EZELÎ YAZGI DÜŞÜNCESİNİN KADÎM YAZILIM BİÇİMLERİ ÜZERİNE BİR PANORAMA

Yıl 2014, Cilt: 3 Sayı: 6, 7 - 98, 01.12.2014

Namık Kemal Okumuş

Öz

İnsanoğlu başlangıçtan beri irade hürriyetiyle dünyaya gönderildiği hâlde, tarihsel süreçlerde bu iradenin başat tezahürlerinin ortadan kaldırıldığı görülmektedir. Bu müdahalenin çeşitli nedenleri olduğu muhakkaktır. Bu makalede ilgili değişimlerin sosyal katmanlardaki serüvenini takip edeceğiz. Kişisel sorumluluk ilkesi, insan denilen varlığın en önemli değeri iken, nasıl oldu da bu değer insanı zincirlerine mahkûm eden bir karakter kazandı. İş bu soruların cevabı, ele almış olduğumuz toplulukların düşünce seyirlerinde gizlenmiştir. Bu eğilim uzun bir süre varlığını da korumuştur. Bu nedenle tarihsel süreçteki fikrî evrilmeleri tespit edebilirsek, sorunun köklerine de inebiliriz. Çalışmamızın ana damarını oluşturan tema, adı geçen evrilmenin insanî bir kırılmadan ibaret olduğu şeklindeki kanaat oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İnsan, tarih, din, düşünce, kader, irade, özgürlük, sorumluluk

رؤية عامة حول القدر األزلي وتص ّوراته القديمة

Öz

إنّ اشكالية
القدر من أبرز معضلات البشر، ومن ثم لا بد من معالجة مسألة القدر أو الحكم الأزلي
من منظور بشري حتى يتسنى لنا فهم الموضوع على نحو دقيق. وفي بحثنا سنوجّه اهتمامنا
إلى إلقاء الضوء على الخلفية التاريخية لهذه المسألة. ذلك أنّ الإنسان، في
البداية، خلق على أساس أن يكون مسؤولًا، وعلى ما يبدو صار، على مر الزمان، أقرب من
قبول فكرة الحكم الأزلي. وكون هذه الفكرة مؤثرة وملحوظة في كل من الأديان سواء
أكان مصدره الوحي أو التبليغات الدينية، يعني بوضوح أن هذه الاشكالية بشرية الأصل.
نعتقد أن تحديد جذور هذه الفكرة المؤثرة في الإنسان الذي أحرز تطورا كبيرا في
معرفة الوجود، سيساعدنا على تعريف أصول هذه الاشكالية الحقيقية المزعومة بأصالتها
الدينية.

Anahtar Kelimeler

إنسان، تاريخ، دين، فكرة، قدر، إرادة، حريّة، مسؤولية

A Panorama On Ancient Ways Of Writing About Predestination

Öz

Fate issue is one of people's major problemIn this respect, to understand the issue more clearly, the fate or destiny problems need to be addressed as human-centered. In this study, the main theme we focus on is to lay out the historical background of the issue. Indeed, the person who originally created value over the responsibility, in the process, is seen that becoming more prone to acceptance of the predestination. Whether in religious origin of revelation, as well as get other religious statement; the dominance of this perception actually represents that problem is clearly of human origin. In our opinion, to be able to know the basis of the historical roots of this adoption affects people's thought – who came a long way on the meaning of existence – will help us uncover the real source of the problem of predestination that alleged religiously motivated.

Anahtar Kelimeler

Human, history, religion, thought, faith, will, freedom, responsibility

Kaynakça

• Abduh, Muhammed, Tevhid Risalesi, çev. Sabri Hizmetli, Fecr Yayınları, Ankara 1986. Abdulkadiroğlu, Abdullah, Beliğ, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 1988. Akdemir, Salih, Son Çağrı Kur’an, Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2009. Akkad, Abbas M., Kur’an Felsefesi, çev. A. Demirci, Nur Dağıtım, Ankara 1975. Albayrak, Halis, Kur’an’ın Bütünlüğü Üzerine, Şule Yayınları, İstanbul 1992. Aristoteles, Fizik, çev. Saffet Babür, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1977. ………..Metafizik, çev. Ahmet Arslan, Sosyal Yayınları, İstanbul 1996. ……….Nikomakhos’a Etik, çev. Saffet Babür, Ayraç Yayınları, Ankara 1999. Asena, Orhan, Gılgameş, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1996. Atay, Hüseyin, Müslümanın Günlüğü, AÜİFD, C: XXXV, Ankara 1996. Ay, Eyyüp, İlâhî Mesajın Kadim Medeniyetlerdeki İzdüşümleri, İslami Araştırmalar, C: 9, s: 1-4, Ankara 1996. Aydın, Mehmet S., Din Felsefesi, DEÜİF Yayınları, İzmir 1990. Banarlı, N. Sami, Alp Er Tunga Destanı, ‘Resimli Türk Edebiyatı’ içinde, MEB Yayınları, İstanbul 1987. Bausani, Alessandro, İslâm Öncesi İran Düşüncesi, edt. M. M. Şerif, ‘İslam Düşüncesi Tarihi’, (1-4) içinde, İnsan Yayınları, İstanbul 1990.