Julia Donaldson Türkçedeyken

Yıl 2018, - Özel Sayı, 274 - 285, 20.08.2018

Ayza Vardar Okur

https://doi.org/10.29000/rumelide.454282

Öz

Çocuk yazını çevirisi
araştırmalarının çoğu, ya çevirinin müdahaleci yönünün izlerini sürmekte ya da
çeviriyi yerlileştirme-yabancılaştırma stratejileri ekseninde
değerlendirmektedir. Çocukların hedeflendiği ancak büyükler tarafından yazılan
ve yönlendirilen bu alt-türde, kültürler arasındaki pedagojik yaklaşım farkları
ve çocuk eğitimi bağlamındaki farklılıklar çevirmenlerin çeviri süreci
kararlarını da etkilemektedir. Bunu göz önünde bulundurursak, çevirmenin bir
ideolojiyi önceleme niyetinde olmadığı zamanlarda bile kaynak ve erek metinler
arasında işlevsel farklılıklar ortaya çıkabileceği sonucuna ulaşırız. Bu çalışma, Julia
Donaldson’ın “The Paper Dolls” adlı resimli çocuk kitabıyla Sevgi Atlıhan
tarafından yapılan çevirisini işlevler bakımından karşılaştırmaktadır.
Öncelikle çocuk yazınının işlevleri ve çeviri çocuk yazını eleştirisine güncel
yaklaşımlar araştırılmış, bu doğrultuda kaynak metin biçem ve işlev odakları
bakımından incelenmiştir. Sonrasında erek metinden örneklerle işlevin nasıl
dönüştüğü ve bu farkların nelerden kaynaklanmış olabileceği
değerlendirilmiştir. Julia Donaldson’ın duygusal gelişimi destekleyici,
eğlendirici, hayal gücünü besleyici işlevleri erek metinde eğitici, öğretici,
bilgilendirici işlevlere dönüşmüş ve kaynak metin yazınsal karmaşıklığından
arındırılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Çeviri eleştirisi, çocuk yazını, işlevsel yaklaşım, pedagojik çeviri

When Julia Donaldson Was in Turkish

Öz

Translation of
children’s literature has been a popular topic among scholars in Turkey. Still,
most of the studies focus on either manipulation through translation or
domesticating-foreignizing strategies. In this sub-genre, which targets
children but is mediated by adults, pedagogical differences and approaches to
child education may affect translator’s choices. Bearing this in mind, it may
be foreseen that even when the translator does not prioritize an ideology, s/he
may end up with functional differences between the source and target texts. The
examples for the study are from Julia Donaldson, a British writer who has been
translated into over 40 languages, and the translation of her “Paper Dolls” by
Sevgi Atlıhan. The paper overviews the functions in children’s literature and
researches the recent studies in criticism of translated children’s literature;
and secondly analyzes the source text in terms of style and functions. Then, it
compares the target and source texts to underline how the functions of the
target text differ. The source text functions to trigger emotional development,
add creativity and entertain the reader whereas the target text focuses on
educational and informative functions. Also, the style and literary complexity
of the target text is simplified. In the conclusion, the paper discusses why those
changes may have taken place and what sort of outcomes they may have, or have
had.

Anahtar Kelimeler

Translation criticism, children’s literature, functional approach, pedagogical translation

Kaynakça

• Donaldson, J. (2012). The Paper Dolls, London: Macmillan Children’s Books. Donaldson, J. (2016). Kâğıt Bebekler. Çev.: Sevgi Atlıhan. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Lathey, G. (2006). “The Translator Revealed: Didacticism, Cultural Mediation And Visions Of The Child Reader İn Translator’s Prefaces”. In: Van Coıllıe, J.; Verschueren, W. P. Children’s Literature İn Translation: Challenges And Strategies. Manchester: St. Jerome, S.1-18. Oittinen, R. (2000) Translating For Children. New York: Garland Publishing, Inc. Shavit, Z. (1991). “Çocuk Yazın Çevirisinin Yazınsal Çoğuldizgedeki Konumu Açısından Belirlenmesi”, Çeviren: Pınar Besen. Metis Çeviri Bahar, S. 19-24 Shavit, Z. (2006). Translation Of Children’s Literature. In: Lathey, G. The Translation Of Children’s Literature: A Reader. Clevedon: Multilingual Matters Ltd, S. 25-40. Stolze, R. (2003). “Translation For Children – World View Or Pedagogics?”, Meta Translation For Children. Ed. Riitta Oittinen. Montreal: Presses Universitaires, S. 208-211. Tellioğlu, B. (2018). Şiir Çevirisi Eleştirisinde Çevrilebilirlik/Çevrilemezlik İkiliğini Aşmak. Rumelide Dil Ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (11), 192-213. Doı: 10.29000/Rumelide.417493. Van Coillie, J.; Verschueren, W. P. (2006). Children’s Literature İn Translation: Challenges And Strategies. Manchester: St. Jerome. Vermeer, H.J. (1989). Skopos And Commission In Translational Action, Lawrence Venuti (2000) The Translation Studies Reader Routledge, London.