Kadın Yöneticilerin Liderlik Özelliklerinin İncelenmesi: Türkiye'deki Kadın Rektörler Üzerine Bir İçerik Analizi

Yıl 2015, Cilt: 20 Sayı: 1, 241 - 259, 01.03.2015

  arş.gör.merve Nur Mert Şencan Prof.dr.hasan İbicioğlu Yrd.doç.dr.münire Karabekir

Öz

The concept of leadership emerged isochronal with the history of mankind, and the mystery on that still could not be completely removed. Within this concept, leadership and leaders’ characteristics became subjects of many researches for years. However, in an increasingly competitive environment and changing world, a successful manager is being expected to show leadership qualities

Anahtar Kelimeler

-

KADIN YÖNETİCİLERİN LİDERLİK ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ: TÜRKİYE'DEKİ KADIN REKTÖRLER ÜZERİNE BİR İÇERİK ANALİZİ

Öz

Liderlik kavramı insanlık tarihiyle eş zamanlı olarak ortaya çıkmış ve üzerindeki sır perdesi hala tam
olarak kaldırılamamıştır. Bu bağlamda liderlik ve liderlerin sahip olması gereken özellikler de uzun
yıllardır pek çok araştırmaya konu olmuştur. Bununla birlikte değişen dünya düzeni ve artan rekabet
ortamında başarılı bir yöneticinin liderlik özellikleri göstermesi beklenmektedir.
Kadınların iş yaşamına dahil olması ve hayatın her alanında daha aktif rol alması bu konuda yapılan
araştırmaları çeşitlendirmiştir. Bu araştırmalara bağlı olarak yapılan bu çalışmada kadın
yöneticilerin liderlik özellikleri ortaya konulmaktadır. Türkiye’deki üniversitelerde rektör olarak
görev yapan kadın yöneticilerin liderlik özellikleri nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi
kullanılarak belirlenmiştir.
Araştırmaya dahil olan kadın rektörlerin farklı liderlik özellikleri taşıdığı tespit edilmiştir. Kadın
rektörlerin en belirgin üç liderlik özelliği sırasıyla; “Takım ruhuna sahip olma”, “İletişim becerisine
sahibi olma” ve “Bireysel yetkinlikler” olarak belirlenmiştir. Liderlik tipi perspektifinde
değerlendirildiğinde A, E ve G rektörlerinin demokratik, B rektörünün katılımcı, C rektörünün koç, D
rektörünün hız belirleyici ve F rektörünün ise vizyoner lider tiplerine yakın olduğu sonucu ortaya
çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Liderlik Özellikleri, Kadın Yöneticiler, Kadın Rektörler

Kaynakça

• ALDAIR, J. (2005). Kışkırtıcı Liderlik: Büyük Liderlerden Öğretiler, (Çev.) OZANER, P. Alteo Yayınları, İstanbul
• ARIKAN, S. (1997). “Kadın Yöneticilerin Liderlik Davranışları” (Doktora Tezi) Hacettepe Üniversitesi, Ankara
• BAKAN, İ., (2008). “Örgüt Kültürü ve Liderlik Türlerine İlişkin Algılamalar ile Yöneticilerin Demografik Özellikleri Arasındaki İlişki: Bir Alan Araştırması” Karaman İİBF Dergisi c.10, S.14, s.s. 13-40
• BARUTÇUGİL, İ. (2002). İş Hayatında Kadın Yönetici, Kariyer Yayıncılık, İstanbul BARUTÇUGİL, İ. (2004). Organizasyonlarda duyguların Yönetimi, Kariyer Yayıncılık, İstanbul
• BAŞARAN, İ. E. (2004). Yönetimde İnsan İlişkileri: Yönetsel Davranışlar, Nobel Yayıncılık, Ankara
• BENNIS, W. (1999). Bir Lider Olabilmek, (Çev.) TEKSÖZ, U. Sistem Yayıncılık, İstanbul
• BİLGİN, N. (2006). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi: Teknikler ve Örnek Çalışmalar, Siyasal Kitapevi, Ankara
• BOLAT, T. (2008). Dönüşümcü Liderlik, Personeli Güçlendirme ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisi, Detay Yayıncılık, Ankara
• COHEN, W. A. (2010). Drucker ve Liderlik: Modern Yöneticiliğin Ustasından Yeni Dersler, (Çev.) ŞENSOY, Ü. Optimist Yayıncılık, İstanbul
• ÇİMEN, A. (2012b). Tarihi Değiştiren Kadınlar, Timaş Yayınları, İstanbul
• ÇİMEN, A., (2012a). Tarihi Değiştiren Liderler, Timaş Yayınları, İstanbul
• DRUCKER, P. F. & MACİARİELLO, J. A. (2009). Yönetim, (Çev.) GÜLFİDAN, İ. Optimist Yayıncılık, İstanbul
• EAGLY, A. H. & JOHNSON, B. T., (1990), "Gender and Leadership Style: A MetaAnalysis" CHIP Documents, s.s. 11, http://digitalcommons.uconn.edu/chip_docs/11 (erişim tar: 06.06.2014)
• FINDIKÇI, İ. (2012). Bir Gönül Yolculuğu Hizmetkar Liderlik, Alfa Yayınları, İstanbul
• FIEDLER, F. E. (1967). A Theory of Leadership Effectiveness, McGraw-Hill, New York
• GERAY, H. (2004). Toplumsal Araştırmalarda Nicel ve Nitel Yöntemlere Giriş, Siyasal Kitapevi, Ankara
• GOLEMAN, D. (2000). “Leadership that Gets Results” Harvard Business Review S. March-April s.s. 82-83.
• GÜNEY, S. (2012). Liderlik, Nobel Yayıncılık, İstanbul
• HACIHAFIZOĞLU, Ö., (2010), “Yükseköğretimde Lider Olarak Göreve Uyum Sağlama Süreci: Türkiye ve Amerika’dan Kadın Liderlerin Deneyimleri”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, c.4, S.10, s.s. 2221-2273
• HESSELBEİN, F. (1999). “Yuvarlak Bir Dünyada Yönetim” (Ed.) HESSELBEİN, F. &
• COHEN, P. M. Liderden Lidere, (Çev.) ATAY, S. BZD Yayıncılık, İstanbul
• İBİCİOĞLU, H. (1998). "Kişilik - Liderlik", İstanbul Üniversitesi, İşletme Fakültesi, İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi, c. 9, S. 30, s.s. 21-30
• KABACOFF, R. I. & Ph. D. Management Research Group, (2000). “Gender and Leadership in The Corporate Boardroom”, http://w2t.se/dk/facts/download_dk/Gender%20and%20Leadership%20in%20the %20Corporate%20 Boardroom.pdf erişim tarihi: 24.10.2013
• KOCACIK, F. & GÖKKAYA, V. B. (2005). “Türkiye’de Çalışan Kadınlar ve Sorunları” Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, c. 6, S. 1, s.s. 195-219
• KOÇEL, T. (2011). İşletme Yöneticiliği, Beta Yayıncılık, İstanbul MANAGEMENT RESEARCH GROUP, (2013). “Gender Differences and Leadership” www.mrg.com/research (erişim tarihi: 24.10.2013)
• NEGİZ, N. & YEMEN, A. (2011). “Kamu Örgütlerinde Kadın Yöneticiler: Yönetici ve Çalışan Açısından Yönetimde Kadın Sorunsalı”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık, S.24, s.s. 195-214
• NEWSTROM, J. W. & DAVİS, K. (1993). Organizational Behavior: Human Behavior at Work, McGarw-Hill, New York
• OLAŞ, Ö. (2006). “Kadın Yöneticinin Çalışma Yaşamında Değişen Karakteristiği Üzerine Bir Saha Çalışması: Sakarya Örneği” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Sakarya Üniversitesi, Sakarya
• ÖZYER, K. & ORHAN, U. (2012). “Cam Tavan Sendromunun Çalışanların Korku düzeylerine Etkisi Var mıdır? Eğitim Sektörü Üzerine Bir Uygulama” The Journal of Academic Social Science Studies, c.8, S.5, s.s. 971-987
• ROBBINS, S. P. & JUDGE, T. A. (2012). Organizational Behaviour, Nobel Yayıncılık, İstanbul
• SELÇUK, G. vd., (2013). “Kadın Okul Müdürlerinin Takım Liderliği Rollerini Sergileme Düzeyinin Ve Bu Rollere Verilen Önem Derecesinin İncelenmesi” Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, c.11, S.1, s.s. 106-125
• ŞİMŞEK, M. Ş. AKGEMCİ, T. & ÇELİK, A. (2011). Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış, Gazi Kitapevi, Ankara
• TÜİK, (2014). “İstatistiklerle Kadın 2013” Sayı: 16056
• TÜRKKAHRAMAN, M. & ŞAHİN, K. (2010). “Kadın ve Kariyer” Alanya İşletme Dergisi, c.1, S.2, s.s. 75-88
• TÜRKTAN, G. (2010). “Yönetimde Kadın”, 19. Kalite Kongresi, http://www.kalitekongresi2010.org
• UZUN, G. (2005). “Kadın ve Erkek Yöneticilerin Liderlik Davranışları Arasındaki Farklılıklar ve Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama” (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Çukurova Üniversitesi, Adana
• VINNICOMBE, S., (1999). “The Debate: Do Men and Women Have Different Leadership Stayles?” Management Focus Issue, S.12
• YILDIRIM, A. & ŞİMŞEK, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara
• YULK, G. (2010). Leadership in Organizations, Upper Saddle River, N.J. : Prentice Hall
• ZEL, U. (2002). “İş Arenasında kadın Yöneticilerin Algılaması ve “Kraliçe Arı Sendromu” Amme İdaresi Dergisi, c.35, S.2, s.s. 39-48