Cinsiyetlendirilmiş Öznelik ve Meşruiyetin “Çevirisi”: 1926 Tarihli Eski Türk Medeni Kanunu Örneği

Yıl 2018, Sayı: 11, 152 - 160, 21.04.2018

Senem Öner Bulut

https://doi.org/10.29000/rumelide.417490

Öz

Bu makalenin amacı, 1907 tarihli İsviçre Medeni
Kanunu’nun çevrilmesi yoluyla yapılan ve 76 yıl yürürlükte kalmış olan 1926
tarihli Eski Türk Medeni Kanunu’nun “nesebi sahih çocuklar” ile ilgili
maddelerinin çevirisini incelemek suretiyle hukuki bağlamda cinsiyetlendirilmiş
özneliğin ve meşruiyetin tarihsel inşasını araştırmaktır. Eski Türk Medeni
Kanunu, 20. yüzyılda yeni kurulmuş bir ulus-devlet olan Türkiye Cumhuriyeti’nin
modernleşme/batılılaşma hedefi bağlamında, özellikle de kadının statüsünü
iyileştirdiği gerekçesi ile “bir “devrim” olarak nitelenmiş, övgüyle
karşılanmıştır. Ancak, “nesebi sahih çocuklar” konusundaki kanun maddelerinin
çevirisinin karşılaştırmalı incelemesi, ne İsviçre Medeni Kanunu’nun ne de Eski
Türk Medeni Kanunu’nun toplumsal cinsiyet eşitsizliğinden azade olduğunu, Eski
Türk Medeni Kanunu’nun çeviri yoluyla hazırlanması sürecinde kaynak kanun olan
İsviçre Medeni Kanunu’ndaki toplumsal cinsiyet eşitsizliğini ihlal eden
maddelerin “aynen” çevrildiğini, böylece Türk Medeni Kanunu’nda, İsviçre Medeni
Kanunu’nda olduğu gibi, annenin/kadının dışlanarak çocuğun meşruiyetinin tek
kaynağı olarak babanın/erkeğin esas alındığı/imtiyazlı kılındığı bir hukuk
dilinin benimsendiğini göstermiştir. Bu makale, gerek Türkiye’deki
cinsiyetlendirilmiş öznelik ve meşruiyetin tarihsel inşasının izini sürmek ve
bu inşayı sorunsallaştımak gerekse batı hukuku ile toplumsal cinsiyet eşitliği
arasında olduğu varsayılan “yakın ilişki”yi sorgulamak açısından çevirinin
kilit önemini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çeviri yoluyla kanun yapmak, çeviri tarihi, toplumsal cinsiyet, öznelik, medeni kanun

Kaynakça

• Bozkurt, M. E. (1926). Medeni Kanun Genel Gerekçesi. In Türk Medeni Kanunu. Retrieved from http://www.belgenet.com/yasa/medenikanun/gerekce_1926.html. Bozkurt, M. E. (1944). Türk Medeni Kanunu Nasıl Hazırlandı. In Medeni Kanunun XV. Yıl Dönümü İçin Armağan. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını. Cameron, D. (1992). Feminism & Linguistic Theory. (2nd ed.). London: MacMillian. Öner, S. (2013). Çeviri Yoluyla Kanun Yapmak: 1858 Tarihli Osmanlı Ceza Kanunu’nun 1810 Tarihli Fransız Ceza Kanunu’ndan Çevrilmesi [Lawmaking through Translation: Translation of the 1858 Ottoman Penal Code from the 1810 French Penal Code]. (Unpublished Doctoral Dissertation). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye. Öner, S. & Karadağ, A. B. (2016). Lawmaking through Translation: ‘Translating’ Crimes and Punishments. Perspectives: Studies in Translatology Volume 24. DOI Number: 10.1080/0907676X.2015.1105829, p. 319–338. Özcan, M. T. (2004). Modernleşme ve Medeni Hukuk: Türk Medeni Kanunu’nun Resepsiyonu ve Bu Olayın Politik Cephesi. In Öget Öktem Tanör (Ed.), Bülent Tanör Armağanı. İstanbul: Legal. Petersson, S. (1999). Locating Inequality - The Evolving Discourse on Sexist Language. Retrieved from http://www.lawsite.ca/WLSC/Petersson_w.htm. (last accessed on 15 June 2008). Rossel, V. (1967). Code Civil Suisse Code Fédéral Des Obligations. (10th ed.). Lausanne: Payot. Spensky, M. (1992). Producers of Legitimacy: Homes for Unmarried Mothers in the 1950s. In Carol Smart (Ed.), Regulating Womanhood Historical Essays on Marriage, Motherhood and Sexuality. London and New York: Routledge. Tepeci, K. (1946). Notlu ve İzahlı Türk Kanunu Medenisi ve İlgili Kanunlar, Nizamnameler, Yargıtay Kararları, Federal Mahkeme Kararları, Talimatname ve Tamimler. Vol. 1 Şahsın Hukuku, Aile Hukuk, Miras, Ankara: Doğuş. Türk Medeni Kanunu. (2006) İstanbul: Yaylım. Velidedeoğlu, H. V. (1944). İsviçre Medeni Kanunu Karşısında Türk Medeni Kanunu. In Medeni Kanunun XV. Yıl Dönümü İçin Armağan. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını. Velidedeoğlu, H. V. (1968). Türk Kadınının Eski ve Yeni Hukuktaki ve Gerçek Hayattaki Durumu, Istanbul: Karınca. Vogel, U. (1992). The Double Standard of Law in Nineteenth Century Law. In Carol Smart (Ed.), Regulating Womanhood Historical Essays on Marriage, Motherhood and Sexuality. London and New York: Routledge.