Dımeşk 1984.
• » Taberî, Ebû Câfer Muhammed b. Cerîr,(v. 310/923) Tarihü’l-Ümem ve’l-Mülûk, (thk. Mu- hammed Ebu’l-Fazl İbrahim), Beyrût trh.
• » Tirmizî, Ebû îsâ Muhammed b. İsa (v.279/892), Süneni Tirmizî, (ter. Osmân Zeki Molla- mehmetoğlu), İstanbul trh.
• » Umerî, Ekrem Ziya, Asru’l-Hılâfeti’r-Râşidîn, yay. y. trh.
• » Vâkıdî, Ebu Abdullah Muhammed b. Ömer (v.207/823), Kitâbü’l-Megâzî, (thk. Marsden Jones), Beyrût 1984.
• » ---------------, Kitâbu’r-Ridde, (thk. Muhammed Hamîdullah), Pâris 1989.
• » Vekîl, Muhammed Seyyid, Cevletü’t-Târihiyyeti fî Asri’l-Hulefâi’r-Râşidîn, yay. y. 2002.
• » Wellhausen, Julius, Arap Devleti ve Sukûtu, (çev. Fikret Işıltan), Ankara 1963.
• » Ya’kûbî, Ahmed b. İshak b.Vâzıh, Târihu’l-Ya’kûbî (v.292/905), Beyrût 1960.
• » Zehebî, Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân, (v.748/1374) Siyeru A’lami’n-Nübelâ, (thk. Şuayb Arnaût, Beyrût trh.
• » ---------------, Târihu’l-İslâm, (thk. Ömer Abdüsselâm Tedmûrî), Beyrût 1990.
• » Ziriklî, Hayreddin, el-A’lâm Kâmûs-u Terâcim, Beyrût 1969.