SU SEKTÖRÜNÜN KAMUSALLIK NİTELİĞİNİN DÖNÜŞÜMÜ: TÜRKİYE’DEKİ ŞEBEKE SUYU ENDÜSTRİSİ İÇİN BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2014, Cilt: 6 Sayı: 10, 111 - 129, 02.01.2015

Önder Çalcalı

https://doi.org/10.20990/aacd.39508

Cited By: 1

Öz

İnsanlık için vazgeçilmez bir yaşam kaynağı olan suyun tüketimine konu olan kısmı, özellikle de yenilebilir su, her geçen gün çeşitli sebeplerle kıtlaşmaktadır. Bu nedenle suyun üretimi, tedariki, tüketimi ve tüketim sonrası tahliyesinin iyi planlanması ve yönetilmesi gerekmektedir. Şebeke suyu idaresinin; merkezi hükümet, yerel yönetim ya da özel işletmelerde olması bakımından ülkelere göre farklılıklar söz konusudur. Türkiye’de şebeke suyunun idaresi, bir yerel yönetim birimi olan, belediyelerdedir. Şebeke suyu idaresinde, hem ekonomik verimliliğin hem de vatandaşa sunumunda etkinliğin artırılması amacıyla, Dünya’da ve Türkiye’de son yıllarda özelleştirme girişimleri yapılmıştır. Bu çalışmada suyun Dünya’daki genel durumu, kamusallık niteliği ve doğal tekel özelliği ele alınmakta, çeşitli ülkelerde ve Türkiye’de şebeke suyu sektöründe yaşanan özelleştirme girişimlerine değinilmektedir. Bu tecrübelerden hareketle, Türkiye’de su sektörü için bir düzenleyici kuruma olan ihtiyaç dile getirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Su, Şebeke Suyu, Doğal Tekel, Düzenleme, Özelleştirme

Kaynakça

• Ardıyok, Ş. (2002). Doğal Tekeller ve Düzenleyici Kurumlar, Türkiye İçin Düzenleyici Kurum Modeli, Rekabet Kurumu Lisansüstü Tez Serisi, No:9
• Armstrong, M., Cowan S. & Vıckers J. (1994). Regulatory Reform: Economic Analysis and British Experience, Cambridge: The MIT Press.
• Atasoy, V. (1993). Türkiye’de KİT’ler ve Özelleştirme Sorunu, Ankara: Nurol Matbaacılık
• Beecher, J. A. (1999). Privatization, Monopoly and Structural Competition in the Water İndustry İs There Role For Regulation?, Beecher Policy Research Inc., Michigan: USA: Michigan State University Press, pp:327- 343
• Bağdadioğlu, N., Başaran, A., Kalaycıoğlu, S. ve Pınar, A. (2009). Kamu Kolaylıkları Yönetişiminde Yoksulluğun Dikkate Alınması, Ankara: UNDP & PEGEM
• Bağdadioğlu, N. , (2009). Su Piyasası Üst Kurulu ve İktisadi Amaçlı Düzenleme için Etkinlik Ölçümü: Büyükşehir Su İşletmelerinin Performansının Karşılaştırılması, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, Cilt:46, Sayı:534, s: 45-58
• Baytan, İ.(1999). Özelleştirme, Ankara: TRT Ofset
• Çakal, R. (1996). Doğal Tekellerde Özelleştirme ve Regülasyon, DPT Uzmanlık Tezleri, Yayın No: 2455
• Dore, M., Kushener, J., & Zumer, K. (2004) Privatization of Water in The UK and France, Utility Policy 12, pp:41-50
• Euromarket ( 2004) Analysis of The Legislation and Emerging Regulation at The EU Country Level, Water Liberalization Scenarios, EU Commission Comminity Reserch Work Package 4
• European Union (AB) (2002). Water Sector in European Union, Çalışma No: Comp./2002/E 3/SI 2. 334052
• Finger, M. & Allouce, J. (2002). The Transformation of the Global Water Sector: The Role of the World Bank and Public Sevice TNC, Working Paper, Idheap No: 6
• Gökdemir, B. (2008). Şebeke Suyu Sektöründe Serbestleşme Ve Rekabet, Türkiye İçin Politika Önerisi, Ankara: Rekabet Kurumu Yayınları, Yayın No: 0209
• Hurl, B. (1988). Studies in the UK Economy, Privatization and The Public Sector, First Published, Oxford: Heinemann
• İMO (İnşaat Mühendisleri Odası) (2009). Su Çalışma Grubu, Su Hakkı Raporu, Ankara http://www.imo.org.tr/resimler/dosya_ekler/03f0de3afe0fba3_ek.pdf?der gi=144 erişim:17.06.2012
• İTO (İstanbul Ticaret Odası) (1999). Türkiye'de İçme Suyu Sektörü, Sorunları ve Çözüm Önerileri, Yayına Hazırlayan: Metin Yerebakan, İstanbul: İTO Yayınları
• Karabudak, H. ve Müftüoğlu, T. (2002). İktisadi Politikalar Bağlamında Hukuki Düzenleme (Regülasyon) Üzerine Düşünceler, Rekabet Dergisi, Sayı:11, ss:3-15
• OECD (2004). Competition and Regulation in Water Sector, Daffe/Comp/Wp (2004-20)
• Paşaoğlu, Ö. (2003) Doğal Tekellerde Regülasyon ve Rekabet, Bir Örnek: İngiliz Elektrik Sektörünün Yeniden Yapılandırılması, Rekabet Kurumu Uzmanlık Tezleri, No: 14
• R. Powell & K. Hindi ( 1998) Computing and Control for the Water Industry, Research Studies, Birmingham, England: Pr Ltd Press
• Sayıştay (2002) Yap İşlet Devret Modeliyle yapılan İzmit Şehri Kentsel ve Endüstriyel http://www.sayistay.gov.tr/rapor/diger/2002/izmitsu/izmitsu.htm, erişim:03.09.2013 Temin Projesi Hakkında Rapor,
• Shew, W. B. (2000). Natural Monopoly and Yardstick Competition, Economic Affairs, Vol:.20, pp: 36-41
• Smith , H. (2012) Understanding resilience: Implications for the water sector, The Global Water Forum Discussion Paper 1235, September 2012, Cranfield University
• TMMOB (Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği) (2009). Küresel Su Politikaları ve Türkiye, Su Raporu, Ankara: TMMOB Yayınları
• TMMOB (2009) Dünyada Suyun Ticarileştirilmesi ve Su Mücadeleleri İvme Dergisi ticarilestirilmesi-ve-su-mucadeleleri/ erişim: 05.09. 2013
• TODAİE (1999). Su Hizmetleri Yönetimi - Genel Yapı, (Ed: Güler, B. A.) Ankara: TODAİE Yayını, No: 298
• TÜSİAD, (2008). Küresel Su Krizine Çözüm Arayışları: Şebeke Suyu Hizmetlerine Özel Sektör Katılımı, Dünya Örnekleri Işığında Türkiye İçin Öneriler, İstanbul: TÜSİAD Yayın no: T/2008-09/470
• Türkiye Su Enstitüsü (SUEN) http://suen.gov.tr/tr/icerik/gorevler/8 Erişim: 27.05.2012
• Tosun, M. (2005). İçme ve Maden Suyu Sektör Araştırması, Ankara: Türkiye Kalkınma Bankası Yayınları, No: SA-05-01-01
• United Nations (BM) (2003). The Right to Water - Substantive Issues Arising in the Implementation of the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights, General Comment, No: 15
• Viscusi, K. J., Harrington, J. E., and Vernon, J. M. (2000). Economics Of Regulation and Antitrust, Cambridge, London: The Mit Press
• WRC (Water Research Centre) (2002). Study on the Application of the Competition Rules to the Water Sector in the European Community, http://europa.eu.int/comm/competition/publications/#water. 14.01. 2012 Erişim:
• Yerlikaya, K. (2003) Türkiye'de Yap-İşlet-Devret Modeli ve Kamu Borçlanması, http://www.marmara.edu.tr/maliyesempozyumu/tebligler/5- 3.doc erişim: 15.01.2012
• Yıldız, D. (2010). Türkiye’de ve Dünya’da Artan Su Sorunları, http://topraksuenerji.org/Dunya_da_ve_Turkiye_de_Artan_Su_Sorunlari. pdf erişim: 05.01.1012
• Yüce, N. (2011). Su Hakkı Kampanyası, Mezopotamya Enerji Forumu Bildiriler Kitabı, 21-22 Ekim 2011: Diyarbakır, ss:142-149