ADLİ TATİLİN YARGISAL VERİMLİLİĞE ETKİSİ

Yıl 2015, Sayı: 5, 727 - 760, 02.10.2015

Doç. Dr. Mustafa Taşkın

Öz

Courts break off their judicial activities for 42 days annually for the period of June 20th to August 31th in Turkey due to the judicial vacation. As a prohibition of working is ruled by law, no trails are heard in this period of the year except for some urgent works being handled by vacation judges and prosecutors. Legal terms are extended to post vacation if the last day of these terms to fall on this period. It has been stated that judicial vacation leads to substantial loss of efficiency and undue delay beyond the reasonable time in judicial services. The duration of judicial vacation was amended subsequently in 2005 and 2012 due to these arguments. However, removing this practice from the law has not been considered so far. It should be abolished, instead of changing the number of days at times. This article analyzes the inefficiency that judicial vacation causes, the reasons justifying the annulment of this period of term, and possible troubles and solutions in case of such annulment by referring to the comparative legal practices

Anahtar Kelimeler

Judicial vacation, judicial efficiency, reasonable time, vacation judge

ADLİ TATİLİN YARGISAL VERİMLİLİĞE ETKİSİ

Öz

Ülkemizde mahkemeler her yıl 20 Temmuz ile 31 Ağustos tarihleri arasında adli tatil sebebiyle 42 gün çalışmalarına ara vermektedirler. Bu dönemde iş görme yasağı sebebiyle normal yargısal işlere bakılmamakta, nöbetçi kalan yargı mensupları sadece acil işleri görmektedirler. Son günü adli tatile denk gelen süreler de adli tatil sonrasına uzamaktadır.Adli tatilin, yargısal hizmetlerde önemli bir verimsizliğe neden olduğu ve yargılama sürelerini uzattığı dile getirilmektedir. Bu gerekçelerle adli tatil sürelerinde 2005 ve 2012 yıllarında değişiklikler yapılmıştır. Ancak adli tatilin bir müessese olarak kaldırılması düşünülmemiştir. Bize göre adli tatilin süreleri ile oynamak yerine, bir müessese olarak kaldırılması gerekmektedir. Bu makalede adli tatil sebebiyle meydana gelen verimsizlik, adli tatilin kaldırılmasını gerektiren sebepler, adli tatilin kaldırılması halinde meydana gelecek olası sorunlar ve bunların çözüm yolları, mukayeseli hukuk verilerinden de yararlanmak suretiyle ortaya konulmaya çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler

Adli tatil, makul süre, yargıda verimsizlik, nöbetçi hâkim

Kaynakça

• · ALBAYRAK Mustafa, Ceza Muhakemesi Kanunu, 10. Baskı, Ankara.
• · ÇOLAK Haluk – TAŞKIN Mustafa, Ceza Muhakemesi Kanunu Şerhi, Ankara, 2007.
• · DOĞRU Osman, İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatları, Cilt 1, İstanbul 2002.
• · DOĞRU Osman, Bireysel Başvuru Yuvarlak Masa Toplantıları, Anaya- sa Mahkemesi Yayınları, Cilt 2, Ankara, 2014. (Doğru, Bireysel)
• · FAURE Sonya, La Justice Prend-Elle Des Vacances? 27.06.2014, http:// www.liberation.fr/societe/2014/06/27/la-justice-prend-elle-des-vacan- ces1051294, ET:07.05.2015.
• · GÖZÜBÜYÜK Şeref-GÖLCÜKLÜ Feyyaz, Avrupa İnsan Hakları Söz- leşmesi ve Uygulaması, 4. Bası, Ankara, 2003.
• · İNCEOĞLU Sibel, Adil Yargılanma Hakkı, İnsan Hakları Avrupa Söz- leşmesi ve Anayasa, Avrupa Konseyi 2013.
• · KARSLI Abdurrahim, Medeni Muhakeme Hukuku, 3. Baskı, 2012, İs- tanbul.
• · MALKOÇ Veysel, Adli Tatil Sorgulanmalı, http://www.kuzeyekspres. com.tr/adli-tatil-sorgulanmali-6649h.htm ET. 22.04.2015.
• · ÖZBEK Veli Özer, Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara, 2006.
• · ÖZTÜRK Bahri – ERDEM Mustafa Ruhan, Uygulamalı Ceza Muhake- mesi Hukuku, 11. Baskı, Ankara, 2007.
• · PAZARCI Emin, Adli Tatil Komedisi, Takvim Gazetesi, 09.08.2011.
• · PEKCANITEZ Hakan – ATALAY Oğuz – ÖZEKES Muhammet, Mede- ni Usul Hukuku, 14. Bası, Ankara, 2013
• · PARLAK Cesim, Adalet Tatilde , http://www.internethaber.com/ oya-basar/biyografisi/adalet-tatilde-13096y.htm
• · TAŞKIN Mustafa, Meslek Dışı Hâkimlik, Ankara, 2010.
• · TEZCAN Durmuş-ERDEM Mustafa Ruhan-SANCAKTAR Oğuz– ÖNOK Rıfat Murat, İnsan Hakları El Kitabı, Ankara 2006.
• · ÜNVER Yener – HAKERİ Hakan, Ceza Muhakemesi Hukuku, 6. baskı, Ankara, 2012.
• · YETİŞ Medeni, Türk Hukukunda Adli Tatil, Pusula Hayat, Eylül 2011, s. 11.
• · YURTCAN Erdener, CMK Şerhi, 5. Baskı. İstanbul, 2008.
• · Anayasa Mahkemesinin 09.12.1997 tarihli ve 1996-59 E ve 1997-70 K sayılı kararı.
• · Anayasa Mahkemesinin 18.07.2012 tarihli ve 2011/113 E ve 2012/108 K. Sayılı Kararı.
• · AB Ülkelerinde Adli Tatil, Adalet Bakanlığı Avrupa Birliği Genel Mü- dürlüğü, Ankara, 2004
• · Cumhuriyet Gazetesi, 11.05.2004.
• · Dünya Bülteni / Haber Merkezi, 12 Şubat 2013.
• · Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu, 2011 Yılı Faaliyet Raporu, Anka- ra, Ocak 2012.
• · http://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem23/yil01/ss393.pdf ET:24.04.2015.
• · http://www.hsyk.gov.tr/duyurular/2013/temmuz/adliyargi-kesin-lis- te-duyuru.pdf. ET:07.12.2013.
• · http://torpil.com/egitim/lise-konulari/cografya/hhcpg/turkiyenin-be- seri-cografyasi.html. ET:07.12.2013.
• · http://www.mfa.gov.tr/yurtdisinda-yasayan-turkler_.tr.mfa. ET:18.11.2013.
• · http://www.mfa.gov.tr/birlesmis-milletler-dunya-turizm-orgutu.tr.m- fa. ET:05.12.2013.
• · https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem22/yil01/ss623m.htm. ET:05.05.2015.
• · http://tr.wikipedia.org/wiki/Dunya_turizm_sıralaması. ET:05.12.2013
• · http://www.senat.fr/questions/base/1988/qSEQ880901558.html. ET:06.05.2015.
• · http://fdf.be/initiatives/archives/Anciens-communiques-de-presse/ar- ticle/suppression-des-vacances. ET:07.05.2015.
• · Türkiye Barolar Birliğinin Adalet Bakanlığına hitaben yazdığı 22.03.2013 tarihli yazı.
• · Türkiye Barolar Birliğinin Adalet Bakanlığına hitaben yazdığı 22.03.2013 tarihli yazı.
• · Yargı Reformu Stratejisi, Ankara, 2009.
• · Yargı Reformu Stratejisi Eylem Planı, Ankara, 2009.
• · YARSAV’ın 22.04.2013 tarihli Adli Tatil Hakkında Açıklaması.
• · YARSAV’ın TBMM Başkanlığına hitaben yazdığı 07/06/2013 tarihli yazı. (Footnotes) 1 Belçika’da da yargı hizmetlerinde devamlılığı sağlamak ve işlerin
• birikmesini önlemek amacıyla adli tatilin kaldırılması eski bir tartışma
• konusudur. Halen Belçika Adli Kanununa göre 1 Temmuz ile 31 Ağus
• tos arasında hâkimler ve mahkemeler izin kullanmaktadır. Bu zaman
• diliminde yargısal aktiviteler oldukça yavaşlar ve sadece acil işler görü
• lür. Adli tatilin kaldırılmasının işlerin birikimini önleyeceğini ileri süren
• olduğu gibi, bunun bir illüzyon olduğunu belirten de vardır. Her şeyin
• başında hâkimlerin belirtilen 2 aylık süre boyunca tatile gitmediği, büyük
• çoğunluğun bu zaman diliminde daha önce verilen kararları yazdığı be
• lirtilmektedir. Öte yandan her hâkimin, yılın istediği bir zamanında tatile
• ayrılması halinde de mahkeme heyetlerini toplamak zorlaşmaktadır. Adli
• tatil konusunun global araçlarla ve yeterli sayıda hâkimin atanmasıyla ele
• alınması gerektiği, belki de Fransa’daki gibi “servise allege” “yavaş hiz
• met” uygulamasının tartışılması gerektiği vurgulanmaktadır. http://fdf.
• be/initiatives/archives/Anciens-communiques-de-presse/article/suppres
• sion-des-vacances. ET:07.05.2015. 2 AB Ülkelerinde Adli Tatil, Adalet Bakanlığı Avrupa Birliği Genel Mü
• dürlüğü, Ankara, 2004 3 Alman Mahkemeler Kuruluş ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun
• (GVG) 199. maddesinde adli tatilin 15 Temmuz’dan başlayıp 15 Eylül’e
• kadar devam edeceği düzenlenmişti. Öztürk-Erdem, s. 382. Ancak bu düzenleme 1996 yılında kaldırılmıştır. 01.01.1997 tarihin
• den itibaren adli tatil uygulamasına son verilmiştir. Alman Muhakemesi
• Kanununun (ZPO) 227-3 maddesinde yer verilen yeni düzenlemeye göre
• adli tatil yoktur, ancak 1 Temmuz ile 31 Ağustos arasında duruşmaların