SUÇSUZLUK KARİNESİ VE SAVCI

Yıl 2017, Sayı: 9, 427 - 452, 16.06.2017

Hüseyin Şık

Öz

Sadece ceza muhakemesinde değil, hukukun her alanında etkinliğini

gösteren suçsuzluk karinesi hakkında birçok araştırma yapılmış olmakla

birlikte; savcılık ile olan irtibatı özel olarak ele alınmamıştır. Savcının ceza

muhakemesi hukukundaki yeri nazar alındığında, suçsuzluk karinesinin

irtibatlı olduğu öncelikli süjelerden bir tanesinin savcı olduğu gözden

kaçırılmamalıdır. Savcının, şüpheliye temas eden ilk süje olması onu bu

konuda daha da önemli hâle getirmektedir. Öncelikle suçsuzluk karinesi

ve savcılığa ilişkin genel açıklamalar yapılmış, akabinde Avrupa İnsan

Hakları Mahkemesinin konuya dair Daktaras/Litvanya kararı analiz

edilmiştir. Kararda, savcının karine karşısındaki durumunu inceleyen

bölüme odaklanılmış ve varılan tespitler incelenmiştir. Bunun yanı sıra

Türk hukukundaki mevcut durum ve sorunlu alanlar ele alınmıştır.

Konuya ilişkin yargı kararlarına yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Savcı, adil yargılanma hakkı, suçsuzluk karinesi, soruşturma, kovuşturma, basın sözcülüğü

Kaynakça

• ABU MORAD Mohannad Ahmad/AYUB Zainal Amin/NOOR Fauziah Mohammad, “Burden of Proofand Presumption of Innocence in the Prosecution of Illicit Enrichmentwith Reference to the Jordanian Legislation”, Journal of Law, Policy and Globalization, Volume 49, 2016, s. 25-29.
• BARADAN Shima, “Restoring the Presumption of Innocence”, Ohio Law Jurnal, Vol. 72, No. 4, 2011, s. 723-776.
• BARBU Silviu Gabriel, Shortessay on Presumption of innocence ECHR precedent, (http://www.wseas.us/e-library/conferences/2011/ Brasov1/LAW/LAW-29.pdf, 22.06.2016).
• BİRTEK Fatih, “Cumhuriyet Savcısı’nın Delilleri ve Fiili Takdir Yetkisi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi (Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan), C. 19, S. 2(Özel Sayı), 2013, s. 953-990.
• CENTEL Nur, “Adil Yargılanma Hakkı ile Silahların Eşitliği Bağlamında Savcılık ve Savunma”, Bir Adli Organ Olarak Savcılık Sempozyumu(Ankara 7-9 Temmuz 2006), Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara 2006, s. 218. 186-219.
• CEPEJ (Commissioneuropéennepourl’efficacité de la justice-Avrupa Adaletin Etkinliği Komisyonu), Report on “EuropeanJudicialSystems – Edition 2014 (2012 data): EfficiencyandQuality of Justice”, Strasbourg 2014.
• DEMİR Abdullah, Osmanlı Mahkemesi Medeni Yargılama Hukuku, Yitik Hazine Yayınları, İstanbul 2010.
• DE JONG Ferry/VAN LENT Leonie, “The Presumption of Innocence as a Counterfactual Principle”, Utrecht Law Review, Volume 12, Issue 1, January 2016, s. 32-49.
• DÖNMEZER Sulhi,“Suçsuzluk Karinesi Üzerine Düşünceler”, in: Prof. Dr. Nurullah Kunter’e Armağan, Beta Yayınları, İstanbul,1998, s. 67-74.
• GALETTA Antonella, “The changing nature of the presumption of innocence in today’s surveillance societies: rewrite human rights or regulate the use of surveillance technologies?”, European Journal of Lawand Technology, Volume 4, No. 2, 2013, s. 3-23.
• GÖKCAN Hasan Tahsin, “Cumhuriyet Savcısının Delilleri Değerlendirme Yetkisi ve Yargıtay Uygulaması”, Ankara Barosu Dergisi, S. 1, 2012, s. 195-206.
• GRAY Anthony, “Constitutionally ProtectingthePresumption of Innocence”, The University of Tasmania Law Review, Vol. 31, No. 1, 2012, s. 131-152.
• KUNTER Nurullah/YENİSEY Feridun, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 11. Bası, Beta Yayınları, İstanbul 2000.
• LIPPKE, Richard L., “The Prosecutorand the Presumption of Innocence”, Criminal Lawand Philosophy, Volume 8, Issue 2, June 2014, s. 337-352.
• MUMCU, Ahmet, İnsan Hakları ve Kamu Özgürlükleri, 2.Baskı, Savaş Yayınları, Ankara 1994.
• PICINALI Federico, “Innocence and burdens of proof in English criminallaw”, Law, Probability and Risk, Vol. 13, No. 3-4, 2014, s. 243-257.
• REID Karen, A Practitioner’s Guide to the European Convention on Human Rights, 4. Baskı, Sweet ve Maxwell Publishing, Londra 2011.
• SEVİĞ Vasfi Raşit, “X uncu Asırdan Günümüze Kadar Ceza Muhakemeleri Usulü ve Gelişmesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 13, S. 3-4, 1956, s. 276- 342.
• STUMER Andrew, The Presumption of Innocence Evidential and Human Rights Perspective, Hart Publishing, Oxford and Portland 2010. ŞIK, Hüseyin, “Suçsuzluk Karinesi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, C. 1, S. 1, 2013, s. 103-145.
• TADROS Victor / TIERNEY Stephen, “The Presumption of Innocence and the Human Rights Act”, The Modern Law Review, Volume 67, 2004, s. 402-434.
• ÜÇOK Coşkun, “Savcılıkların Avrupa Hukukunda Gelişmesi ve Türkiye’de Kuruluşu”, Ord. Prof. Dr. Sabri Şakir Ansay’ın Hatırasına Armağan, Ankara Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara 1964, s. 38. 35-48.
• WEIGEND Thomas, “Assuming that the Defendant Is Not Guilty: The Presumption of Innocence in the German System of Criminal Justice”, Criminal Law and Philosophy, Volume 8, Issue 2,June 2014, s. 285-299.
• YARGI KARARLARI AİHM, Daktaras/Litvanya, T. 10.10.2000, Application no. 42095/98 (http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-58855, 11.04.2016).
• AİHM, Telfner/Avusturya, T. 20.06.2001, Application no. 33501/96 (http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-59347, 08.04.2016).
• AİHM, AffairePandy /Beçika, T. 12.02.2007, Application no. 13583/02, prg. 43, (http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-76958, 10.04.2016).
• AİHM, Khuzhin ve Diğerleri/Rusya, T. 23.01.2009, Application no. 13470/02, prg. 94, (http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-89062, 10.04.2016).
• AİHM, Karakaş ve Yesilırmak/Turkey, T. 28.06.2005, Application no. 43925/98,prg. 50 (http://www.coe.int/t/dgi/hr-natimplement/Source/ documentation/Echr_and_crim_procedure.pdf, 15.06.2016).
• AİHM, Ürfi Çetinkaya/Türkiye, T. 23.07.2013, Başvuru no. 19866/04 (http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-122857, 19.06.2016).
• AİHM, Peltereau-Viellenuve/İsviçre, T. 28.10.2014, Başvuru no: 60101/09 (http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-147605, 20.06.2016).
• Anayasa Mahkemesi, T. 13.06.2013, Kürşat Eyol Başvurusu, Başvuru No: 2012/665 (http://www.kararlaryeni.anayasa.gov.tr/BireyselKarar/ Content/e08d8d79-a271-4e65-a530-11d828eec3f0?wordsOnly=False, 11.10.2016). Anayasa Mahkemesi, T. 22.10.2015, E. 2015/9, K. 2015/94 (R.G., 07.11.2015-29525).
• C.G.K., T. 09.06.2009, E. 2008/1-240, K. 2009/150(UYAP, 11.10.2016).
• C.G.K., T.27.09.2011, E. 2011/5-144, K. 2011/192 (UYAP, 11.04.2016).
• 10. H.D., T. 18.03.2013, E. 2013/359 , K. 2013/5041 (UYAP,21.03.2016).
• 13. C.D., T. 03.11.2011, E. 2011/17629, K. 2011/6976 (UYAP, 04.04.2016).
• 4. H.D., T. 22.03.2012, E. 2011/1715, K. 2012/4615 (UYAP, 11.04.2016).
• 14. C.D., T. 26.02.2013, E. 2012/12113, K. 2013/1852 (UYAP, 11.04.2016).
• 8. C.D., T. 15.03.2013, E. 2012/18034, K. 2013/8550 (UYAP, 11.04.2016).
• 4. C.D., T. 21.12.2015, E. 2015/25856, K. 2015/40453 (UYAP, 11.04.2016).
• İNTERNET KAYNAKLARI http://www.mecelle.com/ (21.03.2016).
• http://www.cigm.adalet.gov.tr/docs/genelge/153_1nolu.pdf (21.03.2016).
• https://www.unodc.org/pdf/criminal_justice/Guidelines_on_the_ Role_of_Prosecutors.pdf (21.03.2016).
• http://www.ombudsman.gov.tr/contents/files/847b13--Savcilarin- Rolune-Dair-Ilkeler.pdf (21.03.2016).
• https://www.coe.int/t/dghl/monitoring/greco/evaluations/round4/ Budapest_guidelines_EN.pdf, (22.03.2016).
• https://wcd.coe.int/com.instranet.InstraServletcommand=com.instranet. mdBlobGet&InstranetImage=2719990&SecMode=1&DocId=36637 4&Usage=2 (22.03.2016). http://www.prokuraturos.lt/lt (13.10.2016).