Keçecizâde İzzet Molla’s Perception of Poetry according to the Bahâr-ı Efkâr – II: The Functions and Objectives of the poem, Metaphors of Poetry, Basic Structure and Elements of Poetry, Forms of Poetry, The Value and Reputation of the Poem

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 3, 172 - 195, 01.10.2017

Mehmet Fatih Çavuş

Öz

There is need for some studies primarily in the general level and poet period in order to be detected the general poetics of classical Turkish poetry. In the study prepared based on this need, we aimed to determine the Keçecizade İzzet Molla’s definition of poetry, the concepts and the metaphors that he used, the qualities of his poems, his subjects and function by analyzing the Keçecizade İzzet Molla’s Divan. Keçecizade İzzet Molla is consired one of the master poets in 19th century classic poem period. He is also important for his effort to reflect the poetics of this period. That makes his opinions and critisisms about poetry, his poetic evaluations valuable and important for us. İzzet Molla likened his poems to “Mülk, Kişver, Saray, Taht, Leşker, Devlet
Erkânı, Ahali, Bâde, Piyâle, Âsumân, Deryâ, Harman, Bal, Şeker, Dürr, Cevher, Maden, Genc, Şâne, Zülf, Mihr, Hediye, Ebnâ, Tıfl, Behişt, Âb-ı Hayât, Nev ‘Arûs, Kâlâ, Keçkûl-i Cerrâr”, etc. Love, spring, beauty of the beloved and beauty are described in the poetry. The poetry which describes qualification of the beloved one is valuable. it will be useful for people if word used appropriately. These thoughts expressed by the poet about his own poetry are of importance in terms of seeing the final stage of the poetical poem of Classical Turkish poetry.

Anahtar Kelimeler

Keçecizâde, İzzet, Molla’s

Bahâr-ı Efkâr’a Göre Keçecizâde İzzet Molla’nın Şiir Anlayışı – II: Şiirin İşlevleri ve Amaçları, Şiirle İlgili Teşbihler, Şiirin Temel Yapı ve Unsurları, Nazım Şekilleri, Şiirin Değeri ve İtibarı

Öz

Klasik Türk şiirinin genel poetikasının tespit edilebilmesi için öncelikle şair
düzeyinde ve dönem genelinde bazı çalışmalara ihtiyaç vardır. Bu ihtiyaca
binaen hazırladığımız çalışmada Keçecizade İzzet Molla’nın divanından
hareketle şairin nasıl bir şiir tanımı yaptığı, şiir için kullandığı kavram ve
teşbihlerin, şiirin vasıflarının, özelliklerin, konuların ve işlevlerin ortaya
konulması amaçlanmıştır.
19. yüzyılda klasik şiirin usta şairleri arasında kabul edilen Keçecizade İzzet
Molla, son yüzyılda dönemin poetikasını yansıtması bakımından mühimdir. Bu
durum onun poetik görüş, değerlendirme ve tenkitlerini daha anlamlı ve önemli
kılmaktadır.
Şair şiirlerini “Mülk, Kişver, Saray, Taht, Leşker, Devlet Erkânı, Ahali, Bâde,
Piyâle, Âsumân, Deryâ, Harman, Bal, Şeker, Dürr, Cevher, Maden, Genc,
Şâne, Zülf, Mihr, Hediye, Ebnâ, Tıfl, Behişt, Âb-ı Hayât, Nev ‘Arûs, Kâlâ,
Keçkûl-i Cerrâr” gibi unsurlara benzetmiştir. Şiirde aşk, bahar, sevgilinin
güzelliği ve güzellik unsurları vasfedilir. Sevgilinin vasıflarını anlatan şiir
değer kazanır. Söz eğer yerinde kullanılırsa okuyucu için faydalı olacaktır.
Şairin kendi şiiri hakkında dile getirdiği bu düşünceler, Klâsik Türk şiiri
poetikasının son evresini görebilme açısından önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk Edebiyatı, 19. Yüzyıl Türk Edebiyatı, Keçecizade İzzet Molla, Poetika, Şiir Anlayışı, Şiirin Vasıfları, Bahâr-ı Efkâr

Kaynakça

• Anday, Melih Cevdet (1978), Yasak, Çağdaş Yayınları, İstanbul. Avşar, Ziya (1993), "Meşâirü 'ş-Şuâra Mukaddemesi'ne Göre Aşık Çelebi'nin Şiir Görüşü", Yüzüncü Yıl Üniv. Fen Edeb. Fak. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 4, s.173-183. Bilgegil, Kaya (1975), Hüsn ü Aşk’a Dair, Dergâh Yayınları, İstanbul. Ceylan, Ömür ve Ozan Yılmaz (2005), Hazâna Sürgün Bahâr : Keçecizâde İzzet Molla ve Divân-ı Bahâr-ı Efkâr, Kitap Sarayı Yayınları, İstanbul. Coşkun, Menderes (2011), “Klâsik Türk Şairinin Poetikası Üzerine.”, Bilig, Sayı: 56, s.57-75 Çavuş, Mehmet Fatih (2016), “Bahâr-ı Efkâr’a Göre Keçecizâde İzzet Molla’nın Şiir Anlayışı – I: İdeal Şiirin Vasıfları”, PESA International Journal of Social Studies, Volume: 2/3, s. 95-113. Devellioğlu, Ferit (2000), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Aydın Kitabevi, Ankara. Doğan, Muhammet Nur (2008), “Divan Şiirinde Şarap Metaforları”, İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, Sayı: 38, s. 63-98. Doğan, Muhammet Nur (2009), Fuzuli’nin Poetikası, Yelkenli Yayınevi, İstanbul. Erkal, Abdülkadir (2009), Divan Şiiri Poetikası -17.Yüzyıl, Birleşik Yayınevi, Ankara. Gür, Alim ve Bedia Koçakoğlu (2009), “Yeni Türk Edebiyatında Kaynak Olarak Poetika.”, Turkish Studies, Volume: 4/1, s. 79-187. Kaya, Bayram Ali (2012), “Necâtî Bey’in Şiir Anlayışı”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, Sayı: 27, s. 144-218 Kılıç, Filiz ve Muhsin Macit (1992), “Divan Edebiyatında Poetika Denemeleri Tezkire Önsözleri.”, Yedi İklim, Sayı: 3, s. 28-34 Mengi, Mine (2000), Divan Şiiri Yazıları, Akçağ Yayınları, Ankara. Moran, Berna (2001), Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İletişim Yayınları, İstanbul. Onay, Ahmet Talat (2000), Mazmunlar ve İzahı (Haz. Cemal Kurnaz), Akçağ Yayınları, Ankara. Öztoprak, Nihat (2005), “Rûhî’nin Şiir Anlayışı”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, Sayı: 12, s. 101-136. Pala, İskender (2008), Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Kapı Yayınları, İstanbul. Sabbağ, Abbas ve Nebi Bozkurt (2006), “Müstevfi”, DİA, Cilt: 32, s.147-148. Süreyya, Mehmed (1996), Sicill-i Osmani, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul. Tolasa, Harun (1982), “Divan Şairlerinin Kendi Şiirleri Üzerine Düşünce ve Değerlendirmeleri”, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, Sayı: 1, s.15-46 Yeniterzi, Emine (2010), “Klasik Türk Şiirinde Ülke ve Şehirlerin Meşhur Özellikleri”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Klâsik Türk Edebiyatının Kaynakları Özel Sayısı-Prof. Dr. Turgut Karabey Armağanı, Volume: 3, s. 301-334. Zavotçu, Gencay (2006), Divan Edebiyatı Kişiler-Kişilikler Sözlüğü, Aydın Kitabevi, Ankara.