Bazı Yulaf (Avena sativa L.) Genotiplerinin Tane Verimi, Kalite ve Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi
Öz
Bu çalışma, Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsünün ıslah
çalışmaları sonucu geliştirilen yulaf genotiplerinin tane verimi, bazı kalite
ve tarımsal özelliklerinin belirlenmesi amacıyla 2012-2013 üretim yıllarında
Edirne ve 2013–2014 üretim sezonunda Edirne ve Kırklareli lokasyonlarında
Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre dört tekerrürlü olarak yürütülmüştür. On altı
yulaf genotipinin kullanıldığı denemede, beş standart çeşit (Checota, Kırklar,
Kahraman, Sebat ve Y-330) yer almıştır. Genotiplerin tane verimi, bitki boyu,
olgunlaşma süresi ile kalite özelliklerinden bin tane ağırlığı, hektolitre
ağırlığı, protein oranı, iç oranı, kavuz oranı ve elek analizi incelenmiştir.
İncelenen özellikler yönünden genotipler ve lokasyonlar arasındaki farklılık
istatistiki olarak önemli bulunmuştur. 2012–2013 yılı Edirne, 2013–2014 yılı
Edirne ve Kırklareli lokasyonlarında genotiplerin tane verimi; 281.4–688.3,
349.1–828.0 ve 478.2–993.0 kg/da, bitki boyu; 110.8–156.0, 141.3– 177.5 ve
126.3–171.3 cm, olgunlaşma süresi; 29–37, 33–39 ve 36–43 gün, 1000 tane
ağırlığı; 18.7–31.6, 19.6– 38.7 ve 22.7–45.0 g, hektolitre ağırlığı; 43.9–55.5,
45.7–60.4 ve 44.0–60.7 kg/hl, protein oranı; %12.7–15.2, %10.9–14.3 ve
%9.0–11.3, tane iç oranı %56.1–75.5, 62.5–77.7 ve %61.5–78.4, kavuz oranı;
%24.5–43.6, %20.0–37.3 ve %21.6–38.2 ve 2.2 mm elek üstü %25.1–81.9, %17.3–93.7
ve %28.3–95.5 arasında değişim göstermiştir. Tane verimi yönünden lokasyon
ortalamalarına göre 734.8 kg/da ile 10, 728.1 kg/da ile 7 ve 695.6 kg/da ile 15
nolu genotipler en yüksek tane verimine ulaşmıştır. Standart çeşitlerden 690.2
kg/da ile Kırklar ve 686.3 kg/da ile Kahraman en yüksek tane verimine
ulaşırken, 372.1 kg/da ile Y-330 ve 397.0 kg/da ile Checota çeşitleri ise en
düşük tane verimine ulaşmıştır. İncelenen özellikler yönünden öne çıkan kısa
boylu ve yatmaya dayanıklı 15 nolu hat, 2014 yılında tescile verilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ahmad G., Ansar M., Kalem S., Nabi G. and Hussain M., 2008. Performance of Early Maturing Oats (Avena sativa L.) Cultivars for Yield and Quality. J. Agric. Res.46(4):341-346
- Anonim, 2013. Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü. http://www.tarim.gov.tr/ BUGEM/TTSM (Erişim Tarihi: 8.11.2017)
- Anonim, 2017a.TUİK-Bitkisel Üretim İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr. (Erişim tarihi: 24.03.2017) Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 2017, 26 (Özel Sayı): 74−79
- Anonim, 2017b. Milli Çeşit Listesi (Tarla Bitkisi Çeşitleri) (Field Crops). http://www.tarim. gov.tr/BUGEM/TTSM/Sayfalar/Detay.aspx?SayfaId=85 (Erişim tarihi: 10 Mayıs 2017)
- Buerstmayr H., Krenn N., Stephan U. Grausgruber H. and Zechner E., 2007. Agronomic performance and quality of oat (Avena sativa L.) genotypes of worldwide origin produced under central European growing conditions. Field Crops Res. (101): 341-351
- Colville-Baltenberger D.C., and Frey K.J., 1987. Genotypic Variability in Response of Oat to Delayed Sowing. Agron. J. 79: 813-816
- Doehlert D.C., McMullen M.S., and Hammond, J.J., 2001. Genotypic and environmental effects on grain yield and quality of oat grown in North Dakota. Crop Sci. 41:1066–1072
- Dumlupınar Z., 2010. Türkiye Orijinli Yerel Yulaf Genotiplerinin Avenin Proteinleri ile Morfolojik Fenolojik ve Agronomik Özellikler Yönünden Karakterizasyonu. KSÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Doktora Tezi. 112 s., Kahramanmaraş
- Dumlupınar Z., Maral H., Yıldırım M., Gezginç H., Dokuyucu T. ve Akkaya A., 2013. Bazı Ümitvar Yulaf Hatlarının Tarımsal Özellikler Bakımından Değerlendirilmesi. Türkiye 10. Tarla Bitkileri Kongresi 10-13 Eylül, Konya. (Poster Bildiri) 121-125
- Erbaş D.Ö. ve Mut Z., 2013. Saf Hat Yulaf Genotiplerinin Tarımsal ve Bazı Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Türkiye 10. Tarla Bitkileri Kongresi, 10-13 Eylül, Konya, 821-828.
- Food and Drug Administration, 1997. Food labeling: health claims; oats and coronary heart disease; Final Rule. Federal Register 62: 3583-3601
- Gül İ., Akıncı C. ve Çölkesen M., 1999. Diyarbakır koşullarında uygun tane ve ot amaçlı yetiştirilebilecek yulaf çeşitlerinin belirlenmesi. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu. s: 117-125. 8-11 Haziran, Konya
- Hoffmann L.A., 1995. World production and use of oats. In: Welch. R.W., (ed.). The Oat Crop Production and Utilization. Chapman and Hall. London. pp. 34-61
- İnan A.S., Özbaş M.O. ve Çağırgan M.İ., 2005. İnsan beslenmesinde kullanılan yulaf hatlarının tarımsal ve kalite özelikleri bakımından değerlendirilmesi. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi. Cilt II: 1153-1155. 5-6 Eylül 2005. Antalya
- Maral H., 2009. Yulaf Çeşitlerinin Azotlu Gübrelemeye Tane Verimi. Azot Kullanımı ve Verim Özellikleri Yönünden Tepkisi. K.S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Kahramanmaraş. 50s
- Mut Z., Akay H., Sezer İ., Gülümser A., Öner F. ve Erbaşı Ö.D., 2011. Farklı Orijinli Yulaf (Avena sativa l.) Genotiplerinin Samsun
- Ekolojik Koşullarında Tarımsal ve Bazı Kalite Özelliklerinin Tespiti. 9. Tarla Bitkileri Kongresi 12-15 Eylül 2011 Bursa. Tahıllar ve Yemeklik Tane Baklagiller Cilt I. s.88-93
- Peterson D.M., Wesenberg D.M., Burrup D.E., and Erickson C.A., 2005. Relationships among agronomic traits and grain composition in oat genotypes grown in different environments. Crop Sci. 45: 1249-1255. doi: 10.2135/ cropsci2004.0063
- Tamm I., 2003. Genetic and Environmental Variation of Grain Yield of Oat Varieties. Agronomy Research. 1(1):93-97
- Kahraman T., Avcı R., Öztürk İ. ve Tülek A., 2012. Trakya-Marmara Bölgesine Uygun Yulaf Genotiplerinin Belirlenmesi. Research Journal of Agricultural Sciences (TABAD) Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi. Tarım Sempozyumu Özel Sayısı (Prof. Dr. Selahattin İptaş anısına) 5 (2): 24-28
- Kahraman T., Avcı R. ve Tülek A., 2013. Yulaf (Avena sativa L.) Genotiplerinde Tane Verimi ve Bazı Kalite Özellikleri Üzerine Çeşit ve Çevrenin
- Etkileri. Türkiye 10. Tarla Bitkileri Kongresi 1013 Eylül. Selçuk Üniversitesi. Ziraat Fakültesi. Konya. s. 39-44
- Kahraman T., Avcı R. ve Kurt C., 2015. TrakyaMarmara Bölgesinde Bazı Yulaf (Avene sativa L.) Genotiplerinin Tane Verimi. Kalite ve Tarımsal Özelliklerinin Araştırılması. 11. Tarla Bitkileri Kongresi. 7-10 Eylül. Çanakkale. s. 204-207
- Kahraman T., Dumlupınar Z. ve Kurt C., 2016. Evaluation of some oat (Avene sativa L.) genotypes for yield and selected quality parameters grown under Trakya-Marmara region of Turkey. The 10th Anniversary International Oat Conference. July 11 – 15. 2016 St. Petersburg, Russia. p: 119
- Kahraman T., Kurt C., Subaşı A. ve Sanal T., 2017. Evaluation of Some Oat (Avena sativa L.) Genotypes in Terms of Human Nutrition Grown under Trakya-Marmara Region. 2. International Balkan Agriculture Congress. 16-18 May 2017. Tekirdağ, Turkey. p: 236
- Kara R., Dumlupınar Z., Hışır Y., Dokuyucu T. ve Akkaya A., 2007. Kahramanmaraş Koşullarında Yulaf Çeşitlerinin Tane Verimi ve Verim Unsurları Bakımından Değerlendirilmesi. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi. 25-27 Haziran 2007, Erzurum. s.121-125
- Sarı N. ve İmamoğlu A., 2011. Menemen Ekolojik Koşullarına Uygun Yulaf Hatlarının Belirlenmesi. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi 21 (1): 16-25
- Sarı N., İmamoğlu A. ve Yıldız Ö., 2012. Menemen Ekolojik Koşullarında Bazı Ümitvar Yulaf Hatlarının Verim ve Kalite Özellikleri. Anadolu (Sayı :1) 2012-18
- Yağbasanlar T., Çölkesen M., ve Kırtok Y., 1990. Çukurova Koşullarında Bazı Yulaf Çeşitlerinin Başlıca Tarımsal Özellikleri Üzerinde Bir Araştırma. Ç. Ü. Zir. Fak. Dergisi. 6(1): 95-110
- Yıldız O., Sarı N., Büyükkileci C. ve İmamoğlu A., 2012. Evaluation of advanced oat lines in Aegean Region in terms of constituents affecting biscuit quality. 23rd International Scientific-Experts Congress on Agriculture and Food Industry. September 27-29. 144
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Kasım 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 26 |
