Türkiye'de Kayıtdışı Ekonominin Ölçümü ve Avrupa Birliği Ülkeleriyle Karşılaştırılması

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 1, 209 - 220, 11.02.2018

Hünkar Güler Ekrem Toparlak

https://doi.org/10.25287/ohuiibf.356041

Cited By: 6

Öz

Kayıtdışı ekonomi; vergi ve
sosyal güvenlik katkılarının oluşturduğu yükler, yasal düzenlemelerin sıklığı,
kamu sektörü hizmetlerinin ve yasal iktisadi faaliyetlerin oluşturduğu
maliyetlerden kaynaklanmaktadır. Türk vergi sistemi dolaylı vergiler ve
ücretliler üzerinden tahsil edilen gelir vergisine dayanmaktadır ve dolaylı
vergiler yönünde bir vergi koridoru oluşmaktadır. Kayıtdışı ekonominin tahmini
ve kontrol altında tutulması vergi politikalarının güvenilirliğini de
arttırmaktadır. Çalışma, 2001-2016 dönemi için Türkiye’de kayıtdışı ekonominin
tahmin edilmesini ve Avrupa Birliği ülkeleriyle karşılaştırılmasını
amaçlamaktadır. Türkiye’de 2001 yılında kayıtdışı ekonominin büyüklüğü yüzde
59,4 tahmin edilmekteyken, 2016 yılında yüzde 27,3 tahmin edilmektedir. 2000
yılında yüzde 24,7 tahmin edilen kayıtdışı ekonominin 2001 yılında önemli
düzeyde artış göstermesi 2000 Kasım ve 2001 Şubat krizlerinin etkileri ve
sonrasında kurumsal yapının yeniden oluşturulması için yapılan düzenlemelerden
kaynaklandığı tahmin edilmektedir. AB ülkelerinin kayıtdışı ekonomi ortalaması
2003-2015 yılları arasında yüzde 22,6’dan yüzde 18,3’e gerilediği görülmektedir.
2015 yılında Türkiye ve AB ülkelerindeki kayıtdışı ekonominin büyüklüğü
karşılaştırıldığında, Türkiye’deki kayıtdışılığın boyutunun AB ortalamasının çok
üzerinde olduğu gözlenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kayıtdışı Ekonomi, Ekonomik Güvenlik, MIMIC Model

Kaynakça

• ATKearney, Visa Europe ve & Schneider, F. (2013). The Shadow Economy in Europe, 2013. Avusturya.
• Balladares, L. V., & Nikolina, V. (2017). The Size of Shadow Economy in the EU: A Study of Undeclared Work, Bribery and Tax Evasion in 2013, Yayınlanmamış Master tezi, Jönköping University International Business School, Jönköping, İsveç.
• Çetintaş, H., & Vergil H. (2003). Türkiye’de Kayıtdışı Ekonominin Tahmini, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4(1), 15-30.
• Duruel, M. (2017). Suriyeli Sığınmacıların Türk Emek Piyasasına Etkileri Fırsatlar ve Tehditler, Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3(2), 207-222. www.ekonomikaraştırmalar.org [10.08.2017].
• Prokhorov, A. (2001). The World Unobserved Economy: Definition, Measurement, and Optimality Consideration. Petersburg: Petersburg State University.
• Russell, B. (2010). Revenue Administration: Managing the Shadow Economy, IMF Technical Notes and Manuels, 1-15. www.imf.org/external/pubs/ft/tnm/2010/tnm1014.pdf [07.08.2017].
• Schneider, F., Buehn A., & Montenegro, C. E. (2010). Shadow Economies All over the World New Estimates for 162 Countries from 1999 to 2007. The World Bank Policy Research Working Papers, WPS5356, 1-52.
• Schneider, F., & Buehn, A. (2012). Shadow Economies in Highly Developed OECD Countries: What Are the Driving Forces?, IZA Discussion Series, 6891, 1-32.
• Schneider, F., & Williams, C. C. (2013). The Shadow Economy. Londan: The Institution of Economic Affairs.
• Schneider, F. (2015). Size and Development of the Shadow Economy of 31 European and 5 other OECD Countries from 2003 to 2015: Different Developments. www.econ.jku.at/members/Schneider/files/publications/2015/ShadEcEurope31.pdf [10.08.2017].
• Spiro, P. S. (Eds.). (2005). Tax Policy and the Underground Economy. İngiltere: Ashgate Publishing.
• Tanzi, V. (1983). The Underground Economy in the United States: Annual Estimates, 1930-1980. IMF Staff Papers, 30(2), 283-305. www.jstor.org/stable/3867001 [24.07.2017].