Türk Siyasal Kültürü İçinde Dinin Rolü Üzerine Bir Açıklama Çabası: Milli Görüş Hareketi ve Milli Nizam Partisi

Yıl 2013, Cilt: 18 Sayı: 3, 201 - 224, 01.09.2013

  Yrd.Doç.Dr.H.Bahadır Eser

Öz

The religion has an important role in Turkish political culture. In this study, the answer of the question: the role of religion in Turkish political culture by transition to multiparty politics, in the case of National Vision Party and National Order Party, will be seeked. Before the establishment of the Republic, religion was an significant actor of the state center. Head of the State was also caliphate, head of Muslims. With the establishment of The

Anahtar Kelimeler

-

TÜRK SİYASAL KÜLTÜRÜ İÇİNDE DİNİN ROLÜ ÜZERİNE BİR AÇIKLAMA ÇABASI: MİLLİ GÖRÜŞ HAREKETİ VE MİLLİ NİZAM PARTİSİ

Öz

Türk siyasal kültürü içinde dinin çok önemli bir yeri vardır. Bu çalışmada çok partili siyasal yaşama geçilmesi ile dinin Türk siyasal kültürü içinde nasıl bir rol oynadığı sorusuna Milli Görüş Hareketi ve Milli Nizam Partisi özelinde cevap aranacaktır. Cumhuriyet öncesi dönemde, din merkezin önemli bir aktörüydü. Devlet başkanı aynı zamanda Müslümanlarında lideriydi. Cumhuriyetin kurulması ile birlikte devlet kendini laik olarak tanımladı. Halifelik kurumu kaldırılarak ve dini gruplar merkezden uzaklaştırıldı. Toplumun homojen bir bütün olması gerektiği düşünülerek, laik bir devlet kurmak ve dini kontrol etmek için çok sayıda reform yapıldı. Çok partili siyasi hayata geçişle birlikte, 1950’lerden sonra, Demokrat Parti ve Adalet Parti söylem ve politikalarında dini hassasiyetlere yer verilmeye başlandı. 1960’arın sonunda Adalet Partisi’nin, laik devletin ve devlet destekli iş adamlarının yanında yer almasından dolayı, taşralı esnafın ve küçük işletme sahiplerinin desteğini alamaz oldu. Necmettin Erbakan ve arkadaşları 1970 yılında İslami söylemi referans alan Milli Nizam Partisi’ni kurdu ve bu parti, dini hassasiyeti olan taşralı esnaf, küçük işletme sahipleri, köylüler tarafından desteklendi. Tüm bu siyasal gelişmeler dikkate alındığında, dinin ve din temelli politik söylemin Türk seçmen davranışının şekillenmesi üzerinde etkili olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Siyaset Bilimi, Siyasal Kültür, Din, Milli Nizam Partisi, Laiklik

Kaynakça

• AHMAD, Feroz. ve Bedia Turgay AHMAD; (1976), Türkiye’de Çok Partili Politikanın Açıklamalı Kronolojisi 1945-1971, Ankara: Bilgi
• AKDOĞAN, Yalçın; ( 2005), “Adalet ve Kalkınma Partisi”, İç. Murat Belge (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt: 6–İslamcılık, İstanbul: İletişim Yayınları.
• AKGÜL, Ahmet; ( 2007), Dünyanın Değişimi ve Erbakan Devrimi, Konya: Milli Çözüm Yayınları.
• ALMOND, Gabriel ve Sidney VERBA; (1989), The Civic Culture: Political Attitudes and Democracy in Five Nations, USA: SAGE Publications.
• AYDIN, Mehmet; (1997), “Türklerin Dini Tarihi Üzerinde Bir Değerlendirme”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı:4, ss.1-9
• BABINGER, Franz ve Fuat KÖPRÜLÜ; (1996), Anadolu’da İslamiyet, Çev: Ragıp Hulusi, Yay. Haz.: Mehmet Kaynar, İstanbul: İnsan
• BAŞGİL, Ali Fuad; (2007), Din ve Laiklik, İstanbul: Yağmur Yayınları.
• BİLGİN, Beyza; (2001), “Türkiye'de Din ve Laiklik”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4 2, ss. 41-58.
• BOVE, Andrew; (2002), “The Limits of Political Culture: An Introduction to G.W.F. Hegel’s Notion of Bildung”, IWM Junior Visiting Fellows Conferences, Vol. XII/6, ss.1-18, http://www.iwm.at/publ-jvc/jc-12-06.pdf, Erişim Tarihi:16.02.2012.
• ÇAHA, Ömer; (2008), Bitmeyen Beraberlik Modern Dünyada Din ve Devlet, İstanbul: TİMAŞ Yayınları.
• ÇAKIR Ruşen; (2005), “Milli Görüş Hareketi”, İç. Murat Belge (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt: 6–İslamcılık, İstanbul: İletişim Yayınları.
• ÇAM, Esat; (2011), Siyaset Bilimine Giriş, İstanbul: Der Yayınları.
• ÇEÇEN, Anıl; (1996), Kültür ve Politika, Ankara: Gündoğan Yayınları.
• CHILTON Stephen; (1988), “Defining Political Culture”, The Western Political Quarterly, Vol. XLI, No: 3, September, ss.419-445.
• ÇULLUK, Fehmi; (2005), “Necmettin Erbakan”, İç. Murat Belge (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cilt: 6–İslamcılık, İstanbul: İletişim Yayınları.
• DUVERGER, Maurice; (1982), Siyaset Sosyolojisi, Çev: Şirin Tekeli, İstanbul: Varlık Yayınları.
• ELİGÜR, Banu; (2010), The Mobilization of Political Islam in Turkey, UK: Cambridge University Press.
• ERDOĞAN, Mustafa; (1997), Modern Türkiye’de Anayasalar ve Siyasi Hayat, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• ESER Hamza Bahadır, Özlem DEMİRKIRAN ve Eda ÇİÇEK; (2011), "II. Dünya Savaşı Sonrasında Türk Siyasasının Liberalleşmesi Bağlamında Türk-Amerikan İttifakının Ortaya Çıkışı: Batı Bloğuna Geçiş", Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:14, ss.17-38.
• FEROZE, Muhammed R; (1995) “Laiklikte Aşırılık ve Ilımlılık”, İç. Türkiye’de İslâm ve Laiklik, İstanbul: İnsan Yayınları.
• GÜLENER Serdar; (2007) "Türk Siyasetinde Merkez-Çevre İlişkilerinin Seyri ve 27 Mayıs 1960 Darbesi", Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (14), 2007/1, ss.36-66.
• GRIGORIADIS Ioannıs N; (2009), Trials of Europeanization: Turkish Political Culture and the European Union, UK: Palgrave Macmillan.
• HEPER, Metin; (1991), “The State, Religion And Pluralism: The Turkish Case In Comparative Perspective”, British Society for Middle Eastern Studies Bulletin, 18: 1, ss.38-51.
• KALAFAT, Yaşar; (2006), “Geçmişten Günümüze Türklerde Din ve İlgili Bazı Meseleler”, Serhat Kültürü/Çobanoğlu Özel Sayısı, Ocak- Şubat, ss.30-33, http://turkoloji.cu.edu.tr/HALKBILIM/kalafat_02.pdf , Erişim Tarihi:16.02.2012.
• KARPAT, Kemal Haşim; (2011), Türk Siyasi Tarihi Siyasal Sistemin Evrimi, İstanbul: TİMAŞ Yayınları.
• KEYDER, Çağlar; (2003), Türkiye’de Devlet ve Sınıflar, İstanbul: