MULTİPLE SKLEROZDA OPTİK KOHERENS TOMOGRAFİ İLE RETİNA SİNİR LİFİ TABAKASININ DEĞERLENDİRİLMESİ
Öz
Amaç:
Multiple skleroz (MS) hastalarında spektral optik koherens tomografi (OKT) ile
retina sinir lifi tabakası (RSLT)
kalınlığını ölçmek ve bu
değerlerle hastaların genişletilmiş özürlülük durum ölçeğinin (EDSS) ilişkisini
değerlendirmektir.
Gereç ve Yöntem:
Bu ileri dönük çalışmada iki grup oluşturuldu.
Çalışmaya nöroloji kliniğinde Mc Donald kriterlerine göre multiple skleroz
tanısı konmuş ve takip edilen 30 hastanın 30 gözü ve 33 sağlıklı kontrol grubunun 33 gözü dahil
edildi. Nöroloji kliniğinde multiple skleroz hastalarına genişletilmiş
özürlülük durum ölçeğinin testi yapıldı. Tüm hastalara tam detaylı oftalmolojik muayene
yapıldıktan sonra spektral optik koherens tomografi ile temporal,nasal.inferior
ve superior kadranlarda retina sinir lifi tabakası kalınlıkları incelendi. Her
iki grupta da oküler patoloji saptanan ve oküler hastalık hikayesi olan hastalar
çalışma dışında bırakıldı.
Sonuçlar: Hasta
ve kontrol grubunun yaş ve cinsiyet dağılımı açısından birbirinden farkı
yoktu(p<0,005). İstatiksel olarak iki grup arasında dört kadranda da anlamlı
fark bulundu. Sırasıyla; hastaların temporal retina sinir lifi tabakası
kalınlığı ortalaması 77,93 ±7,71 mm, kontrol
grubunun 83,66 ±5,16 mm
(p=0.001); hastaların nasal retina sinir lifi tabakası kalınlığı ortalaması
76,76 ±6,43 mm,
kontrol grubunun 80,18 ±4,17mm
(p=0.014); hastaların superior retina sinir lifi tabakası kalınlığı ortalaması
120,26 ±11,84mm,
kontrol grubunun 126,90±10,33mm (p=0.021); hastaların inferior retina sinir lifi
tabakası kalınlığı ortalaması 124,83 ±12,00 mm, kontrol
grubunun ise 133,12 ±12,77 mm (p=0.010) idi. multiple skleroz
hastalarına yapılan genişletilmiş özürlülük durum ölçeğinin testinin ortalaması
2,46±1.83 olarak bulundu. Genişletilmiş özürlülük durum ölçeğinin sonuçlarıyla
temporal (p<0.001,r= -0.724) ve nasal (p<0.001,r= -0.777) retina sinir
lifi tabakası kadranları arasında anlamlı ve yüksek düzeyde negatif korelasyon;
superior(p=0.001,r= -0.562) ve inferior(p=0.004,r= -0,515) retina sinir lifi
tabakası kadranları arasında anlamlı ve orta düzeyde negatif korelasyon olduğunu tespit ettik.
Tartışma:
Multiple skleroz hastalarında retina
sinir lifi tabakası kalınlığında azalma olmaktadır. Bu azalmada genişletilmiş
özürlülük durum ölçeğinin skoruyla korele şekilde gerçekleşmektedir. Optik koherens tomografi
ile retina sinir lifi tabakası ölçümü, klinik olarak ortaya çıkmamış nörodejenerasyonun tespitinde, tedavinin
izleminde ve takipte yardımcı bir yöntem
olabilir.
Anahtar Kelimeler
Multiple skleroz optik koherens tomografi retina sinir lifi tabakası optik nörit
Kaynakça
- 1. Daldal H., Tök Ö. Y., Şengeze N., Koyuncuoğlu H. R., Tök L., Özkaya D. et all (2011). Multipl Sklerozda Retina Sinir Lifi Tabakası Kalınlığı. Turkish Journal of Ophthalmology/Turk Oftalmoloji Dergisi, 41(1).
- 2. Costello, F., Coupland, S., Hodge, W., Lorello, G. R., Koroluk, J., Pan, Y. I. et all (2006). Quantifying axonal loss after optic neuritis with optical coherence tomography. Annals of Neurology: Official Journal of the American Neurological Association and the Child Neurology Society, 59(6), 963-969.
- 3. Schuman, J. S., Pedut-Kloizman, T., Hertzmark, E., Hee, M. R., Wilkins, J. R., Coker, J. G. et all (1996). Reproducibility of nerve fiber layer thickness measurements using optical coherence tomography. Ophthalmology, 103(11), 1889-1898.
- 4.Kurtzke JF. Rating neurologic impairment in multiplee sclerosis: an expanded disability status scale (EDSS). Neurology. 1983;33(11):1444-1444
- 5.Peresedova, AV., Baidina, EV., Trifonova, OV., Korepina, OS., Gnezditskii, VV., Krotenkova MV. et all (2009). Pathophysiological aspects of the formation of neurological deficit in multiplee sclerosis. Neuroscience and Behavioral Physiology, 39(1), 39.
- 6. Papadopoulos, D., Pham-Dinh, D., & Reynolds, R. (2006). Axon loss is responsible for chronic neurological deficit following inflammatory demyelination in the rat. Experimental neurology, 197(2), 373-385.
- 7.Chen T, Zeng A, Sun W, Mujat M, Boer JF. Spectral domain optical coherence tomography in glaucoma. Int Ophthalmol Clin. 2008 ;4 : 29- 45 .
- 8. Wojtkowski M, Srinivasan V, Ko T, Fujimoto J, Kowalczyk A, Duker J. Ultrahigh-resolution, high speed, Fourier domain optical coherence tomography and methods for dispersion compensation. Opt. Express. 2004 ;12 : 2404-22 .
- 9. Trip, S. A., Schlottmann, P. G., Jones, S. J., Altmann, D. R., Garway‐Heath, D. F., Thompson, A. J. et all (2005). Retinal nerve fiber layer axonal loss and visual dysfunction in optic neuritis. Annals of neurology, 58(3), 383-391.
- 10. Abalo-Lojo, J. M., Treus, A., Arias, M., Gómez-Ulla, F., & Gonzalez, F. (2018). Longitudinal study of retinal nerve fiber layer thickness changes in a multiplee sclerosis patients cohort: a long term 5 year follow-up. Multiplee sclerosis and related disorders, 19, 124-128.
- 11. Jankowska-Lech, I., Wasyluk, J., Palasik, W., Terelak-Borys, B., & Grabska-Liberek, I. (2019). Peripapillary retinal nerve fiber layer thickness measured by optical coherence tomography in different clinical subtypes of multiplee sclerosis. Multiplee sclerosis and related disorders, 27, 260-268.
- 12. Toledo, J., Sepulcre, J., Salinas-Alaman, A., Garcia-Layana, A., Murie-Fernandez, M., Bejarano, B. et all (2008). Retinal nerve fiber layer atrophy is associated with physical and cognitive disability in multiple sclerosis. Multiple Sclerosis Journal, 14(7), 906-912.
- 13. Sedighi, B., Shafa, M.A., Abna, Z., 2014. Association of cognitive deficits with optical coherence tomography changes in multiplee sclerosis patients. J. Mult. Scler. 1, 117.
- 14. Ashtari, F., Emami, P., Akbari, M.2, 2015. Association between retinal nerve fiber layer thickness and magnetic resonance imaging findings and intelligence in patients with multiplee sclerosis. Adv. Biomed. Res. 4, 223.
- 15. Birkeldh, U., Manouchehrinia, A., Hietala, M. A., Hillert, J., Olsson, T., Piehl, F. et all (2017). The Temporal retinal nerve Fiber layer Thickness is the Most important Optical coherence Tomography estimate in Multiplee sclerosis. Frontiers in neurology, 8, 675.
- 16. Doğan, Ü., Ulaş, F., Aydın Türkoğlu, Ş., Nur Ögün, M., & Ağca, S. (2019). Eyes are Mirror of the Brain: Comparison of Multiplee Sclerosis Patients and Healthy Controls Using OCT. International Journal of Neuroscience, (just-accepted), 1-9.
- 17. Frau, J., Fenu, G., Signori, A., Coghe, G., Lorefice, L., Barracciu, M. A. et all (2018). A cross-sectional and longitudinal study evaluating brain volumes, RNFL, and cognitive functions in MS patients and healthy controls. BMC neurology, 18(1), 67.