Hemşirelerde Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İle Tıbbi Hataya Eğilim Arasındaki İlişkinin Araştırılması

Yıl 2013, Cilt: 18 Sayı: 3, 365 - 381, 01.09.2013

  Yrd.Doç.Dr.Yunus Emre Öztürk Doç.Dr.Musa Özata

Öz

The aim of this study is to search the relation between organizational citizenship behavior and malpractice trend in nurses. This study was implemented to nurses who work in Afyon Karahisar province in Turkey in 2011. In the study 168 nurses who accepted to attend the research and work in different hospitals were chosen as a sample study group. In the study “Organizational Citizenship Behavior Scale” developed by Organ

Anahtar Kelimeler

-

HEMŞİRELERDE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞI İLE TIBBİ HATAYA EĞİLİM ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ARAŞTIRILMASI

Öz

Bu çalışmanın amacı hemşirelerde örgütsel vatandaşlık davranışı ile
tıbbi hataya eğilim arasındaki ilişkinin araştırılmasıdır. Çalışma
Afyonkarahisar’da farklı hastanelerde görev yapan ve araştırmaya katılmayı
kabul eden 168 hemşire üzerinde 2012 yılında gerçekleştirilmiştir.
Çalışmada örgütsel vatandaşlık davranışını ölçmek amacıyla Organ (1998)
tarafından geliştirilen Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği kullanılmıştır.
Hemşirelerde tıbbi hataya eğilimi belirlemek amacıyla ise Özata ve Altunkan
(2010) tarafından geliştirilen Hemşirelerde Tıbbi Hataya Eğilim Ölçeğinden
faydalanılmıştır. Toplanan veriler istatistik paket programında
değerlendirilmiş ve veriler üzerinde tanımlayıcı istatistikler, t testleri ve
korelasyon analizi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda hemşirelerin
Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeğine verdikleri puanların ortalaması
ort:4,12 ss: 0,53 ve Tıbbi Hataya Eğilim Ölçeğine verdikleri puan ortalaması
ise ort: 4,70 ss: 0,27 olarak belirlenmiştir. Yapılan korelasyon analizi
sonucunda hemşirelerde örgütsel vatandaşlık davranışı ile tıbbi hataya
eğilim arasında zayıf ancak pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur
(r=0,28 (p< ,000). Sonuçlar örgütsel vatandaşlık davranışındaki artışın, tıbbi
hataya eğilimi azatlığını ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, Tıbbi Hata Eğilimi, Hemşireler

Kaynakça

• ASLAN Ş. “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Örgütsel Bağlılık ve Mesleğe Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Araştırılması” Yönetim ve Ekonomi Yıl:2008 Cilt:15 Sayı:2, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Manisa
• ATALAY, C. G. (2010), Personel Güçlendirme ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Bağlamında İnsan Kaynakları Yönetimi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• BASIM, H.N. ve ŞEŞEN H., (2006), "Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçeği ve Karşılaştırma Çalışması", Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C.61, S.4, s.83-101.
• BATEMAN, T. S. ve ORGAN D.W. (1983), “Job Satisfaction and The Good Soldier: The Relationship Between Affect and Employee Citizenship”, Academy of Management Journal, 26, 587-595.
• BERLANDA A, NATVİG GK, GUNDERSENB D. (2008) “Patient Safety And Job-Related Stress: A Focus Group Study”, Intensive and Critical Care Nursing, 24: pp. 90-97.
• BİNGÖL, D.; NAKTİYOK, A. ISCAN, Ö. (2003). “Dönüştürücü Liderliğin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerine Etkisi” 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 491- 508. Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayını, Afyon.
• BOLAT, O. BOLAT T., AYTEMİZ O. (2009) “Güçlendirici Lider Davranışları Ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkinin Sosyal Mübadele Kuramından Hareketle İncelenmesi” Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt 12 Sayı 21 ss.215-239
• CEBECİ, F., GÜRSOY E., TEKİNGÜNDÜZ S., “Hemşirelerin Tıbbi Hata Yapma Eğilimlerinin Belirlenmesi” Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2012; 15: 3
• COHEN, Aaron (2006), “The Relationship Between Multiple Commitments and Organizational Citizenship Behavior in Arab and Jewish Culture”, Journal of Vocational Behavior, 69, 105–118.
• ÇETİN, F. (2011) Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarının Açıklanmasında Örgütsel Bağlılık, İş Tatmini, Kişilik ve Örgüt Kültürünün Rolü, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi
• ÇETİN, F., FIKIRKOCA, A., (2010) Rol Ötesi Olumlu Davranışlar Kişisel ve Tutumsal Faktörlerle Öngörülebilir Mi? , Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65-4
• ERTEM, G., OKSEL E., AKBIYIK, A., (2008) “Hatalı Tıbbi Uygulamalar (Malpraktis) ile İlgili Retrospektif Bir İnceleme”, Dirim Tıp Gazetesi; yıl: 84 sayı: 1 (1-10)
• GÜRBÜZ, S., (2006) “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İle Duygusal Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma” Ekonomik ve Sosyal Arastırmalar Dergisi, Bahar 2006, Cilt:3, Yıl:2, Sayı:1, 3:48-75
• HUNTER D, BAİNS N. (1999) Rates Of Adverse Events Among Hospital Admissions And Day Surgeries İn Ontario From 1992 To 1997. Canadian Medical Association Journal. 160(11): pp. 1585-1596.
• JCAHO (2006) Sentinel Event Statistics ,www.jointcommission.org/Library/TM_ hysicians/ mp_11_06.htm, Erişim tarihi:20.06.2009
• KARAASLAN, A., ERGUN ÖZLER D. KULAKLIOĞLU A. S. (2009) “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ve Bilgi Paylaşımı Arasındaki İlişkiye Yönelik Bir Araştırma” Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi (C.X I,S II, 2009)135-160
• KOHN, L. T. ve CORRİGAN, J. M. (2000) To Err is Human: Building A Safer Health System. Washington, DC: National Academy Press
• MAYO A.M., DUNCAN D. (2004) Nurse perceptions of medication errors: What We Need to Know for Patient Safety, Journal of Nursing Care Quality, 19:pp. 209-217.
• MCNUTT, RA., ABRAMS, R. ve ARON, DC. (2002) “Patient Safety Efforts Should Focus on Medical Errors”, Journal of the American Medical Association, 287(15): 1997-2001.
• MEYER, John P., ALLEN, Natalie J. ve C.A., SMITH (1993), “Commitment to Organizations and Occupations: Extension and Test of A Three-Component Conceptualization”, Journal of Applied Psychology, 78, 538-551.
• NIEHOFF, B.P. and R.H. MOORMAN (1993), "Justice as a Mediator of the Relationship Between Methods of Monitoring and Organizational Citizenship Behavior" Academy of Managemenet Journal, 36:527-556.
• ORGAN, D.W., (1990), The Motivational Basis of Organizational Citizenship Behavior, Research in Organizational Behavior, 12, s.43-72.
• ORGAN, Dennis W., PODSAKOFF, Philip M., MacKENZIE, Scott B. (2006) Organizational Citizenship Behavior: Its Nature, Antecedents and Consequences, Sage Publications, Thousand Oaks - California.
• ORGAN, Dennis, W. (1988), Organizational Citizenship Behavior: The Good Soldier Syndrome, Lexington, M. A.: Lexington Books.
• ÖZDEVECİOGLU, M. (2003). “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Üniversite Öğrencilerinin Bazı Demografik Özellikleri ve Akademik Başarıları Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20, 117 - 135.
• PODSAKOFF, P. M., MACKENZIE, S.B., PAINE, J.B. ve D.G., BACHRACH (2000), “Organizational Citizenship Behaviors: A Critical Review of The Theoretical and Empirical Literature and Suggestions for Future Research”, Journal of Management, 26 (3), 513–563.
• PODSAKOFF, P. M., MACKENZIE, Scott B., MOORMAN, Robert H., Richard, FETTER (1990), “Transformational Leader Behaviors and Their Effects on Followers' Trust in Leader, Satisfaction, and Organizational Citizenship Behaviors”, The Leadership Quarterly, 1 (2), 107–142.
• SÜMBÜLOĞLU K, SÜMBÜLOĞLU V. (1997) Biyoistatistik, 7. Baskı, , Şahin Matbaası, Ankara.
• TAŞER T., (2011) “Algılanan Kişi-Örgüt Uyumunun Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Üzerindeki Etkisi: Görgül Bir Araştırma” Yönetim Bilimleri Dergisi (9: 1) ss:55-81.
• TOP, M. , GİDER Ö., TAŞ, Y., ÇİMEN S., (2008) “Hekimlerin Tıbbi Hatalara Neden Olan Faktörlere İlişkin Değerlendirmeleri: Kocaeli İlinden Bir Alan Çalışması”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Cilt:11, Sayı:2 pp:161-200.
• VEY, M.A., CAMPBELL, J.P., (2004), "In-Role or Extra-Role Organizational Citizenship Behavior: Which Are We Measuring ?", Human Performance, C.17, S.l, s.l 19-135.
• WANZEL KR, JAMİESON CG,. (2004) Complications On A General Surgery Service: İncidence And Reporting, Canadian Journal of Surgery, 3(2): pp.113-117.
• WILLIAMS, S., SHIAW, W.T., (1999), "Mood and Organizational Citizenship Behavior: The Effects of Positive Affect on Employee OCB Intentions", The Journal of Psychology, C.I33, S.6, s.656-668.