TRAVERTENLERDE KAPİLER SU EMMENİN TANIMLANMASI VE SINIFLANDIRILMASI

Yıl 2018, Cilt: 57, 121 - 127, 15.12.2018

İbrahim Çobanoğlu Sefer Beran Çelik

https://doi.org/10.30797/madencilik.493330

Öz

Kapilarite kavramı özellikle atmosferik koşullar sayesinde nemden etkilenebilecek doğal yapıtaşları

için önem taşımaktadır. Travertenler için kapiler su emme değeri hem iç ve hem de dış mekan

kullanımlarda önem taşıyan bir parametre olarak deneysel olarak belirlenmektedir. Bu anlamda

doğal olarak gözenekli bir yapıya sahip olan travertenler karbonatlı diğer doğaltaşlara göre suya

daha hassas doğal malzemelerdir. Suyla temas halinde yüksek kapiler su emme potansiyeline

sahip doğaltaşlar atmosferik koşullardan daha fazla etkilenmektedirler. Genel su emme kavramı

ele alındığında, hem ağırlıkça su emme ve hacimce su emme ve hem de kapiler yolla su emme

parametrelerinin birbirleriyle yakın ilişkide olabilecekleri düşünülmektedir. Bu parametre ayrıca

CE belgelendirmeleri kapsamında hem Avrupa ülkelerinde ve hem de bu ülkelere ihraç yapan

ülkelerde, belgelendirmeye esas testler içinde yer almaktadır. Bu amaçla Avrupa normundan

uyarlanan TS EN 1925 deney standardı 2000 yılından beri ülkemizde de kullanılmaktadır. Bu

çalışma, kapiler su emmenin gözenekli bir doğal yapıtaşı olan travertenler üzerinde elde edilmiş

sonuçlarını içermektedir. Elde edilen veriler kullanılarak travertenler için geçerli olabilecek 4

kategoriden oluşan bir kapiler su emme sınıflaması da bu çalışma kapsamında önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kapilarite, Su emme, Doğal yapıtaşı, Traverten

Kaynakça

• Anon, 1979. Classification of Rocks and Soils for Engineering Geological Mapping. Part I – Rock and Soil Materials. Bull. Int. Assoc. Eng. Geol., 19, 364–371.
• Atabey, E., 2003. Tufa ve Traverten, JMO Yayını, Kasım 2003, 106 s., Ankara.
• Benavente D., García-del-Cura, M.A., Fort, R., Ordonez, S., 2004. Durability Estimation of Porous Building Stones From Pore Structure and Strength. Engineering Geology, 74, 113-127.
• Benavente, D., Cueto, N., Martinez, J.M., García-del-Cura, M.A., Canaveras, J.C., 2007. The İnfluence of Petrophysical Properties on the Salt Weathering of Porous Building Rocks. Environmental Geology, 52, 215-224.
• García-del-Cura, M.A, Benavente, D., Martínez J.M., Cueto, N., 2012. Sedimentary Structures and Physical Properties of Travertine and Carbonate Tufa Building Stone. Construction and Building Materials, 28, 456 – 467.
• Lucia, F.J., 1983. Petrophysical Parameters Estimated From Visual Description of Carbonate Rocks: A Field Classification of Carbonate Pore Space. Journal of Petroleum Technology, 35, 626–637.
• Moos, A.V., De Quervain, F.De, 1948, Technische Gesteinkunde. Verlag Birkhauser, Basel. Vázquez, P., Alonso, F.J., Esbert, R.M., Ordaz, J., 2010. Ornamental Granites: Relationships Between P-Waves Velocity, Water Capillary Absorption and the Crack Network. Construction and Building Materials, 24, 2536 – 2541.
• Sarıışık, A., Sarıışık, G., Şentürk, A., 2010. Characterization of Physical and Mechanical Properties of Natural Stones Affected by Ground Water under Different Ambient Conditions. Ekoloji, 19, 88-96.
• TS EN 1925, 2000. Doğal taşlar - Deney Metotları - Kılcal Etkiye Bağlı Su Emme Katsayısının Tayini, TSE Yayını, 9 s., Ankara.
• Tomasic, I., Lukic, D., Pecek, N., Krsinic, A., 2011. Dynamics of Capillary Water Absorption in Natural Stone. Bulletin of Engineering Geology and the Environment, 70(4), 673-680.
• Yıldız, M., Özşahin, E.Y., Soğancı, A.S., 2010. Balwois Conference, Republic of Macedonia (http://balwois.com/balwois/administration/full_ paper/ffp-2069.pdf)