Zernûcî’nin Tûsî’ye Eğitim Açısından Etkisi Üzerine Bir İnceleme (Talîmü’l-müteallim fî tarîki’t-teallüm– Âdâbu’l-müteallimîn Örneği)

Yıl 2015, Cilt: 48 Sayı: 48, 95 - 116, 09.07.2015

Emine Keskiner

https://doi.org/10.15370/muifd.68600

Cited By: 1

Öz

Öz: XII. yüzyıl Hanefî fıkıh âlimi olan Zernûcî, Talîmü’l-müteallim adlı eseriyle ün kazanmıştır.
İslam eğitim tarihinde etkileri açısından oldukça önemli olan bu eserin Zernûcî’den bir sonraki asırda yaşayan çok yönlü bir İranlı âlim ve filozof olan Tûsî’yi de etkilediği anlaşılmaktadır. Bu araştırmanın konusunu Talîmü’l-müteallim ile çoğunluk tarafından Tûsî’nin eseri olarak bilinen Âdâbu’l-müteallimîn adlı eserlerin karşılaştırması oluşturmaktadır.
Karşılaştırma sonucunda Âdâbu’l-müteallimîn’in,Talîmü’l-müteallim adlı eserin mezhepçi bir bakış açısıyla gözden geçirilmek suretiyle kaleme alınmış hali olduğu ortaya çıkmıştır.
Anahtar Kelimeler: Zernûcî, Tûsî, Talîmü’l-müteallim, Âdâbu’l-müteallimîn, öğrenme usulleri, hoca, ilim tâlibi.
Examining Zernuci’s Effect on Tûsî in terms of Education (Cases of Talîmu’l-muteallim fî tarîki’t-teallum – Âdâbu’l-muteallimîn)
Abstract: Zernuci is a scholar on Hanefi law at 12th century and he had became famous with his important study named Talîmu’l-muteallim. This study is very important because of its effects on Educational History of Islam and it is understood that it has also effected
Persian scholar and philosopherTûsî who lived in following century. This article is on comparison between Talîmu’l-muteallim and Âdâbu’l-muteallimîn which is known as study of Tûsî. As result of the comparison, it is seen that Âdâbu’l-muteallimîn is revised version of Talîmu’l-muteallim by the sectarian perspective.
Keywords: Zernûcî, Tûsî, Talîmu’l-muteallim, Âdâbu’l-muteallimîn, learning methods, scholar, student.

Anahtar Kelimeler

Zernûcî, Tûsî, Talîmü’l-müteallim, Âdâbu’l-müteallimîn, öğrenme usulleri, hoca, ilim tâlibi

Kaynakça

• Arpaguş, Hatice K.,Osmanlı ve Geleneksel İslam, İstanbul: İFAV, 2014.
• Bayraktar, Mehmet Faruk,İbnCemaa’dan Öğretmen ve Öğrencilere Öğütler, İstanbul 2009, s. 55.
• ________ , “Zernûcî”, DİA, XLIV, 294-295.
• Buharî, Ebu Abdullah Muhammed b. İsmail, el-Câmiu’s-Sahih, (İstanbul, 1315’ten ofset).
• Dağ, Mehmet – Öymen, Hıfzırrahman Raşit, İslam Eğitim Tarihi, Ankara,1974.
• Dânişpejûh, Muhammed Taki,Fihrist-i nüshaha-yı hatti-yı kitabhane-i danişgede-i edebiyat, Tahran, 1960.
• _________ ,Fihrist-i nüshaha-yı hatti kitabhane-i danişgede-i hukuk ve ulum-u siyasi ve iktisadi, Tahran, 1961.
• İbnMâce, Ebu Abdullah Muhammed b. Yezid el-Kazvînî, Sünen, I-II, Mısır, ts.
• İbn Şahin, Ebu Hafs Ömer b. Ahmed el-Bağdadî, el-Fevâid, Kuveyt, 1415.
• İsbahanîEbü’ş-Şeyh, Ebû Muhammed Abdullah b. Muhammed b. Ca’fer b. Hayyan el-Ensarî,  Kitâbü’l-emsal fi’l-hadisi’n-nebevi, Bombay, 1408.
• el-Kari, Ali b. Muhammed el-Herevi, el-Esraru’l-merfûa fi’l-ahbari’l-mevdûa, Beyrut,ts.
• Keşmirî, Muhammed Enver Şah b. Muazzam Şah,  el-Arfü’ş-şezî şerhu Süneni’t-Tirmizi,I- V,Beyrut, 1425.
• Kutluer, İlhan, “İlim”, DİA, XXII, 109-114.
• Muhammed b. Hıbban el-Busti, el-İhsan fi takribi Sahihi İbnHıbban, (nşr. Ali b. Balaban el- Farisi), I-XVIII, Beyrut, 1408. 
• Münavi, Zeynüddin Muhammed, et-Teysirbi-şerhi’l-Câmii’s-Sagîr, I-II, Riyad, 1408.
• Sehavî, Ebu’l-Hayr Muhammed b. Abdurrahman, el-Mekâsıdü’l-hasene fi beyâni kesîrin mine’l
• 194 Bk. Dağ-Öymen, s. 56.
• 195 Bk. K. Arpaguş, s. 44-46, 86-88. ehâdîsi’l-müştehira ale’l-elsine, Beyrut, 1405.
• Şirinov, Agil, “Nasîrüddin Tûsî”, DİA, XLI, 437-442.
• _____ , Nasîrüddin Tûsî’de Varlık ve Ulûhiyyet, İstanbul, 2011.
• Şimşek, Azime, Nasireddin Tûsî’nin Ahlâk ve Eğitim Anlayışı (yüksek lisans tezi), Marmara Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2005.
• Tetik, Hayatî, Zernûcî ve Ta’limu’l-müteallim’de Eğitim-Öğretim (yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 1991.
• Tûsî, Nasîrüddîn Muhammed b. el-Hasen, Âdâbü’l- müteallimîn,(thk. M. Rıza el-Hüseynîhttp:// www.alhassanain.com/arabic/show_book.php?book_id=1306&link_book=ethics_and_ supplication/ethics_books/Adab_ol_motealemin (erişim tarihi: 6 Haziran 2014).
• ____,“KitabuÂdâbi’l-Müteallimînli’t-Tûsî”, (nşr. Yahya el-Haşşâb,), Mecelletü Ma’hedi’l- Mahtûtâti’l-Arabiyye, Kahire 1376/1957, II, ss.267-284.
• Tütüncü, Mehmet, Türk İslam Eğitimcisi Zernûcî, İzmir, 1991.
• Yusuf b. Hasen b. Ahmedİbnu’l-Mibred el-Hanbelî, el-Erbeûnü’l-muhtara minhadisi’l-İmam Ebi Hanife, Dımaşk, 1422.
• Zernûcî, Talîmü’l-müteallim fî tarîki’t-teallüm, (Yusuf b. Abdullah, müstensih) Süleymaniye Ktp. Antalya Tekelioğlu 609.
• ______Talîmü’l-müteallimİslâmda Eğitim Öğretim Metodu, Metin, Tercüme, Şerh, (trc. ve şerh,Y. Vehbi Yavuz,), İstanbul 1993.
• http://www.taqrib.info/turkish/index.php?option=com_content&view=article&id=320:mutezi le-mezhebinin-lkeleri&catid=2:feraghe-kalami&Itemid=30 (erişim: 10.11.2014)