The Tawakkul Understanding within the Context of Ashrafoglu Rumi’s Work “Müzekki’n-Nüfûs”

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 1437 - 1453, 30.06.2019

Öncel Demirdaş

https://doi.org/10.15869/itobiad.557822

Cited By: 1

Öz

In the Qur’an, tawakkul is expressed in the form of a fardh (obligation), for which every mu’min (believer) is responsible. In the
discipline of sufism, on the other hand, it is an important position that the
sufi is expected to reach, besides its obligation upon every Muslim. From the
religious and sufistic perspective; tawakkul is a servant’s commitment to
Allah, his assumption that Allah is the guarantor of his rizq and deeds, as
well as his reliance on Him. This study puts emphasis on the importance of
tawakkul for Quran and sunnah in general and aims to examine the approach of
Ashrafoglu Rumi, who is the founder of the Ashrafiyya order, one of the
branches of the Qadiriyya order, to the matter within the context of his work
“Müzekki’n-Nüfûs” in particular. In his work, we see that the author who
teaches his disciple the Islamic ethics, order morals and means of mujahadah (struggling) with nafs writes his tawakkul approach with
references to verses, hadiths and anecdotes (menkibe). In the tawakkul approach, the person's faith, worship, rizq (provision) and patience are of
prime importance. Strongs faith is necessary in order to become one of those
who possess tawakkul since the essence of faith is tawakkul. In the article, we
will try to explain the relationship of tawakkul with these four concepts to
understand the nature of tawakkul between Allah and human better.

Anahtar Kelimeler

Tawakkul, Ashrafiyya order, Faith, Patience, Worship, Rizq

Eşrefoğlu Rûmî'nin “Müzekki'n-Nüfûs” İsimli Eseri Bağlamında Tevekkül Anlayışı

Öz

Tevekkül, Kur’an-ı Kerim’de her
mü’minin mükellef olduğu bir farz şeklinde geçmektedir. Tasavvuf ilminde ise,
her mü’mine farziyetinin yanı sıra tasavvuf ehlinin ulaşması beklenen önemli
bir makamdır. Dinî
ve tasavvufî boyutuyla tevekkül, kulun kendini Allah’a teslim etmesi, rızkında
ve işlerinde Allah’ı kefil bilmesi ve O’na güvenmesidir. İşte bu çalışma genel itibariyle tevekkülün Kur’an ve
Sünnet’teki önemi üzerinde dururken özelde ise, Kadîriyye tarikatının
kollarından biri olan Eşrefiyye’nin kurucusu Eşrefoğlu Rûmî’nin konuya
yaklaşımını “Müzekki’n-Nüfus” isimli eseri bağlamında incelemeyi
amaçlamaktadır. Eserinde müride İslâm ahlakını, tarîkat âdâbını ve nefisle mücadele
yollarını öğreten müellifin, tevekküle yaklaşımını ayet, hadis ve menkıbelerden
referanslarla kaleme aldığını görüyoruz. Tevekkül yaklaşımında kişinin iman,
ibadet, rızık ve sabır konusundaki durumu büyük önem arzetmektedir. Ehl-i
tevekkül olabilmek için güçlü bir iman gerekir. Zira imanın aslı tevekküldür.
Makalede Allah ile insan arasındaki mevcut olan tevekkülün mahiyetinin daha iyi
anlaşılabilmesi için onun bu dört kavramlarla bağlantısı izah edilmeye
çalışılacaktır.                    

Anahtar Kelimeler

Tevekkül, Eşrefiyye, İman, Sabır, İbadet, Rızık

Kaynakça

• Abdülbâkî, Muhammed Fuad, (2010). Mu’cemü’l-Müfehres li-Elfâzı’l-Kur’âni’l-Kerim, Beyrut: Daru’l-Marife.Akto, Akif, (2016). “Allah-İnsan Arasında Ontolojik, Epistemolojik ve Varoluşsal Bir İlişki Biçimi: Tevekkül”, Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 8 (2), 878-902.Bayramoğlu, Fuat, (1989). Hacı Bayram-ı Veli, Cilt 1, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail, (1999). Sahîhu’l-Buhârî, Riyad: Daru’s-Selam.Bursevî, İsmail Hakkı, (1330). Rûhu’l-Beyân, Cilt 2.Bursevî, İsmail Hakkı, (2005). Rûhu’l-Beyân, (Çev. Murad Sülün-Yusuf Akgün-Cafer Durmuş), Cilt 4, İstanbul: Erkam Yayınları.Cebecioğlu, Ethem, (1994). Hacı Bayram Velî ve Tasavvuf Anlayışı, Ankara: Muradiye Kültür Vakfı Yayınları.Cebecioğlu, Ethem, (2014). Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Ankara: Otto Yayınları.Cürcânî, Ebü’l-Hasan Seyyid Şerif Ali b. Muhammed b. Ali, (ty.). Mu’cemü’t-Ta’rîfât, tahk: Muhammed Sıddîk el-Münşâvî, Kahire: Dâru’l-Fâzîlet. Çağrıcı, Mustafa, (1989). İslam Düşüncesinde Ahlak, İstanbul.Çağrıcı, Mustafa, (2008). “Sabır”, DİA., Cilt 35, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, 337-339.Çağrıcı, Mustafa, (2012). “Tevekkül”, DİA., Cilt 41, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, 1-2.Çamdibi, H. Mahmut, (1994). Şahsiyet Terbiyesi ve Gazâlî, İstanbul: İFAV Yayınları.Çetintaş, İbrahim, (1999). Eşrefoğlu Rûmî’de Ahlak, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. el-Cevziyye, Şemsüddîn Muhammed b. Ebî Bekr İbn Kayyım, (2005). Medâricu’s-Sâlikîn, tahk.: Imad Âmir, Cilt 1, Kahire: 2005, Daru’l-Hadis.el-Isfehânî, Râgıb, (1996). Müfredâtu Elfâzi’l-Kur’âni’l-Kerîm, Dımeşk: Daru’l-Kalem.el-Kelâbâzî, Ebû Bekr Muhammed b. İshak, (1413/1993). et-Taarruf li-Mezhebi Ehli’t-Tasavvuf, haz: Ahmed Şemsüddin, Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye.Eşrefoğlu Rûmî, (1288/1872). Müzekki’n-Nüfûs, İstanbul: İBB. Atatürk Kitaplığı, no:0.03488.Eşrefoğlu Rûmî, (1967). Divanı, İstanbul: Cağaloğlu Yayınları.Eşrefoğlu Rûmî, (1967). Menâkıb-ı Eşrefzâde, Hayatı-Menkıbeleri-Şiirleri, haz.: Abdullah Uçman-Önder Akıncı, İstanbnul: Bedir Yayınları.Eşrefoğlu Rûmî, (2007). Müzekki’n-Nüfûs, haz.: Abdullah Uçman, İstanbul: İnsan Yayınları.Gazâlî, Ebû Hamîd Muhammed b. Muhammed, (ty.). İhyâ’u Ulûm’id-Din, Aldullah el-Halidî, Cilt 4, Beyrut: Daru’l-Erkam.Güneş, Mustafa, (1999). Eşrefoğlu Rûmî Hayatı, Eserleri ve Dîvânı’ndan Seçmeler, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.İbn Manzûr, Ebu’l-Fazl Muhammed b. Mukerrem, (2005) Lisânu’l-Arab, Beyrut: Daru’l-Kutübi’l-İlmiyye, (2) 659-667, Cilt (3) 409-414, (6) 796-798. Kara, Mustafa, (1995). Eşrefoğlu Rumi, Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları.Karaman, Fikret, (1996). “Tevekkül İnancı Üzerine Bir İnceleme”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Elazığ: (1) 67-92.Kuşeyrî, Ebü’l-Kâsım Abdülkerîm b. Hevâzin, (1989). er-Risâletü’l-Kuşeyriyye, tahk.: Abdulhalim Mahmud, Kahire.Kuşeyrî, Ebü’l-Kâsım Abdülkerîm b. Hevâzin, Letâifu’l-İşârât, haz.: Abdulhalim Mahmud, Cilt (1) 21, (2) 104-15. Pekolcay-Uçman, Necla-Abdullah, (1995). “Eşrefoğlu Rûmî”, DİA., Cilt 11, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, 480-482.Sinanoğlu, Mustafa, (1999). “İbadet”, DİA., Cilt 19, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, 233-235.Tarhan, Nevzat, (2013). İnanç Psikolojisi, İstanbul: Timaş Yayınları.Tehânevî, Muhammed Ali b. Ali, (1862). Keşşâfü Istılâhâti’l-Fünûn.Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa, (1992). Sünenü Tirmizi, İstanbul.Tûsî, Ebû Nasr Serrâc, (1960). el-Lüma’, tahk.: Abdulhalim Mahmud, Mısır: Daru’l-Kutübi’l-Hadise.Uludağ, Süleyman, (2005) Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Kabalcı Yayınları.Vassâf, Osmanzâde Hüseyin, Sefîne-i Evliyâ, Cilt 1, Süleymaniye Ktp., Yazma Bağışlar Bölümü, no:2