DETERMINATION OF SOCIO-ECONOMICS FACTORS LIMITING CHICKPEA AND LENTIL PRODUCTION IN CENTRAL ANATOLIA

Yıl 2002, Cilt: 11 Sayı: 1-2, - , 01.06.2002

Sevinç Karabak Celal Cevher

Öz

Food legume, which has a significant place in both Turkish and World's agriculture and trade, recently in production in the country and world. Therefore; a survey was conducted to determine the factors influencing chickpea and lentil production in Turkey.

Data for the study were collected by a survey applied in Ankara, Çorum, Konya, and Yozgat provinces of Central Anatolia in 2001.

Survey results showed the most important factors causing reduction in chickpea and lentil production as low and instability of crop prices. Drawback of Turkish Grain Board from buying food legumes, shortages of stockmarkets for them, and future payments for already sold crop are main marketing problems decreasing food legume production.

Base of social problems is economic. Lack of labor in intensive migration happened villages; higher labor salaries are production limiting factors due to higher production expenses. A finding in the study, on the other hand, is that there is a positive relationship among land size and education level of the owner and family size and owner age. 

Antracnose disease in chickpea and weeds in lentil, though they are limiting factors, are not factors risking production. Especially, green lentil producers complain about low yields, lack of quality seeds, and lack of information about growing techniques.

In conclusion; we can say that, to increase  food legume production, it is imperative to develop better marketing and pricing policies, to take measure for reducing expenses factors, and to establish farmer associations. 

Anahtar Kelimeler

Chickpea and lentil production; limiting factors;yield

ORTA ANADOLU BÖLGESİNDE NOHUT VE MERCİMEK TARIMINI SINIRLANDIRAN SOSYO-EKONOMİK FAKTÖRLERİN TESPİTİ

Öz

Ülke ve dünya tarımında önemli bir yere sahip olan Türkiye baklagil üretimi son yıllarda azalma eğilimi içerisindedir. Bu nedenle araştırmada; nohut ve mercimek tarımını olumsuz etkileyen sosyo-ekonomik faktörlerin tespiti amaçlanmıştır. Araştırma verileri, Orta Anadolu Bölgesinde Ankara, Çorum, Konya ve Yozgat illerinde nohut ve mercimek üreten çiftçiler ile  2001 yılında yapılan anket sonucunda elde edilmiştir.

Araştırma da  nohut ve mercimek tarımını sınırlandıran en önemli faktörün ürün fiyatlarındaki düşüklük ve istikrarsızlık olduğu anlaşılmıştır. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin alımlardan çekilmesi, borsaların yetersizliği ve ürünün vadeli satılması gibi pazarlama problemleri üretimi kısıtlayan diğer faktörlerdir.

 Üretimi sınırlandıran sosyal faktörlerin temelinde de ekonomik problemler yer almaktadır. Köyden kente göçün yoğun yaşandığı yörelerde, işgücü azlığı ve işçi fiyatlarının yüksekliği yüksek maliyete yol açarak kısıtlayıcı bir faktör olarak ortaya çıkmaktadır. Öte yandan; ekim alanı ile eğitim düzeyi, aile büyüklüğü ve işletme sahibinin yaşı arasında olumlu bir ilişki olduğu gözlenmiştir.

Nohutta antraknoz hastalığı ve mercimekte yabancı ot problemi  kısıtlayıcı faktörler olmalarına rağmen risk faktör özelliği göstermemektedirler. Özellikle yeşil mercimek üreticileri verimin çok düşük olduğunu, kaliteli tohumluk bulmada sıkıntı yaşadıklarını, sertifikalı tohumluk ve yetiştirme tekniği konularında bilgiye ihtiyaç duyduklarını ifade etmişlerdir.

Sonuç olarak; baklagil tarımının geliştirilmesi için öncelikle pazar ve fiyat politikalarının yeniden düzenlenmesi, maliyeti düşürücü tedbirlerin alınması gerektiğini ve Orta Anadolu bölgesinde nohut ve mercimek tarımı küçük işletmelerde yapıldığından üretici birliklerinin kurulmasının önemli olduğunu söyleyebiliriz.

Antracnose disease in chickpea and weeds in lentil, though they are limiting factors, are not factors risking production. Especially, green lentil producers complain about low yields, lack of quality seeds, and lack of information about growing techniques.

In conclusion; we can say that, to increase  food legume production, it is imperative to develop better marketing and pricing policies, to take measure for reducing expenses factors, and to establish farmer associations. 

Anahtar Kelimeler

Chickpea and lentil production; limiting factors;yield

Kaynakça

• Anonim, 1981-2003, Tarımsal Yapı ve Üretim, T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara.
• Anonim, 2001,Tarım İstatistikleri Özeti, T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara.
• Anonim, 2001, Yemeklik Tane Baklagiller Raporu,T.C.Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
• Anonim, 2002, Bakliyat Sektörü Dış Pazar Araştırması, T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, Ankara.
• Bayaner, A., Uzunlu, V., 1991. Sivas Kayseri Projesi, T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü, Ankara.
• Konya Ticaret Borsası, Aylık, Yıllık Bülten.
• Mersin Ticaret Borsası, Aylık, Yıllık Bülten.
• Güneş, T., Arıkan, R., 1988, Tarım Ekonomisi İstatistiği, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi, Ankara.
• Anonim, 2003, Yemeklik Kuru Baklagiller Durum ve Tahmin, T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Ekonomik Araştırma Enstitüsü, Ankara.
• www.die.gov.tr, Devlet İstatistik Enstitüsü.
• www.polatliborsa.org.tr, Polatlı Ticaret Borsası.
• www.fao.org, Faostat Database.
• www.igeme.gov.tr, İGEME, Dış Ticaret İstatistikleri.
• Özdamar, K., 2002. Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi, Eskişehir.