Determination of Reactions of Some Wheat Genotypes Developed against Ug99 Stem Rust Race, Local Stem and Yellow Rust Races

Yıl 2012, Cilt: 21 Sayı: 1, 22 - 31, 01.03.2012

Kadir Akan Zafer Mert Lütfi Çetin Ayten Salantur Selami Yazar Emin Dönmez Bayram Özdemir Sadık Yalçın Yusuf Özer Ruth Wanyera

Öz

Rust diseases (Puccinia spp.) can cause significant yield and quality loses especially in epidemy years. The pathogen is capable of producing new races which might cause epidemics in global level. In this respect, a new aggressive race (Ug99 TTKS) of stem rust was recorded in Uganda in 1999, which spreaded through Kenya, Sudan, Yemen, Iran, Zimbabwe, South Africa and Eritrea. 75 wheat genotypes developed by Ankara Central Research Institute for Field Crops were tested for Ug99 stem rust race in Kenya. At the same time, these genotypes were also tested for yellow rust races in Ankara İkizce location and for local stem rust in Kastamonu Seydiler location in Turkey. 25 genotypes were found resistant to Ug99 in Kenya condition. 58 genotypes and 36 genotypes were found resistant to local yellow rust and stem rust, respectively. These resistant genotypes can be used to develop resistant genotype in breeding programmes.

Anahtar Kelimeler

Wheat (Triticum spp); Ug99; Stem rust; Yellow rust

Bazı Buğday Genotiplerinin Lokal Sarı Pas ve Kara Pas Irklarıyla Ug99 Kara Pas Irkına Reaksiyonlarının Belirlenmesi

Öz

Pas hastalıkları (Puccinia spp.), epidemi yıllarında hassas buğday çeşitleri üzerinde önemli verim ve kalite kayıplarına sebep olmaktadır. Pas hastalıkları yeni ırklar oluşturabilmektedir. Ortaya çıkan yeni ırklar küresel epidemilere neden olabilmektedir. İlk defa 1999 yılında Uganda’da tespit edilen yeni bir kara pas ırkı (Ug99 (TTKS)) günümüze kadar Uganda, Kenya, Sudan, Yemen, İran, Zimbabwe, Mozambik, Güney Afrika ve Eritre’de buğday ekim alanlarında belirlenmiştir. Ülkemiz için risk oluşturan Ug99 kara pas ırkına karşı Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen 75 buğday genotipi ırkın etkin olduğu Kenya koşullarında test edilmiştir. Bu çalışmaya ek olarak aynı materyal Ankara - İkizce lokasyonunda lokal sarı pas Kastamonu koşullarında ise lokal kara pas ırklarına karşı reaksiyonları belirlenmiştir. Çalışma sonucunda Ug99 kara pas ırkına karşı 25 genotip, lokal sarı pas ırkına karşı 58, lokal kara pas ırkına karşı ise 36 genotip kabul edilebilir düzeyde dayanıklı olarak belirlenmiştir. Ug99 kara pas ırkı ve lokal pas ırklarına karşı dayanıklı olarak belirlenen genotipler, dayanıklı çeşit olarak tescil ettirilebilir, ya da dayanıklı çeşit geliştirmek üzere ıslah çalışmalarında gen kaynağı olarak kullanılabilirler.

Anahtar Kelimeler

Buğday (Triticum spp.); Ug99; Kara pas; Sarı pas

Kaynakça

• Aktaş, H. 2001. Önemli hububat hastalıkları ve survey yöntemleri. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı.74 s., Ankara.
• Anonim 2012a . http://www.kkgm.gov.tr/birim /bitkikoruma/teknik_talimat/hububat/ bugday_pas_hast.pdf Erişim Tarihi 05.01.2012
• Anonim 2012b. http://www.globalrust.org (Güncelleme 2605.01.2012.02.2011)
• Anonim 2012c. Ülkesel Serin İklim Tahıl Has. Arş. Projesi., 2011 Yıllık Rapor, TAGEM Yayınlanmamış.
• Jin, Y. and Singh, R.P. 2006. Resistance in U.S. wheat to recent eastern African isolates of Puccinia graminis f. sp. tritici with virulence to resistance gene Sr31. Plant Disease, 90, 476-480.
• Jin, Y., Szabo, L.J., Pretorius, Z.A., Singh, R.P., Ward, R. and Fetch, T. 2008. Detection of virulence to resistance gene Sr24 within race TTKS of Puccinia graminis f. sp. tritici. Plant Disease, 92, 923-926.
• Jin, Y., Szabo, L.J., Rouse, M.N., Fetch, T.J., Pretorius, Z.A., Wanyera, R. and Njau, P. 2009. Detection of virulence to resistance gene Sr36 within the TTKS race lineage of Puccinia graminis f. sp. tritici . Plant Disease, 93, 367-370.
• Mamluk O. F., Çetin L., Braun H. - J., Bolat N., Bertschinger L., Makkouk, K. M., Yıldırım A. F., Saari E. E., Zencirci N., Albustan S., Çalı S., Beniwal S. P. S. and Düşünceli F. 1997. (36). Current status of wheat and barley diseases of Central Anatolian Plateau of Turkey. Phytopathology . Medite. 36, 167-181.)
• McIntosh, R.A., Wellings, C.R. and Park, R.F. 1995. Wheat Rust: An Atlas of Resistance Genes. CSIRO publications, p. 200, Australia.
• Nazari, K., Mafi, M., Yahyaoui, A.H., Singh, R.P. and Park, R.F. 2009. Detection of wheat Stem rust (Puccinia graminis f.sp. tritici) Race TTKSK (Ug99) in Iran. Plant Disease, 93, 317
• Peterson, R. F., A. B. Campbell, and A. E. Hannah, 1948: A diagrammatic scale for estimating rust intensity on leaves and stems of cereal. Can. J. Res. 26, 496-500
• Pretorius, Z. A., Singh R.P., Wagoire W. W., Payne, T S., 2000. Detection of virulence to wheat stem rust resistance gene Sr31 in Puccinia graminis. f. sp. tritici in Uganda Plant Disease 84:203-2917
• Rouse M., Jin ,Y. 2009. Aggressiveness of races TTKSK and QFCSC of Puccinia graminis f. sp. tritici at various temperatures. In Akkaya MS (ed) Abstr 12th Int Cereal Rusts Powdery Mildew Conf http:// www.crpmb.org/icrpmc12/ICRPMC_updated-corrected%20abstract% 20book_2.pdf
• Singh, R.P., Hodson, D.P., Jin, Y., Huerta-Espino, J., Kinyua, M., Wanyera, R., Njau, P. and Ward, R.W. 2006. Current status, likely migration and strategies to mitigate the threat to wheat production from race UG99 (TTKS) of stem rust pathogen. CAB Reviews: Perspective in Agriculture, Veterinary Science and Natural Resources, 54,1-13.
• Visser B., Herselman L., Park R.F., Karaoglu H., Bender C.M. and Pretorius Z.A 2010. Characterization of two new wheat stem rust races within the Ug99 lineage in South Africa. BGRI 2010 Technical Workshop 30-31 May 2010.
• Wanyera, R., Kinyua, M.G., Njoro, P.O., Jin, Y., and Singh, R. P.2006. The Spread of Wheat Stem Rust (P. graminis f. sp. tritici) with virulence on Sr31 in Eastern Africa. Plant Disease 90:113.