Öz
Öz: Feminizm ve kadınla ilgili çeşitli araştırma ve incelemelere sıkça rastlanmaktadır. Fakat feminist teoloji alanına yönelik ülkemizde kapsamlı bir çalışma yapılmadığını görmekteyiz. Teoloji alanında ilk otoritenin Kutsal Kitaplar olduğu düşünülürse, Hıristiyan feminist teolojisinin başvuracağı en temel kaynak da doğal olarak Kutsal Kitap’tır. Feminist teologlara göre, Eski ve Yeni Ahit metinlerinin geneli erkekler tarafından yazılmış ve kadın karşıtı söylemler içermektedir. Kadınlardan nadiren bahsedilen pasajlarda onlara verilen roller ise olumsuz niteliktedir. Kutsal Kitap’ın ataerkil kültürdeki ataerkil dinin ürünleri olduğu iddiası, otorite sorununu gündeme getirmiştir. Feminist teologların hepsi ataerkilliğin üstesinden gelinmesi gerektiği konusunda hemfikirdir, ancak bunun nasıl yapılacağı konusundaki anlayışları farklıdır. Bu anlamda Yahudi-Hıristiyan geleneğinin özünde ataerkil olduğunu ve tamamen reddedilmesi gerektiğini düşünen reddedici/devrimci grup ile ataerkilliğin yıkıcı etkilerine rağmen metnin içerisinde kurtarıcı bir öz bulmaya çalışan reformcu grup şeklinde iki farklı yaklaşım ortaya çıkmıştır. Bu makalenin temel amacı, Hıristiyanlıktan ayrılmayan reformist grubun Kutsal Kitap’ın ataerkil söylem ve yorumlarını yapı-söküme uğratarak feminist perspektiften nasıl yeniden inşa ettiklerini ortaya koymaktır. Bu bağlamda makalede feminist teologların Kutsal Kitap’a yaklaşımları ile tarihsel ve retorik eleştiri, şüphe, hatırlama ve yeniden inşa hermenötiği gibi çeşitli feminist yorumlama yöntemleri incelenerek alana ait metodoloji inceleme konusu yapılmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Feminist teoloji ataerkil Kutsal Kitap metodoloji yapı-söküm tarihsel retorik eleştiri şüphe hatırlama yeniden inşa hermenötik
Kaynakça
- Açıkgöz, İpeknur. Ursula King’in Düşünceleri Işığında Feminist Teoloji, Kadın ve Maneviyat. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2024.
- Aydın, Mahmut. Tarihsel İsa: İmanın Mesih’inden Tarihin İsa’sına. Ankara: Ankara Okulu Yay., 2015.
- Aykıt, Dursun Ali. Hıristiyanlığın Öncüsü Olarak İskenderiyeli Philo. Ankara: Eski Yeni Yay., 2019.
- Clifford, A. “Feminist Hermeneutics”. New Catholic Encyclopedia. ed. Thomas Carson - Joann Cerrito. 5/674-675. USA: Thomson Gale, 2003.
- Çelen, Ecem. Katolik Kilisesi Perspektifinden Feminist Teoloji. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
- Çelgin, Güler. Eski Yunanca-Türkçe Sözlük. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2011.
- Derrida, Jacques. Speech and Phonemena, and Other Essays on Husserl’s Theory of Signs. trans. David B.
- Allison. USA: Northwestern University Press, 1973. Dictionary of Feminist Theologies. ed. Letty M. Russell – J. Shannon Clarkson. Kentucky: Westminster John Knox Press, 1996.
- Duman, Hümeyra. Feminist Teoloji Bağlamında Mary Daly’nin Felsefesi. Malatya: İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
- Emmel, Stephen. vd. “The Dialogue of The Savior”. The Nag Hammadi Library in English. ed. J. M. Robinson. San Francisco: Harper Collins, 1988.
- Fander, Monika. “Historical-Critical Methods”. Searching the Scriptures: A Feminist Introduction. ed. Elisabeth Schüssler Fiorenza. 205-224. New York: SCM Press, 1993.
- Fiorenza, Elisabeth Schüssler. “A Critical Feminist Biblical Hermeneutics of Liberation”. Theologies of the Multitude for Multitudes: The Legacy of Kwok Pui-lan. eds. Rita Nakashima Brock – Tat-siong Benny Liew. 109-129. CA: Claremont Press, 2021.
- Fiorenza, Elisabeth Schüssler. Bread Not Stone: The Challenge of Feminist Biblical Interpretation. Boston: Beacon Press, 1985.
- Fiorenza, Elisabeth Schüssler. But She Said: Feminist Practices of Biblical Interpretation. Boston: Beacon Press, 1993.
- Fiorenza, Elisabeth Schüssler. In Memory of Her: A Feminist Reconstruction of Christian Origins. New York: Crossroad Publishing, 1994.
- Fiorenza, Elisabeth Schüssler. Wisdom Ways: Introduction Feminist Biblical Interpretation. New York: Orbis, 2001.
- Friedman, Richard Elliott. Kitabı Mukaddes’i Kim Yazdı? çev. Muhammet Tarakçı. İstanbul: Kabalcı Yay., 2005. Gaon, Sa’adya. Tefsîru’t-Tevrât bi’l-‘Arabiyye. çev. Nuh Arslantaş. 2 Cilt. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yay., 2018.
- Harnack, Adolf von. “The Authorship of the Epistle to the Hebrews.” trans. Luther D. Lazarus. Lutheran Church Review 19 (1900), 448-471.
- Hasel, Gerhard F. Biblical Authority, Hermeneutics, and the Role of Women. MI: Andrews University, 1988.
- Hayes, John H. - Holladay, Carl R. Biblical Exegesis: A Beginner’s Handbook. Atlanta: John Knox Press, 1973.
- King, Karen L. vd. “The Gospel of Mary”. The Nag Hammadi Library in English. ed. J. M. Robinson. San Francisco: Harper Collins, 1988.
- Kutsal Kitap: Tevrat, Zebur, İncil. İstanbul: Kitabı Mukaddes Şirketi ¬- Yeni Yaşam Yayınları, 2011.
- Law, David R. The Historical-Critical Method: A Guide for the Perplexed. New York: Continuum Books, 2012.
- Lust, J. vd. Greek-English Lexicon of the Septuagint. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 2003.
- Nunes, C. - van Deventer, H. J. M. “Feminist Interpretation in the Context of Reformational Theology: A Consideration”. In Die Skriflig/In Luce Verbi. 43/4 (2009), 737-760.
- Okudan, Aysel. Batı Hıristiyanlığında Feminist Teoloji Çalışmaları ve Kiliselerin Yaklaşımları. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2023.
- Pietersma, Albert - G. Wright, Benjamin (ed.). A New English Translation of the Septuagint. New York: Oxford University Press, 2007.
- Robinson, J. C. Dictionary of Biblical Criticism and Interpretation. ed. Stanley E. Porter. London and New York: Routledge, 2007.
- Rutli, Evren Erman. “Derrida’nın Yapısökümü”. Temâşâ 5 (Temmuz 2016), 49-68.
- Salas, Rosa Cursach. “A Christian Feminist Hermeneutics of the Bible”. Feminist Biblical Studies in the Twentieth Century: Scholarship and Movement. ed. Elisabeth Schüssler Fiorenza. 161-178. Atlanta: Society of Biblical Literature, 2014.
- Scott, James M. Dictionary of Biblical Criticism and Interpretation. ed. Stanley E. Porter. London and New York: Routledge, 2007.
- Silberman, Lou H. “Compassion”. Encyclopaedia Judaica. ed. Fred Skolnik. 5/122-123. USA: Thomson Gale, 2007.
- Stanton, Elizabeth Cady. The Woman’s Bible. 2 Cilt. London: Global Grey, 1898.
- Trible, Phyllis. “Depatriarchalizing in Biblical Interpretation”. Journal of the American Academy of Religion 41/1 (March, 1973), 30-48.
- Trible, Phyllis. “Five Loaves and Two Fishes: Feminist Hermeneutics and Biblical Theology”. Theological Studies 50 (1989), 279-295.
- Trible, Phyllis. God and the Rhetoric of Sexuality. Philadelphia: Fortress Press, 1978.
- Trible, Phyllis. Texts of Terror: Literary-Feminist Readings of Biblical Narratives. Philadelphia: Fortress Press, 1984.
- Walker, Alice. In Search of Our Mothers’ Gardens: Womanist Prose. San Diego: Harcourt Brace Jovanovich, 1983.
- Williams, Delores. Sisters in the Wilderness: the Challenge of Womanist God-Talk. Maryknoll/New York: Orbis Books, 1993.
Öz
Abstract: Various research and studies on feminism and women are frequently encountered. However, we see that no comprehensive study has been conducted in our country in the field of feminist theology. If we consider that the first authority in the field of theology are the Holy Books, then the most basic source that Christian feminist theology will refer to is naturally the Bible. According to feminist theologians, the majority of the Old and New Testament texts were written by men and contain anti-woman discourses. In the passages where women are rarely mentioned, the roles given to them are negative. The claim that the Bible is a product of patriarchal religion in a patriarchal culture has brought up the issue of authority. All feminist theologians agree that patriarchy must be overcome, but their understanding of how to do this is different. In this sense, two different approaches have emerged: the rejectionist/revolutionary group, which thinks that the Judeo-Christian tradition is essentially patriarchal and must be completely rejected, and the reformist group, which tries to find a redemptive essence in the text despite the destructive effects of patriarchy. The main purpose of this article is to reveal how the reformist group, who did not separate from Christianity, deconstructed the patriarchal discourse and interpretations of the Bible and reconstructed it from a feminist perspective. In this context, the article examines the methodology of the field by examining the approaches of feminist theologians to the Bible and various feminist interpretive methods such as historical and rhetorical criticism, doubt, remembrance and reconstruction hermeneutics.
Anahtar Kelimeler
Feminist theology patriarchal Bible methodology deconstruction historical rhetorical criticism doubt remembrance reconstructive hermeneutics
Kaynakça
- Açıkgöz, İpeknur. Ursula King’in Düşünceleri Işığında Feminist Teoloji, Kadın ve Maneviyat. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2024.
- Aydın, Mahmut. Tarihsel İsa: İmanın Mesih’inden Tarihin İsa’sına. Ankara: Ankara Okulu Yay., 2015.
- Aykıt, Dursun Ali. Hıristiyanlığın Öncüsü Olarak İskenderiyeli Philo. Ankara: Eski Yeni Yay., 2019.
- Clifford, A. “Feminist Hermeneutics”. New Catholic Encyclopedia. ed. Thomas Carson - Joann Cerrito. 5/674-675. USA: Thomson Gale, 2003.
- Çelen, Ecem. Katolik Kilisesi Perspektifinden Feminist Teoloji. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
- Çelgin, Güler. Eski Yunanca-Türkçe Sözlük. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2011.
- Derrida, Jacques. Speech and Phonemena, and Other Essays on Husserl’s Theory of Signs. trans. David B.
- Allison. USA: Northwestern University Press, 1973. Dictionary of Feminist Theologies. ed. Letty M. Russell – J. Shannon Clarkson. Kentucky: Westminster John Knox Press, 1996.
- Duman, Hümeyra. Feminist Teoloji Bağlamında Mary Daly’nin Felsefesi. Malatya: İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
- Emmel, Stephen. vd. “The Dialogue of The Savior”. The Nag Hammadi Library in English. ed. J. M. Robinson. San Francisco: Harper Collins, 1988.
- Fander, Monika. “Historical-Critical Methods”. Searching the Scriptures: A Feminist Introduction. ed. Elisabeth Schüssler Fiorenza. 205-224. New York: SCM Press, 1993.
- Fiorenza, Elisabeth Schüssler. “A Critical Feminist Biblical Hermeneutics of Liberation”. Theologies of the Multitude for Multitudes: The Legacy of Kwok Pui-lan. eds. Rita Nakashima Brock – Tat-siong Benny Liew. 109-129. CA: Claremont Press, 2021.
- Fiorenza, Elisabeth Schüssler. Bread Not Stone: The Challenge of Feminist Biblical Interpretation. Boston: Beacon Press, 1985.
- Fiorenza, Elisabeth Schüssler. But She Said: Feminist Practices of Biblical Interpretation. Boston: Beacon Press, 1993.
- Fiorenza, Elisabeth Schüssler. In Memory of Her: A Feminist Reconstruction of Christian Origins. New York: Crossroad Publishing, 1994.
- Fiorenza, Elisabeth Schüssler. Wisdom Ways: Introduction Feminist Biblical Interpretation. New York: Orbis, 2001.
- Friedman, Richard Elliott. Kitabı Mukaddes’i Kim Yazdı? çev. Muhammet Tarakçı. İstanbul: Kabalcı Yay., 2005. Gaon, Sa’adya. Tefsîru’t-Tevrât bi’l-‘Arabiyye. çev. Nuh Arslantaş. 2 Cilt. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yay., 2018.
- Harnack, Adolf von. “The Authorship of the Epistle to the Hebrews.” trans. Luther D. Lazarus. Lutheran Church Review 19 (1900), 448-471.
- Hasel, Gerhard F. Biblical Authority, Hermeneutics, and the Role of Women. MI: Andrews University, 1988.
- Hayes, John H. - Holladay, Carl R. Biblical Exegesis: A Beginner’s Handbook. Atlanta: John Knox Press, 1973.
- King, Karen L. vd. “The Gospel of Mary”. The Nag Hammadi Library in English. ed. J. M. Robinson. San Francisco: Harper Collins, 1988.
- Kutsal Kitap: Tevrat, Zebur, İncil. İstanbul: Kitabı Mukaddes Şirketi ¬- Yeni Yaşam Yayınları, 2011.
- Law, David R. The Historical-Critical Method: A Guide for the Perplexed. New York: Continuum Books, 2012.
- Lust, J. vd. Greek-English Lexicon of the Septuagint. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 2003.
- Nunes, C. - van Deventer, H. J. M. “Feminist Interpretation in the Context of Reformational Theology: A Consideration”. In Die Skriflig/In Luce Verbi. 43/4 (2009), 737-760.
- Okudan, Aysel. Batı Hıristiyanlığında Feminist Teoloji Çalışmaları ve Kiliselerin Yaklaşımları. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2023.
- Pietersma, Albert - G. Wright, Benjamin (ed.). A New English Translation of the Septuagint. New York: Oxford University Press, 2007.
- Robinson, J. C. Dictionary of Biblical Criticism and Interpretation. ed. Stanley E. Porter. London and New York: Routledge, 2007.
- Rutli, Evren Erman. “Derrida’nın Yapısökümü”. Temâşâ 5 (Temmuz 2016), 49-68.
- Salas, Rosa Cursach. “A Christian Feminist Hermeneutics of the Bible”. Feminist Biblical Studies in the Twentieth Century: Scholarship and Movement. ed. Elisabeth Schüssler Fiorenza. 161-178. Atlanta: Society of Biblical Literature, 2014.
- Scott, James M. Dictionary of Biblical Criticism and Interpretation. ed. Stanley E. Porter. London and New York: Routledge, 2007.
- Silberman, Lou H. “Compassion”. Encyclopaedia Judaica. ed. Fred Skolnik. 5/122-123. USA: Thomson Gale, 2007.
- Stanton, Elizabeth Cady. The Woman’s Bible. 2 Cilt. London: Global Grey, 1898.
- Trible, Phyllis. “Depatriarchalizing in Biblical Interpretation”. Journal of the American Academy of Religion 41/1 (March, 1973), 30-48.
- Trible, Phyllis. “Five Loaves and Two Fishes: Feminist Hermeneutics and Biblical Theology”. Theological Studies 50 (1989), 279-295.
- Trible, Phyllis. God and the Rhetoric of Sexuality. Philadelphia: Fortress Press, 1978.
- Trible, Phyllis. Texts of Terror: Literary-Feminist Readings of Biblical Narratives. Philadelphia: Fortress Press, 1984.
- Walker, Alice. In Search of Our Mothers’ Gardens: Womanist Prose. San Diego: Harcourt Brace Jovanovich, 1983.
- Williams, Delores. Sisters in the Wilderness: the Challenge of Womanist God-Talk. Maryknoll/New York: Orbis Books, 1993.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Dinler Tarihi |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 15 Haziran 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 15 Ocak 2025 |
| Kabul Tarihi | 6 Mart 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 29 Sayı: 1 |
Cumhuriyet İlahiyat Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.