Etik İlkeler

Acarological Studies (AS) dergisi yayın etiğini en yüksek standartlarda uygulamayı taahhüt eder ve yayın sürecinde yer alan tüm tarafların (yazar, hakem, editör ve yayıncı) aşağıdaki etik sorumlulukları taşımalarını bekler.

AS, akademik yayıncılıktaki en iyi uygulamalara olan bağlılığını sürdürürken, Yayın Etiği Komitesi (Committee on Publication Ethics - COPE), Açık Erişim Dergiler Dizini (Directory of Open Access Journals - DOAJ), Açık Erişim Akademik Yayıncılar Birliği (Open Access Scholarly Publishers Association - OASPA) ve Dünya Tıp Editörleri Derneği (World Association of Medical Editors - WAME) tarafından benimsenen “Akademik Yayıncılıkta Şeffaflık ve En İyi Uygulama İlkeleri"ni güçlü bir şekilde desteklemekte ve bunlara bağlı kalmaktadır. AS, yayın sürecinin manipüle edilmesi durumlarını ele alırken Springer Nature işbirliği ile COPE tarafından hazırlanan süreç akış şemalarını esas alır.

Yazarların Sorumlulukları

Çalışmanın içeriğine, desenine, veri toplama sürecine veya verilerin çözümlenmesine ya da yorumlanmasına katılan, içeriğin oluşturulmasına ve düzenlenmesine entelektüel açıdan destek veren kişiler yazar olarak nitelendirilmektedir. Makalelerde bu ölçütleri sağlayan kişiler ancak yazar listesinde yer alabilirler.

Yazarların insanı insan yapan, dürüstlük, doğruyu söyleme, yalandan ve sahtekârlıktan uzak durma, açıklık, emeğe saygı duyma gibi ahlaki değerlerini bilimsel bilgi üretimi ve paylaşımı süreçlerine tam anlamıyla yansıtmaları beklenir. Herhangi bir araştırmaya başlamadan önce, araştırma etiğini tam manasıyla anlamak ve uygulamasını öğrenmek gereklidir. https://www.niehs.nih.gov/research/resources/bioethics/whatis/index.cfm bağlantısı da dahil olmak üzere bu konuda çok sayıda kaynak mevcuttur.

Yazarlar;

• Gönderdikleri yazıların doğruluğunu ve özgünlüğünü garanti etmelidir.
  
• Sundukları çalışmaya bireysel olarak katılmış olduklarını, sunulan makalenin son halini gördüklerini ve onayladıklarını, sorumlu yazara ortak yazarlar tarafından kendi adlarına gönderme yetkisi verdiklerini,  makalenin daha önce başka bir yerde, herhangi bir dilde yayımlanmadığını (bilimsel toplantılarda sunulan tam metin bildiriler dâhil) veya yayımlanması için değerlendirmeye sunulmadığını kabul ve taahhüt ederler.
• Başka yazarlara veya katkı sağlayıcılara ya da kaynaklara uygun bir biçimde atıf yapmalı ve ilgili kaynakları belirtmelidir.
• Veri toplama aracı, anket, görüşme formu, tablo, grafik, şekil, harita, fotoğraf gibi telifli materyalleri ancak yazılı izin veya telif onayı alarak kullanmalıdır; ancak kaynak açıkça gösterilmiş ise -örneğin, kaynak harita üzerinde yazılıysa, bu haritayı indirip- kullanabilirler.
• Çalışmasına konu olan örnekler için yasal toplama izninin veya etik onayının alınmasının gerekli olup olmadığını doğrulamaktan ve bu izinlerin zamanında alınmasından sorumludur.
• İnsan katılımcıların gizlilik haklarına her zaman uymalıdır. Makalelerinde insan katılımcılarla deneyler yapmak için bilgilendirilmiş onay alındığına dair bir ifadeye yer vermelidirler.
• Moleküler verilerini halka açık bir veri bankasında (örneğin GenBank) depolamalı ve kayıt numaralarını makalede vermelidir.
• Editörlerin ham veri taleplerini, verilerinin doğruluğuna dair kanıtlarını, etik onay belgelerini, bilgilendirilmiş onay formlarını ve telif hakkı izinlerini sağlayarak veya yanıtlayarak işbirliği yaparlar.
• Çalışmanın bulgularını ya da bilimsel sonucunu potansiyel olarak etkileyebilecek bir mali ilişkiyi ya da çıkar çakışması veya çatışmasını açıklamakla yükümlüdürler.
• Çalışmaya yapılan tüm katkıları, mali yardımları, sponsorlukları veya proje desteklerini açıkça bildirmelidirler.
• Teknik yardım, yazma ve düzenleme yardımı gibi makaleye önemli katkıları olan ancak yazarlık ölçütlerini karşılamayan kişileri yazar olarak göstermemeli, bu kişilere yazılı izinleri alındıktan sonra "Teşekkür" kısmında yer vermelidirler.
• Kişisel olarak elde ettikleri bilgileri (konuşma, yazışma veya üçüncü şahıslarla yapılan görüşmeler), kaynağından yazılı izin almadan kullanmamalıdırlar.
• Makalesinde doğru olmayan bilgi, bilimsel hata veya uygunsuzluk sapta(n)dığında, makaleyi geri çekmek ya da hata bildirimi şeklinde düzeltmek amacıyla olabildiğince hızlı bir şekilde editör ile temasa geçme yükümlülüğünü taşımaktadırlar.
• Telif hakkı sözleşme formunda geçen tüm hususlara uygun davranmalıdır.
  

AS, etik ihlali ile ilgili olası durumlarda Uluslararası Yayın Etiği Komitesi (COPE) tarafından hazırlanan süreç akış şemasını esas alır. Komite tarafından hazırlanan süreç akış şemasına ulaşmak için lütfen tıklayınız.

Hakemlerin Sorumlulukları

Ön değerlendirme aşamasını geçen makaleler, en az iki bağımsız hakem tarafından incelenir. Gerek duyulduğunda editör tarafından hakem sayısı artırılabilir. Değerlendirme sürecinin her aşamasında, hakemlerin ve yazarların isimlerinin gizli tutulduğu çift körlü akran değerlendirme sistemi kullanılmaktadır.

Hakemler;

• İlgili çalışma için hakemlik daveti aldığında, hakemlik yapıp yapamayacağını en kısa sürede editöre bildirmelidir.
• Makale içeriğinin kendi bilimsel alanı ya da birikimi ile uyumsuz olduğunu düşündüğünde veya belirlenen süre zarfında (ya da başka nedenlerden dolayı) değerlendirme yapamayacağı durumlarda editörü bilgilendirmeli ve değerlendirme sürecinden affını istemelidir.
• Araştırmayla, yazarlarla ya da fon sağlayıcılarla ilgili herhangi bir çıkar çakışması veya çatışması bulunmamalıdır.
• Çalışmayı değerlendirirken bilimsel yansızlığını koruyarak, adil ve objektif davranmalı, yapıcı olmaya çalışmalıdır.
• Değerlendirme sürecinde yazarlara yönelik kişisel eleştiri yapmamalıdır.
• Makalenin geliştirilmesi ve olası hataların giderilmesi için yazarlara önerilerde bulunmalıdır.
• Makalede atıf olarak belirtilmeyen alıntılar varsa ya da metinde alıntı yapılan ancak kaynak listesinde olmayan kaynakları yazarlara bildirmekle yükümlüdürler.
• Makalede yer alan tüm bilgi ve fikirleri gizli tutmalıdırlar. Bunları üçüncü kişilere göstermemeli, onlarla paylaşmamalı veya kişisel avantajları için kullanmamalıdırlar. Gizlilik kuralı, hakemlik yapmayı reddeden kişileri de kapsar.
• Çalışmada herhangi bir etik sorun, intihal endişesi veya telif hakkı ihlali varsa editöre bildirmekle yükümlüdürler.

Tüm hakemler, Uluslararası Yayın Etiği Komitesi (COPE) tarafından hazırlanan yönergeye (COPE Ethical Guidelines for Peer Reviewers) uymak zorundadır. Yönergeye ulaşmak için lütfen tıklayınız.

Editörlerin Sorumlulukları

Editörler, bilimsel üretimin hedef kitleye ulaşmasını sağlayan, bu sürecin ortasında köprü görevi yapan kişilerdir. Okuyucuların ve yazarların ihtiyaçlarını karşılamaya çalışırlar. Derginin süreçlerinin geliştirilmesi konusunda yazar, okuyucu, hakem ve kurul üyelerinin görüşlerini alırlar. Akademik yayıncılıktaki en yüksek standartları ve en iyi uygulamaları takip eder, bunları destekler ve onlara bağlı kalırlar. Yeni bilgiler ışığında derginin süreçlerini gözden geçirirler.

Acarological Studies dergisinde en üst sorumluluğu bulunan bir baş editör ile baş editör adına ilgili makalelerin akran değerlendirme işlemlerini yönetmek üzere baş editör tarafından görevlendirilen kişilerden oluşan alan editörleri görev yapmaktadır. Alan editörleri yayın kararı verme hakkına ve sorumluluğuna sahiptirler. Alan editörleri derginin içeriğinden müşterek olarak sorumludurlar ve derginin disiplini ve kalitesi konusunda geribildirim sağlarlar. Ayrıca yayın kurulu üyelerinin seçimi konusunda tavsiyelerde bulunurlar.

Editörler,

• Dil ve yayın etiği bilgisine sahip olmalıdır.
• Aktif olarak bilimsel araştırma yapmalıdır.
• Geniş bilim çevresine sahip olmalıdır.
• Görevlerini ve sorumluluklarını herhangi bir şekilde etkileyecek kişisel, ekonomik veya politik bağlantıları olmamalıdır.
• Gelen makalelerin konu uygunluğu ve stil kontrollerini titizlikle yapmalıdır.
• Bilimsellik, özgünlük ve etik standartlara uygunluk kontrollerini özenle gerçekleştirmelidir.
• Gönderilen makaleler ile ilgili tüm bilgilerin yayımlanana kadar gizli tutulmasını garanti altına almalıdır.
• Akran değerlendirme sürecini tarafsız ve bağımsız bir şekilde yönetmelidir.
• Herhangi bir çıkar çakışması veya çatışması varsa beyan etmek zorundadır (örneğin kendi kurumlarından bir gönderinin değerlendirme sürecini yönetmesi istendiğinde).
• Yazarlar ve hakemler arasında olabilecek herhangi bir çıkar veya rekabet çakışmasına olanak vermemelidir.
• Kabul veya reddetme kararını; makalenin önemi, özgünlüğü ve netliğine, çalışmanın geçerliğine ve derginin konu alanına uygunluğuna göre almalıdır.
• Karar vermede akran görüşleri belirleyici olmalıdır. Ancak kararını tamamen akran görüşlerine göre almaz; onların sadece birer danışman olduğunun farkındadır.
• Sonuç kararlarından kendileri sorumludurlar.
• Makalede ciddi bir sorun olmadıkça kabul kararını değiştirmemelidir.
• Kendilerinden önceki editör döneminde verilmiş yayın kararını, ciddi bir sorun olmadıkça değiştirmemelidir.
• Gerektiğinde düzeltme, açıklama, geri çekme ve özür yayımlamaktan çekinmemelidir.
• İfade özgürlüğünü savunmalıdır.
• Tüm süreçlerde etik standartlara uygun davranmalıdır.

Yayıncının Sorumlulukları

• Acarological Studies dergisinin elektronik ortamda barınmasını sağlayarak, editoryal süreç yönetimi hizmetini sunar.
• Süreç yönetimi için gerekli olan tüm teknik koşulları sağlayarak, derginin kaliteli ve standartlara uygun olarak gelişmesini sağlar.
• Derginin standartlara uygun olarak varlık kazanmasına ve uluslararası görünürlüğünün artırılmasına destek olur.
• Yüksek yayıncılık standartlarına uygun iyi uygulamaların sürdürülmesini sağlar.
• Ulusal ve uluslararası atıf dizinleri için uygun veri sağlar.
• Bilimsel araştırmaların kalıcı olarak erişilebilirliği ve korunması konusunda kararlılık sergiler ve kuruluşlarla ortaklık yaparak yayınların dijital olarak arşivlenmesini sağlar.

Okurların Sorumlulukları

Acarological Studies dergisi, okuyucuların yayın sürecinde olmasalar bile aşağıdaki sorumlulukları taşımalarını bekler.

• Makalelerin telif haklarını ihlal edici uygulamalardan kaçınmalıdırlar.
• İhtiyaç duydukları bilgi, beceri ve deneyim beklentilerini dergiye bildirmelidirler.
• Derginin her alanda performansının nasıl iyileştirilebileceği konusunda bildirimde bulunurlar.
  
• Yayın etiği şüphesi bulunan veya yanlışlık barındıran ya da önemli yazım hataları bulunan yayınlar konusunda e-posta (acarolstud@gmail.com) aracılığıyla baş editöre bildirimde bulunmaya özen göstermelidirler.

Yayın Politikası

Acarological Studies (AS), Akaroloji alanındaki araştırmaları yayımlayan ve destekleyen uluslararası, hakemli, bilimsel bir dergidir. AS, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu'na (TÜBİTAK) bağlı “Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi (ULAKBİM)” bünyesindeki DergiPark tarafından yılda iki kez yayımlanan, tamamen açık erişimli bir dergidir. DergiPark, Türkiye'deki akademik dergiler için çevrimiçi barınma ve editörlük süreç yönetimi hizmetini sunar. TÜBİTAK - ULAKBİM tarafından yürütülen DergiPark projesi, Türkiye'deki akademik dergilerin web tabanlı yayın yapması ve çevrimiçi dergi yönetim sisteminin işletilmesini sağlayan bir kamu hizmetidir.

Acarological Studies dergisine gönderilen tüm yazılar önce editör tarafından bir ön değerlendirme işlemine tabi tutulur. Bu aşamada derginin amaç ve kapsamına uymayan, derginin yayın politikalarını karşılayamayan, dil ve yazım açısından yetersiz, özgün değeri düşük, bilimsel açıdan zayıf veya önemli hatalar içeren çalışmalar reddedilir ya da bazı değişiklikler istenebilir. Reddedilen çalışmaların yazarları, gönderim tarihinden itibaren en geç bir ay içerisinde bilgilendirilir.

Ön değerlendirme aşamasını geçen yazılar, en az iki bağımsız uzman hakeme gönderilir. Gerek duyulduğunda editör tarafından hakem sayısı artırılabilir. Değerlendirme sürecinin her aşamasında, hakemlerin ve yazarların isimlerinin gizli tutulduğu çift körlü akran değerlendirme sistemi kullanılmaktadır. Editör, hakem değerlendirmelerine göre makalenin kabulüne veya reddine karar verir.

AS, makalelerdeki olası intihalleri tespit etmek için bir intihal denetleyici yazılım kullanır. Editör, yayın kurulu üyesi veya hakem değerlendirme sürecinin herhangi bir aşamasında intihal tespit ederse reddedilen makalenin yazarına hemen bilgi verilir. AS, sunulan bir yazıda veya yayımlanmış bir makaledeki olası intihal durumlarını ele alırken COPE tarafından geliştirilen süreç akış şemalarını kullanır.

Yayımlanmış makaleler ile bunlara atıfta bulunan yeni bir makale arasında neredeyse her zaman benzerlik vardır, ancak benzerlik sınırlı olmalı ve ilgili eserlere doğru bir şekilde atıfta bulunulmalıdır.

Acarological Studies dergisinin online sistemine girilen isim ve elektronik posta adresleri gibi kişisel bilgiler, yalnızca bu derginin belirtilen amaçları doğrultusunda kullanılmaktadır. Bu bilgiler, farklı herhangi bir amaç için kullanılmaz veya üçüncü taraflarla paylaşılmaz. Yazıların içeriğinin sorumluluğu ve korunması yalnızca yazar(lar)a ve onların kuruluşlarına aittir; yayıncının, derginin veya editör kurulunun sorumluluğunda değildir.

AS, bilimsel araştırma sonuçlarını ücretsiz sunmanın bilginin küresel paylaşımını artıracağı ilkesini benimseyerek, içeriğine anında açık erişim sağlamaktadır. AS'de yayın ücreti yoktur. AS yazarlardan makale gönderim ücreti veya makale işlem ücreti almaz, açık erişim ücreti istemez. Yayımlanan tüm makalelere ücretsiz çevrimiçi erişim imkânı bulunmaktadır.