İKİ DEVİR BİR MUALLİM: MAHMUD CELALEDDİN ÖKTEN

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 7, 7 - 64, 01.12.2015

Ahmet Koç Hatice Öztürk

Öz

Bu makalenin kahramanı Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinin zor zamanlarını muzdarip bir münevver olarak yaşamış Mahmud Celaleddin Ökten’dir. Onu makalenin kahramanı yapan, açılışından günümüze eğitim sistemimiz içerisinde çok önemli bir yeri olan İmam Hatip Okullarının kuruluşu ve gelişmesindeki başat rolü yanında, hayatının son günlerine kadar öğrenmeye ve öğretmeye devam eden hocalığı ve çok değerli insanlar yetiştiren muallim kimliğidir.

Anahtar Kelimeler

Mahmud Celaleddin Ökten, İmam Hatip Okulları, Din Eğitimi, Muallim

A Two-Term Teacher: Mahmud Celaleddin Ökten

Öz

Mahmud Celaleddin Ökten’s teacher profile has been analyzed who lived both last period of Ottoman Empire and republic period, and played a key role in religious education’s institutionalization. Within this project it’s aimed to present an example model to today’s religiouus educators and teachers.

Anahtar Kelimeler

Mahmud Celaleddin Ökten, Imam Hatip Schools, Religious Education, Teacher

دورتان ومعلم: محمود جالل الذيه أوكته

Öz

ملخص: بطل هذه المقالة، هو جلال الدّين أوكتن المفكر الذي عاش في حقبتي الإمبراطورية العثمانية و الجمهورية الصعبتين عيشة مضطربة أليمة. والذي يجعله بطل هذه المقالة كونه معلما يعلم ويتعلم حتى آواخر عمره، وشخصيته التعليمية التي استمرت بتربية الناس بالإضافة إلى دوره الرئيس لإنشاء و تطويرمدارس الأئمة والخطباء التي كانت لها مكانة هامة للغاية في نظامنا التدريسيّ.

Anahtar Kelimeler

محمود جلا الدين أوكتن, مدارس الأئمة والخطباء, التربية الدينية, المعلم

Kaynakça

• Akseki Ahmet Hamdi, “Din Tedrisatı ve Din Müesseseleri Hakkında Rapor”, Sebilürreşad, C. 5, S.101 (Nisan 1951), S.102 (Mayıs 1951), S.103 (Mayıs 1951), S.105 (Haziran 1951). İki Devir Bir Muallim: Mahmud Celaleddin Ökten 39 Altıkulaç, Tayyar “Asım’ın Neslinden İmam-Hatip Nesline Mehmet Akif’ten Celal Hoca’ya Paneli”, İstanbul, 05.11.2013. Altıkulaç, Tayyar (Celal Hoca’nın talebesi), “Mahmud Celaleddin Ökten” Konulu Görüşme, İstanbul, 25.06.2014. Altıkulaç, Tayyar, Zorlukları Aşarken, 3 cilt, “İstanbul, Ufuk Yayınları, 2011. Aşlamacı, İbrahim, Pakistan Medreselerine Bir Model Olarak İmam- Hatip Okulları, 1. Bs, DEM Yayınları, İstanbul 2014. Ayhan, Halis, Türkiye’de Din Eğitimi, İstanbul, İFAV Yayınları, 1999. Ayhan, Halis, “İmam Hatip Lisesi Öğrenci ve Ailelerinin Psikolojik ve Sosyolojik Durumları”, Derleyen: Mahmut Zengin, İmam-Hatip Liselerinde Eğitim ve Öğretim, İstanbul, DEM Yayınları, 2005. Banguoğlu, Tahsin, Kendimize Geleceğiz, İstanbul, Derya Dağıtım Yayınları, 1984. Başgil, Ali Fuad, Emin Işık, Selahaddin Kaya, Nurettin Topçu, Mahir İz, Ali Ulvi Kurucu, Cevdet Soydanses, Kemaleddin Nomer, Halil Ziya Erce, Mustafa Durmuş, Zübeyir Koç, Celal Hoca Hayatı ve Şahsiyeti, İstanbul 1962. Bilgin, Beyza, “Zorunlu Temel Eğitim ve İmam Hatip Lisesi” Kuruluşunun 43. Yılında İmam Hatip Liseleri, İstanbul, Ensar Neşriyat, 1995. Bilgin, Beyza, Türkiye’de Din Eğitimi ve Liselerde Din Dersleri, Ankara, 1980. Cumhuriyet Gazetesi, 3 Ocak 1951. Çavdar, Ayşe (Sadettin Ökten ile söyleşi), Örselenmiş Osmanlıdan Medeniyet Umuduna, 1. bs, İstanbul, Hayy Kitap, 2013. Durmuş, Mustafa, “Hoca’dan İki Hatıra”, Ali Fuad Başgil ve dğr, Celal Hoca Hayatı ve Şahsiyeti, İstanbul 1962 içinde. Erce, Halil Ziya, “Celal Hoca’dan Hatıralar”, Ali Fuad Başgil ve dğr, Celal Hoca Hayatı ve Şahsiyeti, İstanbul 1962 içinde. Ergin, Osman, Türk Maarif Tarihi, 5 cilt İstanbul, Eser Matbaası, 1977. Hacımüftüoğu, Nasrullah, “Of-Çaykara Müftüleri; Kültürel ve Sosyal Aktiviteleri” Trabzon ve Çevresi Uluslararası Tarih-Dil- Edebiyat Sempozyumu, 3-5 Mayıs 2011, Der. Mithat Kerim Arslan- Hikmet Öksüz, C.1, Trabzon 2002. Hocaoğlu, İsmail Hakkı, Tohum Dergisi, 1 Şubat 1960. Işık, Emin, “Nurettin Topçu ve Din Adamları”, Nurettin Topçu’ya Armağan, 1. Bs, İstanbul, Dergâh Yayınları, 1992. Işık, Emin “Hayatı”, Ali Fuad Başgil ve dğr, Celal Hoca Hayatı ve Şahsiyeti, İstanbul 1962 içinde. Işık, Emin, (Celal Hoca’nın talebesi), “Mahmud Celaleddin Ökten” Konulu Görüşme, İstanbul, 14.01.2015. İmam-Hatip Kursları, Selamet Mecmuası, C. 3, S. 56, İstanbul 25 Haziran 1948. İslam-Türk Ansiklopedisi Mecmuası, C. 2, S. 96, Şubat 1948. İz, Mahir, “Celaleddin Ökten”, Ali Fuad Başgil ve dğr, Celal Hoca Hayatı ve Şahsiyeti, İstanbul 1962 içinde. İz, Mahir, Yılların İzi, 2. Bs, İstanbul, Kitabevi Yayınları 1990. İzmirli, Celaleddin, İsmail Hakkı İzmirli, İstanbul, Hilmi Kitabevi, 1946. Kara, İsmail, Aramakla Bulunmaz, 1. Bs, İstanbul, Dergâh Yayınları, 2006. Kara, İsmail, Muallimliğe Adanan Bir Ömür Mahmud Bayram Hoca, İstanbul, Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı Kültür Müdürlüğü, 2012. Kara, İsmail, “İmam Hatip Liselerini Yeniden Tartışmak”, Derleyen: Mahmut Zengin, İmam-Hatip Liselerinde Eğitim ve Öğretim, İstanbul, DEM Yayınları, 2005 Karaçam, İsmail (Celal Hoca’nın talebesi), “Mahmud Celaleddin Ökten” Konulu Görüşme, İstanbul, Karaçam, İsmail, Kur’an Kursundan İlahiyat’a Din Hizmetinde Bir Ömür- Hatıralar, İstanbul, Çamlıca Yayınları, 2009. Kaya, Selahaddin (Celal Hoca’nın talebesi), “Mahmud Celaleddin Ökten”, Konulu Görüşme, İstanbul, 21.06.2014. Kaya, Selahaddin “Hocadan Fikirler ve Hatıralar”, Ali Fuad Başgil ve dğr, Celal Hoca Hayatı ve Şahsiyeti, İstanbul 1962 içinde. Koç, Ahmet, “Türkiye’de Din Eğitimi Üzerine Bir Değerlendirme”, Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, S. 7, İstanbul 2000. Koç, Zübeyir, “İmam Hatip Okullarının Kuruluşu ve Celal Hoca”, Ali Fuad Başgil ve dğr, Celal Hoca Hayatı ve Şahsiyeti, İstanbul 1962 içinde. Kurucu, Ali Ulvi, Hatıralar, 1-4 cilt (hzl: M. Ertuğrul Düzdağ) 3. Bs, Kaynak Yayınları, İzmir, 2014. Kutluoğlu, M. Yahya (Celal Hoca’nın talebesi), “Mahmud Celaleddin Ökten” Konulu Görüşme, İstanbul, 10.06.2014. Kutluoğlu, M. Yahya (hzl), Topal Hoca (Hacı Lekur), İstanbul, Dernekpazarı Köyleri Kültür ve Dayanışma Vakfı Yayınları, 2004. Kutluoğlu, M. Yahya, Yolumuzu Aydınlatanlar, 1. Bs, İstanbul, Büyükşehir Belediyesi Yayınları. Lowry, Heath W - Feridun Emecen, “Trabzon”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. 41. İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı, 2012. Meriç, Nevin (Ayşe Hümeyra Ökten ile söyleşi), Dindar Bir Doktor Hanım, 1. Bs, İstanbul, Timaş Yayınları 2011. Mermutlu, Bedri, “İmam-Hatiplerin Seküler Çıkmazı” Akademik Araştırmalar Dergisi, İstanbul Ağustos-Ekim 2008, S. 38. Mısıroğlu, Kadir, (Celal Hoca’nın talebesi), “Mahmud Celaleddin Ökten” Konulu Görüşme, İstanbul, 26.06.2014. Mısıroğlu, Kadir, Geçmiş Günü Elerken-I, 1. Bs, İstanbul, Sebil Yayınevi, 1993. Milli Eğitim Bakanlığı, II. Maarif Şûrası (15-21 Şubat 1943), İstanbul 1991. Nomer, Kemaleddin “Celâl Hoca”, Ali Fuad Başgil ve dğr, Celal Hoca Hayatı ve Şahsiyeti, İstanbul 1962 içinde. Okay, Orhan (Celal Hoca’nın talebesi), “Mahmud Celaleddin Ökten” Konulu Görüşme, İstanbul, 06.06.2014. Öcal, Mustafa, İmam-Hatip Liseleri ve İlk Öğretim Okulları, İstanbul, Ensar Neşriyat, 1994. Öcal, Mustafa. Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Din Eğitimi, 1. Bs, Düşünce Kitabevi sayınları, İstanbul, 2011. Öcal, Mustafa, Tanıkların Dilinden Cumhuriyet Dönemi Din Eğitimi ve Dinî Hayat I-III, 1. Bs, İstanbul, Ensar Neşriyat, 2008. Ökten, Ayşe Hümeyra (Celal Hoca’nın kızı), “Mahmud Celaleddin Ökten” Konulu Görüşme, İstanbul, 09.05.2015. Ökten, Sadettin (Celal Hoca’nın oğlu), “Mahmud Celaleddin Ökten” Konulu Görüşme, İstanbul, 27.05.2015. Özdamar, Mustafa, Sahabeden Günümüze Allah Dostları, İstanbul, 42 Ahmet Koç - Hatice Öztürk Şule Yayınları, 1996. Parmaksızoğlu, İsmet, Türkiye’de Din Eğitimi, Ankara, 1966. Sarı, Mehmet Ali (Celal Hoca’nın talebesi), “Mahmud Celaleddin Ökten” Konulu Görüşme, İstanbul, 16.01.2015. Soydanses, Cevdet, “Gençliği”, Ali Fuad Başgil ve dğr, Celal Hoca Hayatı ve Şahsiyeti, İstanbul 1962 içinde. Şevket, Şakir, Trabzon Tarihi, İstanbul1294, Tâhirü-l- Mevlevî (Tahir Olgun), Matbuat Âlemindeki Hayatım ve İstiklâl Mahkemeleri, Nehir Yay. İstanbul 1991. Tapper, Richard, Çağdaş Türkiye’de İslam, çev. Özden Arıkan, İstanbul, Sarmal Yayınevi, 1993. TBMM, Tutanak Dergisi C. 3, Ankara 1946. Tokak, Harun, “Yedi Kandilli Süreyya” Yeni Şafak Gazetesi, 28.11.2010. Tokak,Harun, “Oralarda Bizi Bekleyenler Var” Yeni Şafak Gazetesi, 17.06.2012. Toker, Metin, “Dünyanın En İhtiyar Talebesi İstanbul’da”, Cumhuriyet Gazetesi, 4 Şubat 1949. Topaloğlu, Bekir (Celal Hoca’nın talebesi), “Mahmud Celaleddin Ökten” Konulu Görüşme, İstanbul, 06.07.2014. Topaloğlu, Bekir, Asım’ın Neslinden İmam-Hatip Nesline Mehmet Akif’ten Celal Hoca’ya Panel, 05.11.2014. Topçu, Nurettin “İlmî ve Ahlâkî Şahsiyeti”, Ali Fuad Başgil ve dğr, Celal Hoca Hayatı ve Şahsiyeti, İstanbul 1962 içinde. Topçu Nurettin, (hzl. Ezel Erverdi-İsmail Kara), İslam ve İnsan Mevlana ve Tasavvuf, 3. Bs, İstanbul, Dergâh Yayınları, 1988. Trabzon Vilayeti Salnamesi, 1316/1898. Ülken, Hilmi Ziya, Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, İstanbul, Ahmet Sait Matbaası, 1966. Yavuz, Hulusi (hzl), Osmanlı Devleti ve İslamiyet, İstanbul, İz Yayıncılık, 1991. Yeprem, M. Saim (Celal Hoca’nın talebesi), “Mahmud Celaleddin Ökten” Konulu Görüşme, İstanbul, 28.04.2015. Yorulmaz, Hüseyin, Bir Neslin Öncüsü Celal Hoca, 9. Basım, İstanbul, Hat Yayınevi, 2013. Zihni, Mehmet, el-Muktedab Minel-Müntehab Fî Ta’lîm-i Lügati’l-Arab, İstanbul, Şirket-i Mürettibiye Matbaası, 1304.