Gökpınar Baraj Gölü (Batı Anadolu, Türkiye)’ndeki Egzotik Güneş Levreği Popülasyonunun (Lepomis gibbosus) Biyo-Ekolojik Özellikleri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 20 Sayı: 1, 1 - 13, 01.03.2024

Ufuk Gürkan Yıldırım Osman Çetinkaya

https://doi.org/10.22392/actaquatr.1258282

Öz

Bu çalışma, Denizli İli Gökpınar Baraj Gölünde (GBG) yayılım gösteren güneş levreği Lepomis gibbosus (L. 1758)’un biyoekolojik özelliklerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Balık örnekleri Mayıs 2019-Nisan 2020 arasında deneysel ığrıp ve uzatma ağlarıyla yakalanmış, örnekleme esnasında GBG’nün bazı fizikokimyasal parametreleri ölçülmüş, kaynağın kullanımı, çevresel değişkenler, bireylerin çevreyle etkileşimleri gözlemlenmiştir. GBG’nün L. gibbosus’un su kalitesi ve diğer ekolojik istekleri bakımından uygun bir habitat olduğu görülmektedir. Çalışmada 302 dişi, 605 erkek ve 98 jüvenil toplam 1005 adet L. gibbosus bireyi üzerinde biyometrik çalışmalar yapılmıştır. Erkeklerin baskın olduğu görülen popülasyonda, ortalama toplam boy 5,82±2,09cm, (2.46-11.34), ağırlık 4,94±4,67g (0.20- 34.65) ve kondisyon faktörü (1,71±0,24), yaş 0+- II+ arasında tespit edilmiş, yaş-boy ilişkisi (VBBE) Lt = 19.85 (1–e -0,274) ( t + 0,272 ) ) olarak belirlenmiştir. Üremenin I+ yaşlı bireylerde Nisan-Haziran arasında gerçekleştirdiği tespit edilmiştir. Türün bu habitatta oransal olarak iyi büyüdüğü, fırsatçı omnivor beslenme gösterdiği, gölde yaşayan diğer bir istilacı yabancı tür Gambusia holbrooki yi av olarak kullandığı ve aynı türle habitat paylaşımı için rekabet ettiği görülmüştür. L. gibbosus’un GBG de kendi kendini sürdürebilir bir popülasyon oluşturduğu ancak kısıtlı bir alanı habitat olarak kullanabildiği tespit edilmiştir. Sonuç olarak, L. gibbosus hidrolojik olarak kararsız ve çok değişken bir habitat olarak değerlendirilen GDL de, biyoekolojik özellikler bakımından doğal yaşama alanı dışındaki popülasyonlar ile büyük ölçüde benzerlik göstermektedir. L.gibbosus egzotik bir balık olduğundan ve istilacı özelliklere sahip olabileceğinden, popülasyonun düzenli olarak izlenmesi ve diğer iç su kaynaklarına yayılmaması için kontrol önlemlerinin alınması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yaş, büyüme, üreme, beslenme davranışı, habitat uyumu

A study on the Bioecological Characteristics of the Exotic Pumpkinseed (Lepomis gibbosus) Population in Gökpınar Dam Lake (Western Anatolia, Türkiye)

Öz

This study was conducted to determine some bioecological characteristics of Lepomis gibbosus (L. 1758), commonly known as pumpkinseed sunfish, which spreads in Gökpınar Dam Lake (GDL) in Denizli Province. The fish samples were captured with an experimental seine net and multimesh gillnet from May 2019 to April 2020. During the samplings, certain physicochemical parameters of GDL were measured, habitat utilization, relations to environmental variables, feeding habits and interspecific interactions with other fishes of L. gibbosus individuals were observed. It is observed that GDL provides a suitable habitat for L. gibbosus in terms of water quality and other ecological requirements. A total of 1005 L. gibbosus individuals, consisting of 302 females, 605 males, and 98 juveniles, were sampled throughout the study, and biometric studies were conducted. In the population males were found to be dominant. The averages were determined as follows; total length as 5.82±2.09 cm (2.46-11.34), weight as 4.94±4.67g (0.20- 34.65), and condition factor as 1.71±0.24. The ages were determined between 0+ to II+and Age-length relationship (VBGE) was estimated as L_(t=) 19,85(1-e^(-0,2744(t+0,272) ) ) Spawning occurs between April and June in individuals at the age of I+. It has been observed that the species exhibits good growth rates in this habitat, displays opportunistic omnivorous feeding behavior, preys on another invasive alien species, Gambusia holbrooki, present in the lake, and competes with the same species for habitat sharing. It has been determined that L. gibbosus has formed a self-sustaining population in GDL, but it utilizes a limited lake area as its habitat. In conclusion, GDL is considered as a hydrologically unstable and highly variable habitat. L. gibbosus population of GDL exhibits significant similarities in terms of bioecological characteristics with populations that spread outside its natural spreading area. As L.gibbosus is an exotic fish and might be have invasive traits, it is necessary to monitor of the population regularly, and control measures should be taken to prevent its spread to other inland water bodies.

Anahtar Kelimeler

Age, growth, reproduction, feeding behaviour, habitat adaptation

Kaynakça

• Almeida, D., Tobes, I., Miranda, R., & Copp, G. H. (2012). Cuckoldry features of introduced pumpkinseed sunfish (L. gibbosus) in contrasting environmental conditions in southern Europe. Canadian Journal of Zoology, 90 (8),1051-1057.
• Copp, G. H., & Fox, M. G. (2007). Growth and Life History Traits of Introduced Pumpkinseed (Lepomis gibbosus) in Europe, and the Relevance to its Potential Invasiveness. In Biological Invaders in Inland Waters: Profiles, Distribution, and Threats. (pp. 289-306)
• Copp, G. H., Fox, M. G., Przybylski, M., Godinho, F. N., & Vila i Gispert, A. (2004). Life-time growth patterns of pumpkinseed Lepomis gibbosus introduced to Europe, relative to North American populations. Folia Zoologica: International Journal of Vertebrate Zoology, 53 (3), 237-254.
• Çetinkaya, O. (2006). Türkiye sularına aşılanan veya stoklanan egzotik ve yerli balık türleri, bunların yetiştiricilik balıkçılık, doğal populasyonlar ve sucul ekosistemler üzerindeki etkileri: veri tabanı için bir ön çalışma. I. Balıklandırma ve Rezervuar Yönetimi Sempozyumu, 7 (09), 205-236.
• Çetinkaya, O. (2015). Su Ürünleri Araştırmalarında İstatistiki Analizler. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Lisansüstü Ders Notu. 103 s.
• Çetinkaya, O. (2018). İçsu Balıkları Denizli ili‘nin Karasal ve İç Su Ekosistemleri Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme Projesi Sonuç Raporu. TC. Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Çetinkaya, O., Şen, F., & Elp, M. (2005). Balıklarda Büyüme ve Büyüme Analizleri. Balık Biyolojisi Araştırma Yöntemleri. (pp. 93-120)
• Çiçek, E., Seçer, B., Sungur, S., Eagderi, S., & Bahçeci, H. (2022). Length-weight relationships and condition factors of eight exotic fish species from Türkiye. Turkish Journal of Water Science and Management, 6 (2), 260-274.
• Danylchuk, A. J., & Fox, M. G. (1994). Age and size-dependent variation in the seasonal timing and probability of reproduction among mature female pumpkinseed, Lepomis gibbosus. Environmental Biology of Fishes, 39 (2), 119-127. https://doi.org/10.1007/BF00004929
• Danylchuk, A. J., & Fox, M. G. (1996). Size-and age-related variation in the seasonal timing of nesting activity, nest characteristics, and female choice of parental male pumpkinseed sunfish (Lepomis gibbosus). Canadian Journal of Zoology, 74 (10), 1834-1840. https://doi.org/10.1139/z96-206
• DSİ. 1989. Denizli-Çürüksu projesi Gökpınar Barajı planlama raporu. Aydın. 160 s.
• Ekmekçi, F. G., Kırankaya, Ş. G., Gençoğlu, L., & Yoğurtçuoğlu, B. (2013). Türkiye içsularındaki istilacı balıkların güncel durumu ve istilanın etkilerinin değerlendirilmesi. İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 28 (1), 105-140.
• Erk’akan, F. (1983). The fishes of thrace region. Hacettepe Bulletin of Natural Sciences and Enginering, 12, 39-48.
• Ganikhodjaev, N., Saburov, M., & Jamilov, U. (2013). Mendelian and non-Mendelian quadratic operators. Applied Mathematics & Information Sciences 7 (5), 1721-1729. https://doi.org/10.48550/arXiv.1304.5471
• Gayanilo, F. C. Jr., Sparre, P. & Pauly, D. FAO-ICLARM Stock Assessment Tools II (FiSAT II). Revised version. User's guide. FAO Computerized İnformation Series (Fisheries) No. 8, Revised version. Rome, FAO. 2005. 168p.
• Godinho, F., Ferreira, M. T., & Cortes, R. V. (1997). The environmental basis of diet variation in pumpkinseed sunfish, Lepomis gibbosus, and largemouth bass, Micropterus salmoides, along an Iberian river basin. Environmental Biology of Fishes, 50 (1), 105-115.
• Gökçe, M. A., Başusta, N., Taşbozan, O. & Akamca, E. (2005) Balıklarda Mide İçeriği Analizleri, Balık Biyolojisi Araştırma Yöntemleri. M. Karataş (Ed.). Balıklarda Mide İçeriği Analizleri (s. 357-376). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• Gutiérrez-Estrada, J. C., Pulido-Calvo, I., & FernBndez-Delgado, C. (2000). Age-Structure, Growth and Reproduction of the Introduced Pumpkınseed (Lepomis gibbosus) in a Tributary of the Guadalquivir River (Southern Spaın). Limnetica, 19, 21-29.
• Innal, D. (2012). Alien fish species in reservoir systems in Türkiye: a review. Management of Biological Invasions, 3 (2), 115-119.
• Jordan, C., Backe, N., Wright, M. C., & Tovey, C. P. (2009). Biological Synopsis of Pumpkinseed (Lepomis gibbosus). Canadian Manuscript Report of Fisheries and Aquatic Sciences, Report No:2886, 22p.
• Karataş, M., Başusta, N., & Gökçe, M. A. (2005). Balıklarda Üreme. Balık Biyolojisi Araştırma Yöntemleri. (pp. 61-92)
• Khanom, M., Rouf, M., Ahsan, N., Siddiqui, N., & Tomljanović, T. (2020). Morphological characteristics, growth and age structure of allochthonous fish pumpkinseed, Lepomis gibbosus in Bara Lake, Croatia. Bulgarian Journal of Agricultural Science, 26 (1), 213-222.
• Kınacıgil, H. T., İlkyaz, A. T., Metin, G., Ulaş, A., Soykan, O., Akyol, O., & Gurbet, R. (2008). Balıkçılık Yönetimi Açısından Ege Denizi Demersal Balık Stoklarının İlk Üreme Boyları, Yaşları ve Büyüme Parametrelerinin Tespiti. TÜBİTAK, ÇAYDAG-103Y132 Proje Kesin Raporu, 327p.
• Locke, S. A., Bulte, G., Forbes, M. R., & Marcogliese, D. J. (2013). Estimating diet in individual pumpkinseed sunfish Lepomis gibbosus using stomach contents, stable isotopes and parasites. Journal of Fish Biology, 82 (2), 522-537.
• Omann, I., Stocker, A., & Jäger, J. (2009). Climate change as a threat to biodiversity: An application of the DPSIR approach. Ecological Economics, 69 (1), 24-31.
• Reis, İ., Cerim, H., & Ateş, C. (2018). First confirmed record for the Lepomis gibbosus (L., 1758) in the lower Sakarya River Basin (Türkiye). Journal of Limnology and Freshwater Fisheries Research, 4 (3), 189-191.
• Ricker, W. E. (1975). Computation and Interpretation of Biological Statistics of Fish Populations. Bulletin of the Fisheries Research Board of Canada.
• Tarkan, A. S. (2013). Yabancı tatlısu balıklarının dünyada ve Türkiye’de giriş yolları, etkileri ve bunlardan korunma yöntemleri. İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 28 (1), 63-104.
• Topçu, F. H. (2012). Biyolojik çeşitlilik sözleşmesi: müzakereden uygulamaya. Marmara Üniversitesi Avrupa Topluluğu Enstitüsü Avrupa Araştırmaları Dergisi, 20 (1), 57-97.
• Zięba, G., Dukowska, M., Przybylski, M., Fox, M. G., & Smith, C. (2018). Parental care compromises feeding in the pumpkinseed (Lepomis gibbosus). The Science of Nature, 105 (3), 1-10. https://doi.org/10.1007/s00114-018-1554-0