RUS DİLİNDEKİ İFADE ZENGİNLİĞİNİN ÇEVİRİ BİLİMİNE VE RUSÇA ÖĞRENİMİNE KATKISI / CONTRIBUTION OF THE ABUNDANCE OF EXPRESSIONS IN RUSSIAN LANGUAGE TO TRANSLATING AND LEARNING RUSSIAN

Yıl 2015, Sayı: 33, 107 - 122, 29.07.2015

Leyla Dalkılıç

Öz

Bir dilde cümlenin esas anlamının korunarak çeşitli gramer kalıplarıyla aktarılabilmesi, o dildeki zengin ifade biçimlerine işaret etmektedir. Rus dili aktarılmak istenen söylemin farklı yollarla ifade edilebilmesi olanağına sahip özelliğiyle ifade çeşitliliği açısından zenginlik arz eden dillerdendir. Rusça’nın bu özelliği kullanımda belirli koşullarda birbirlerinin yerine geçebilen, anlam açısından birbirine yakın olan ancak her biri kendine has özelliklere sahip sıfat-fiil, zarf-fiil, isim-fiil gibi farklı gramer kalıplarıyla oluşturulabilen paralel cümle kavramına işaret etmektedir. Rusça’daki paralel cümleler çeşitli dil öğeleriyle oluşturulabilmelerinin yanı sıra konuşma dili ve yazı dili olarak kullanım alanı açısından da birbirinden ayrılabilmekte, bu ise cümlenin kullanımdaki tercih koşullarına etki etmektedir. Bir ifadenin farklı yollarla aktarılabilme özelliği, özellikle çeviri sırasında çevirmene ya da konuşana mevcut çeşitli alternatifler sayesinde belirtilmek isteneni dile getirmede kolaylık sağlayabilmektedir. Bu çalışmada yapı ve işlev olarak farklılık gösteren ancak anlam açısından benzerlik arz eden Rusça’daki paralel cümle kavramı, kullanım alanları ve kuralları içerisinde ele alınacaktır. Öte yandan bu cümlelerin çevirideki yansımaları, olası alternatif cümle örnekleriyle Sabahattin Ali’nin ilk kez 1990 yılında Rusça’ya çevrilmiş olan Kürk Mantolu Madonna adlı eseri üzerinde incelenecektir. 

Anahtar Kelimeler

Rus dili; paralel cümlele; üslupbilim; çeviri; alternatif yapılar

Kaynakça

• AKAY, Recep (2005). “Dilbilgisi ve Stilistik”, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yabancı Diller Bölümü Alman Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı, Uluslararası IV. Dil, Yazın ve Değişbiliş Sempozyumu Bildirileri, Çanakkale. 17-19 http://turkoloji.cu.edu.tr/DILBILIM/recep_akay_dilbilgisi_ve_stilistik.pdf, 15.11.2013. Haziran 2005, s. 187-194,
• BREDEEV L.V., BUTENKO A.A.Leksiko-stilistiçeskie trabsformatsii pri perevode http://belpaese2000.narod.ru/Trad/trasform01.htm (06.03.2014).
• GVOZDEV A.N. (1965). Oçerki po stilistike russkogo yazıka. Morfologiya. Glagol, Moskova: İzdatel’stvo “Prosveşeniya”.
• http://www.interword.se/Syntax/Lektionsmaterial/GVOZDEV/m/stil525.htm, (20.12.2013)
• GOLUB İ.B. (2010). Stilistika russkogo yazıka. Uçeb. posobie. 4-e izd. Moskva: Ayris-press.
• KARAHAN, Leyla (2007). “ ‘Sonra, Önce’ Kelimelerinin Edat Kategorisi İçerisindeki Durumu”, Uluslararası Türklük Araştırmaları Sempozyumu, 25- 27 Nisan 2007, Erzurum. Dil Araştırmaları, Ankara, S.1: 3940. http://turkoloji.cu.edu.tr/YENI%20TURK%20DILI/leyla_karahan_sonra_onc e_edat_kategorisi.pdf (24.04.2014).
• KAZARİNA S.G., MİLYUK A.V., USAÇEVA M.P. (2004). Stilistika i kultura reçi: Uçeb. pos. po russkomu yazıkyu. İzd. Rostov-n/Donu: Feniks.
• KOJİNA M.N., DUSKAEVA L.R., SALİMOVSKİY V.A. (2014). Stilistika russkogo yazıka, Moskva: Flinta, Nauka.
• MİTYAKİNE, E. YEREMİNA (2010). Nekotorıe osobennosti stilistiçeskih priemov perevoda. Germes: nauç.-hudoj. sb.: vıp. II. / redkol. A.N. Zlobin, L.M. Lemaykina, A.V. Puzakov (i dr.); sost. A.N. Zlobin. – Saransk: Afanasyev V.S. (2010): 53-56.
• ROZENTAL’ D.E. (2011). Spravoçnik po russkomu yazıku. Praktiçeskaya stilistika. M.: Oniks, Mir i Obr., Astrel.
• ROZENTAL’ D.E. (2014). Spravoçnik po pravopisaniyu i literaturnoy pravke. Pod. Red. İ.B. Golub. Moskva: Ayris Press.
• SABAHATTİN Ali (1997). Kürk Mantolu Madonna, Yapı Kredi Yay. İstanbul.
• SABAHATTİN Ali (1990). İzbrannoe: Per. s turetsk. Madonna v mehovom pal’to. Perevod s turetskogo L. Medvedko. M.: Hud. Lit.