İFLASTA İŞLETMENİN DEVAMI VEYA KAPATILMASINA İLİŞKİN KARARA ESAS KRİTERLER

Yıl 2025, Sayı: 74, 873 - 910, 17.04.2025

Süleyman Topak

https://doi.org/10.57083/adaletdergisi.1677350

Öz

İflas kararı alındığında, müflisin işletmesi genellikle kapatılır ve malları satılarak tasfiye edilir. Bu uygulama, iflasın esas amacının, işletmenin mal varlığının nakde çevrilerek borçların ödenmesine yönelik yerleşik anlayışa dayanmaktadır. Ancak, alacaklıların satıştan elde edeceği tasfiye payına kıyasla daha fazla tatmin edilme ihtimali göz önünde bulundurulduğunda, işletmenin kapatılması yerine faaliyetlerinin devam ettirilmesi ve borçların ödeme yoluna gidilmesi olasılığı da ortaya çıkmaktadır. Fakat, iflasın yönetimiyle ilgili olarak, işletmenin hangi yöntemle sürdürüleceği ya da kapatılacağına dair İcra ve İflas Kanunu (İİK) veya diğer mevzuatlarda açık bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu belirsizlik, işletmenin faaliyetlerine devam edilmesine karar verildiği takdirde iflas dairesi veya iflas idaresinin karşılaşabileceği olası sorumluluklardan kaçınma eğiliminde olmasına neden olmakta ve dolayısıyla söz konusu seçeneğin pratikte genellikle tercih edilmemesine yol açmaktadır. Oysa, müflise ait bir işletmenin faaliyetlerinin devamı mümkünse, bu seçeneğin göz ardı edilip yalnızca mal satışına dayalı tasfiye yoluna gidilmesi doğru bir yaklaşım olarak değerlendirilemez. Hem ülke ekonomisinin sürdürülebilirliği hem de alacaklıların daha fazla tatmin edilme olasılıkları açısından bu yaklaşım doğru değildir. Zira karşılaştırmalı hukuk sistemlerinde iflasın yeniden yapılandırma aracı olarak ele alınması gerektiği de vurgulanmaktadır. İşletmenin devamına veya kapatılmasına yönelik kararların verilmesinde doğru kriterlerin belirlenmesi, işletmenin yaşatılması durumunda tasfiyeden beklenen faydadan daha yüksek bir verim elde edilebileceğini göstermektedir. Bu bağlamda çalışma, Türkiye’deki iflas sürecinde işletmenin devam etme olasılığının daha fazla dikkate alınmasını teşvik etmek ve işletmenin devamı veya kapatılması doğrultusunda alınacak kararların doğru temellere dayandırılmasına katkı sağlamayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

İflas, İflasta İşletmenin Devamı Kararı, İşletmenin Devamı veya Kapanması Kararı Kriterleri, Faaliyet İzni, Muhafaza Tedbiri, Tasfiye.

Criteria for the Decision on the Continuation or Closure of the Business in Bankruptcy

Öz

When a bankruptcy decision is taken, the business of the bankrupt is generally closed and its assets are sold and liquidated. This practice is based on the established understanding that the main purpose of bankruptcy is to pay debts by converting the assets of the enterprise into cash. However, considering the possibility of satisfying the creditors more than the liquidation share to be obtained from the sale, there is also the possibility of continuing the activities of the enterprise and paying the debts instead of closing the enterprise. However, there is no clear regulation in the Execution and Bankruptcy Law (EBL) or other legislation on the method to continue or close the business with respect to the management of the bankruptcy. This uncertainty causes the bankruptcy office or the bankruptcy administration to tend to avoid the possible liabilities that the bankruptcy office or the bankruptcy administration may face if it is decided to continue the activities of the enterprise, and therefore, this option is generally not preferred in practice. However, if it is possible to continue the activities of an enterprise belonging to the bankrupt, ignoring this option and proceeding to liquidation based solely on the sale of goods cannot be considered as a correct approach. This approach is not correct in terms of both the sustainability of the national economy and the possibility of satisfying the creditors more. It is also emphasised in comparative legal systems that bankruptcy should be considered as a restructuring tool. Determining the right criteria in making decisions regarding the continuation or closure of the business shows that if the business is kept alive, a higher efficiency can be obtained than the expected benefit from liquidation. In this context, the study aims to encourage more consideration of the possibility of business continuation in the insolvency process in Turkey and to contribute to the correct basis for the decisions to be taken in the direction of business continuation or closure

Anahtar Kelimeler

Bankruptcy, Decision on Continuation of Business in Bankruptcy Process, Criteria for Business Continuation or Closure Decision, Activity Authorisation, Safeguard Measure, Discharge.

Kaynakça

• Abegg R, “Die Betriebsfortführung im Konkursverfahren Wirtschaftliche und rechtliche Grundlagen sowie eine Checkliste für die Konkursverwaltung”, 2023, BlSchK, s.126-142.
• Akdağ G C, Girişim Şirketi (Start-Up), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2023.
• Alev N, “Likidite Riski ve Finansal Performans İlişkisi: Özel ve Yabancı Sermayeli Bankalar İçin Karşılaştırmalı Bir Analiz”, S.45, 2023, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (s.600-635)
• Aşık İ, “İflas Tasfiyesinde Geçici Dağıtma”, C.24, S.1, 2018, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, s.270-295.
• Aşık İ/Oruç Y/Tok O/Saçar Ö F/Aşit R, İcra ve İflas Hukuku, 3.Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2024.
• Ayhan R/Çağlar H/Özdamar M, Ticari İşletme Hukuku, 14.Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021.
• Bartsch R/Pollak R/Buchegger W, Österreichisches Insolvenzrecht – Kommentar, Band IV, 4.Auflage, Springer Verlag, Wien, 2006.
• Başözen A, Müflisin Tasarruf Yetkisi, Turhan Kitabevi, Ankara, 2005
• Başözen A, “İflâsın Ekonomik Analizi”, C. 2, S. 4, 2006, Legal Medenî Usûl ve İcra İflâs Hukuku Dergisi (s.929-942).
• Baumgartner A, Fortführung eines Unternehmens nach Konkurseröffnung, Universitätsverlag, Zürich, 1987.
• Beck S /Depré P, Praxis der Insolvenz – ein Handbuch für die Beteiligten und ihre Berater, 3. Auflage, Vahlen, München, 2017.
• Becker H P, Investition und Finanzierung – Grundlagen der betrieblichen Finanzwirt-schaft, 4. Auflage Gabler Verlag, Wiesbaden, 2010.
• Berkin N M, İflâs Hukuku, 3.Baskı, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1970.
• Bozer A/Göle C, Ticari İşletme Hukuku, 7.Baskı, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 2021.
• Börü L, İflas Dışı (Adi) Konkordatoda Alacaklılar Toplantısı, Yetkin Yayıncılık, Ankara, 2023.
• Börü L/Bilgiç Eroğlu E, “İflasta İşletmenin Faaliyetinin Devamına Yönelik Muhafaza Tedbiri (Faaliyet İzni) İİK m. 210/1, 224/1)”, C.14, S.1, 2024, Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (s.1-25).
• Brunner R/Rutz B/Templer K/Figura U, Bilanzanalyse zur Erkennung von Unternehmenskrisen, C.64, 2023, ZZZ, s.369-378.
• Bulgurcu E, “Entelektüel Sermaye ve Entelektüel Sermayenin Ölçülmesi”, S.3, 2011, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, s.1-13.
• Deixler-Hübner A/Klicka T, Zivilverfahren – Erkenntnisverfahren und Grundzüge des Exekutions- und Insolvenzrechts, 8. Auflage, LexisNexis, Trebbin, 2013.
• Deliduman S, İflâs Tasfiyesinde Alacaklılar Toplanması, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2002.
• Eickes S, Zum Grundsatz der Unternehmensfortführung in der Insolvenz, SpringerGabler, Wiesbaden, 2014.
• Erdönmez G, İflâsta Alacaklılar Toplanmasının Yetkileri, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2005.
• Feldbauer-Durstmüller B, Krisenmanagement-Unternehmensfortführung im Konkurs, VWGÖ, Wien, 1992.
• Feser U, Betriebsfortführung in Restrukturierung und Insolvenz, herausgegeben von Prof.Dr. Rolf-Dieter Mönning, 3. Auflage, RWS Verlag, Köln, 2016.
• Findeisen F, Aufstieg der Betriebe: der gesunde und der kranke Betrieb, Leipzig, 1932.
• Frege M C/Keller U/Rıedel E, Handbuch Insolvenzrecht, 9.Auflage, C.H BECK, 2022.
• Gmünder H, Der Betriebsverkauf in den Insolvenzverfahren Konkurs und Nachlassverfahren des SchKG, Konkursaufschub des OR sowie Chapter 11 des US Bankruptcy Code, Dike Verlag, Zürich, 2018.
• Goebel J, Gläubigerobstruktion, Gläubigerstimmrecht und Beschlusskontrolle im Insolvenzverfahren über Unternehmen, KTS, 2002.
• Gözen M, “Şirket Değerlemesine Kurumsal Açıdan Bakış”, C.5, S.2, 2019, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (s.198-219).
• Grimm R/Schuller M/Wilhelmer R, Portfoliomanagement in Unternehmen – Leitfaden für Manager und Investoren, SpringerGAbler Verlag, Wiesbaden, 2014.
• Güvemli O, “Bilanço ve Gelir Tablosu Bağıntıları Üzerine Bir Dinamik Tahlil Denemesi”, 2011, Muhasebe ve Finansman Dergisi (s.1-9).
• Halmer B, Entscheidungskriterien der Fortführung bzw Schließung eines Unternehmens in der Insolvenz, Dıplomarbeıt, Universität Graz, 2017.
• Hasırcı H, İflasın Takiplere Etkisi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021.
• Hatiboğlu Z/Tokal T, İşletme, Ezgi Kitabevi, Bursa, 2001.
• Homburg C, Marketingmanagement: Strategie – Instrumente – Umsetzung – Unterneh-mensführung, 6. Auflage, SpringerGabler, Wiesbaden, 2017.
• Hunkeler D, Kurzkommentar-SchKG, 2.Auflage, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel, 2014.
• Jaeger C, Bundesgesetz betreffend Schuldbetreibung und Konkurs, 3. Auflage, Orell Verlag, Zürich, 1911.
• Jung P/Kunz P V/Bärtschi H, Gesellschaftsrecht, 3. Auflage, Schulthess Verlag, Zürich, 2021.
• Karalar R, Genel İşletme, Yorum Matbaası, Eskişehir, 2005.
• Kostkiewicz J K, SchKG Kommentar Schuldbetreibungs- und Konkursgesetz mit weiteren Erlassen, 20.Auflage, Orell Füssli Verlag AG, Zürich, 2020.
• Kostkiewicz J K/Vock D, Kommentar zum Bundesgesetz über Schuldbetreibung und Konkurs SchKG, 4. Auflage, Schulthess Verlag, Zürich, 2017.
• Knupp R, Die Anordnung der Unternehmensweiterführung im Konkurs unter besonderer Berücksichtigung der konkursamtlichen Kompetenzen, des Vorentwurfs für eine Teilrevision des SchKG sowie wirtschaftlicher Aspekte, Diss., Zürich, 1988.
• Kruschwitz L/Lodowicks A/Löffler A, “Zur Bewertung insolvenzbedrohter Unternehmen”, C.65, S.3, 2005, DBW, s.221-236.
• Kuru B, İcra ve İflas Hukuku El Kitabı, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2013.
• Lichtkoppler K/Reisch U, Handbuch Unternehmenssanierung, 1. Auflage, Manz Verlag, Wien, 2010.
• Liebig M, Reaktivierungsmanagement von Not leidenden Unternehmen – Sanierungsmög-lichkeiten im Rahmen der Insolvenzordnung, 1. Auflage, Gabler Verlag, Heilderberg, 2010.
• Meier I, Die Weiterführung des Unternehmens nach Konkurseröffnung, BlSchK 2003, s.1-29.
• Mucuk İ, Temel İşletme, Türkmen Kitabevi, İstanbul, 2005
• Müller L/Wohl J G, “Bewilligung der Nachlassstundung mit dem Ziel der Betriebsübertragung”, C.50, 2020, ZZZ, s.146-163.
• Neumayr M/Nunner-Krautgasse B, Exekutionsrecht, 3. Auflage, Manz Verlag, Wien, 2011.
• Oruç Y, İflas İdaresi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
• Önal Y B/Karadeniz E/Kandır S Y, “Devam Eden Değerin Hesaplanması: İMKB’ye Kote Bir Turizm İşletmesi Üzerinde Uygulama”, C.14, S.2, 2005, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (s.369-390).
• Özbek M S, “İflas Davasının Hukuki Mahiyeti”, C.61, S.1, 2012, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, s.207-274.
• Postacıoğlu İ E, İflâs Hukuku İlkeleri Cilt I, Sulhi Garan Matbaası, İstanbul, 1978.
• Saur F/Ellebracht H, Führen in schwierigen Zeiten – Tools und Tipps für Führungs-kräfte und Coaches, 1. Auflage, Springer, Wiesbaden, 2014.
• Sinz R, “Fortführungsvergleich oder Liquidation: Das Konzept der Fortführungserfolgsrechnung”, S.44, 1990, Der Betrieb, s.2177-2181.
• Stark M, Fortführungsprinzip und (Vor-)Insolvenz, Nomos, Heilderberg, 2022.
• Sternad D, Strategieentwicklung Kompakt – Eine praxisorientierte Einführung, SpringerGabler, Berlin, 2015.
• Strümpell P, Die übertragende Sanierung innerhalb und außerhalb der Insolvenz, Herbert Utz Verlag, München, 2006.
• Stürner R/Eidenmüller H/Schoppmeyer H, Münchener Kommentar zur Insolvenzordnung, 4.Auflage, C.H Beck, München, 2013.
• Taş Korkmaz H, İflas Masası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2010.
• Topak S, “Borçlunun Barter Sistemindeki Hak ve Alacaklarının Haczi” C.50, S.1, 2024, Yargıtay Dergisi, s.51-112.
• Üstündağ S, İflas Hukuku, 8.Bası, Yaylacık Matbaası, İstanbul, 2009.
• Vischer M, “Unternehmenserwerb aus dem Konkurs”, S.3, 2002, SZW, s.151-160.
• Yıldırım M K/ Deren-Yıldırım N, İcra ve İflâs Hukuku, 7.Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2016.
• Yıldırım M K/Oruç Y, “İcra ve İflâs Kanunu ile Alman Aciz Kanunu Bakımından İflâs Kurallarının Amacının Değerlendirilmesi”, C.24, S.41, 2019, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, s.361-403.
• Yıldırım V M, İflasın Kapanması, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021.