ŞANLIURFA İLİ YÜZEY ARAŞTIRMASI, 2018

Yıl 2018, Sayı: 40, 52 - 63, 20.12.2018

Bahattin Çelik

https://doi.org/10.17498/kdeniz.453054

Cited By: 5

Öz

Şanlıurfa Merkez ilçesi sınırları
içerisinde 2013 yılından bu yana Neolitik dönem ve öncesi ile ilgili yüzey
araştırması yapılmaktadır. Yüzey araştırmalarına 2018 yılında da devam edilmiş,
Neolitik dönem ve diğer dönemlere ait yerler ve tuzak alanları tespit
edilmiştir. 2018 yılı araştırmalarımız, genel olarak Şanlıurfa'nın güneydoğusunda,
yaklaşık 50 km ile 100 km mesafelerde bulunan Tektek Dağları bölgesinde gerçekleştirilmiştir.
Bu bölge, kayalık bir bölge olup daha çok yüksek platoların yer aldığı bir
bölgedir. Önceleri yabani fıstık ağaçlarının bol miktarda bulunduğu Tektek
Dağları bölgesinde, şu anda çok nadir de olsa geçmiş dönemlerde yoğun olarak
ceylan popülasyonu bulunmaktaydı. Bu nedenle, prehistorik dönemlerden itibaren
bölgede çok yoğun bir iskan söz konusu olmuştur. Özellikle, Neolitik dönem ve
sonrasında  bu yoğun iskan kendisini
yamaç yerleşimleri ile göstermektedir. Yapılan çalışmalarda,  bölgede 2013 yılından bu yana 50 yamaç
yerleşimi tespit edilmiştir. İlk kez Neolitik dönemde yapılmış olduğu ve daha
sonraki dönemlerde de kullanıldığını düşündüğümüz tuzak alanları, 2018 yılı
araştırmalarımızın  ana konusunu
oluşturmuştur. 2018 yılında yapılan araştırmalar sonucunda 16 tuzak alanı tespit
edilmiştir. Tuzak alanlarının bazıları, Karahan Tepe Neolitik merkezinin
kuzeybatısında, doğusunda ve güneyinde de bulunmuştur. Bazıları ise Harbetsuvan
Tepesi Neolitik merkezinin kuzeydoğusunda tespit edilmiştir. Bunun dışında 2017
yılında Geç Roma dönemine ait pek çok yerleşim de tespit edilmiştir. 2018 yılı
araştırmalarımız Neolitik merkezler ile tuzak alanları arasındaki ilişkileri
bir kez daha gözler önüne sermiştir. 

Anahtar Kelimeler

Şanlıurfa, Neolitik Dönem, Tuzak Alanları, Yamaç Yerleşimleri, Karahan Tepe, Harbetsuvan Tepesi, Tektek Dağları, Tunç Çağı.

Kaynakça

• CHAMBRADE, M.-L. (2016). Dynamique spatio-temporelle et Environnement des Sites Néolithiques précéramiques de Syrie intérieure. Archéologie et Préhistoire. Université de Franche-Comté, https://tel.archives-ouvertes.fr/tel-00926596v1, Doktora Tezi.ÇELİK, B. (2010). “Hamzan Tepe in the Light of New Finds”, Documenta Praehistorica, Vol.37, Ljubljana, 257–268.ÇELİK, B. (2014a). "Şanlıurfa İli Merkez İlçesi Neolitik Dönem ve Öncesi Yüzey Araştırması, 2013", 32. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Gaziantep 02-06 Haziran 2014, C. II, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Ankara, 311-328.ÇELİK, B. (2014b). "Differences and Similaries Between the Settlements in Şanlıurfa Region where “T” Shaped Pillars are Discovered.", Tüba-Ar, Vol. 17, Ankara, 9-24.ÇELİK, B. (2015). “Şanlıurfa İli Yüzey Araştırması”, Belgü, 2, Ankara,79-99.ÇELİK, B. (2016a). "Şanlıurfa İli Merkez İlçesi Neolitik Dönem ve Öncesi Yüzey Araştırması, 2014", 33. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Erzurum 11-15 Mayıs 2015, C. II, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Ankara, 409-426.ÇELİK, B.(2016b) “A small-scale cult centre in Southeast Turkey: Harbetsuvan Tepesi.”, Documenta Praehistorica, 43, Ljubljana, 421-428.ÇELİK, B. (2017). "2015 Yılı Şanlıurfa İli Merkez İlçesi Neolitik Çağ ve Öncesi Yüzey Araştırması.", 34. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Edirne 23-27 Mayıs 2016, C II, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Ankara, 337-357.ÇELİK, B. ve A. BİNGÖL. (2016). “Şanlıurfa Province Central District Tektek Mountains Year 2015 Surface Survey.” Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Kars, Ek 1,1-20.ÇELİK, B. ve K. TOLON. (2018). "Şanlıurfa'da Neolitik Dönem Tuzak Alanları." Karadeniz, Sayı 37, Ankara, 28-36.GÜLER, M. ve B. ÇELİK. (2015). "Şanlıurfa Bölgesi Neolitik Dönem Araştırmaları." Belgü, 1, Ankara, 1-27.HOLZER, A.-AVNER, A.-PORAT, N.-HORWITZ, N.K. (2010) "Desert kites in the Negev desert and northeast Sinai: Their function, chronology and ecology" Journal of Arid Environments, Sayı 74, 806–817.