Attitudes of Disadvantaged Students and Their Families towards Education: Teachers’ View

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 2, 1 - 16, 29.12.2023

Abdulgazi Kaymaz

Öz

In this study; In order to examine the attitudes of disadvantaged students and families towards education, teachers' opinions were consulted. The study used the phenomenology design, which is one of the qualitative research designs. Using the greatest diversity sampling technique, 25 instructors from 19 public schools were chosen to make up the study group.A semi-structured interview form was used as a data collection tool in the research. While collecting the data, the interviews were held by getting appointment from the participants and were held face to face by voice recording. The obtained data was subjected to content analysis and interpreted by using interpretive phenomenology. As a result of the analyzes, two themes were formed: the attitudes of disadvantaged students towards education and the attitudes of families of disadvantaged students towards education. Research findings show that disadvantaged students and their families who experience deprivation in terms of cumulative capital develop negative attitudes towards education and all its components. Behaviors such as indifference towards school and general indifference, avoiding (avoiding) responsibility, and having inopportune and high expectations; are negative attitudes which are the leading behaviors of both disadvantaged students and their families. Besides, it is among the positive findings of the research that especially disadvantaged students have a positive attachment to their teachers.In addition, it is among the important positive According to the results of the research, it can be said that the state of being disadvantaged is a legacy that is passed down and this situation negatively affects the education generation to generation and this situation life of children.

Anahtar Kelimeler

Disadvantaged students, Education inequalities, Cumulative capital

Öğretmen Görüşlerine Göre Dezavantajlı Öğrencilerin ve Ailelerinin Eğitime Karşı Tutumları

Öz

Bu araştırmada; dezavantajlı öğrencilerin ve ailelerin eğitime karşı olan tutumlarını incelemek için öğretmen görüşlerine başvurulmuştur. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden biri olan fenomenoloji deseninden yararlanılmıştır. Katılımcı grubu; maksimum çeşitlilik örnekleme tekniği ile belirlenen, 19 devlet okulunda görev yapan 25 öğretmen seçilerek oluşturulmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Veriler toplanırken katılımcılardan randevu alınmış ve görüşmeler ses kaydı yapılarak yüz yüze gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler; betimsel analizine tabi tutulmuş ve yorumlayıcı fenomenolojiden yararlanılarak anlamlandırılmıştır. Analizler sonucunda dezavantajlı öğrencilerin eğitime karşı tutumları ve dezavantajlı öğrencilerin ailelerinin eğitime karşı tutumları olmak üzere iki tema oluşturulmuştur. Araştırma bulguları kümülatif sermaye bakımından yoksunluklar yaşayan dezavantajlı öğrencilerin ve ailelerinin eğitime ve eğitimin tüm bileşenlerine karşı olumsuz tutumlar geliştirdiklerini göstermektedir. Okula karşı ilgisiz kalma ve genel kayıtsızlık hâli, sorumluluktan kaç(ın)ma, yersiz ve yüksek beklenti içerisinde olma gibi davranışlar; hem dezavantajlı öğrencilerin hem de ailelerinin gösterdikleri olumsuz tutumların başında gelmektedir. Ayrıca özellikle dezavantajlı öğrencilerin öğretmenlerine karşı olumlu bağlanma gerçekleştirdikleri araştırmanın önemli olumlu bulguları arasındadır. Araştırma sonuçlarına göre dezavantajlı olma hâlinin nesilden nesile aktarılan bir miras olduğu ve bu durumun çocukların eğitim hayatlarına olumsuz tezahür ettiği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Dezavantajlı öğrenciler, Eğitim eşitsizlikleri, Kümülatif sermaye

Teşekkür

Akademik çalışmalarımda desteğini esirgemeyen Doç. Dr. Taner ATMACA hocama teşekkür ederim.

Kaynakça

• Ainscow, M. (2020). Promoting inclusion and equity in education: lessons from international experiences. Nordic Journal of Studies in Educational Policy, 6(1), 7-16.
• Arslan-Cansever, B. ve Önder-Erol, P. (2016). Bir toplumsal hareketlilik aracı olarak kız çocuklarının eğitimi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 379-400.
• Atmaca, T. (2019). Olumsuz okul tutumu, okula yabancılaşma ve anti-sosyal davranışın ortaöğretim öğrencilerinin suça eğilimini yordama. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 10(19), 63-86.
• Atmaca, T. (2019) Sınıfsal Habitus ve Amor Fati’nin kesişim noktası: Meslek lisesi öğrencilerinin gözünden dezavantajlı eğitim hayatlarının değerlendirilmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – Journal of Qualitative Research in Education, 7(3), 899-920. doi: 10.14689/issn.2148-624.1.7c.3s.1m
• Atmaca, T. (2020). Covid-19 salgınıyla eğitimde ortaya çıkan çaşıtlı fırsatlara, risklere ve eşitsizliklere bakış. F.
• Çakı (Ed.), Modernitenin pandemik halleri (227–241). Ankara: Nobel Yayınları Aydın, G. (1990). Temel eğitimde rehberlik ve psikolojik danışmanın önemi. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 1(1), 39-44.
• Aydın, K. (2018). Max Weber, eşitsizlik ve toplumsal tabakalaşma. Journal of Economy Culture and Society, 57, 245-267.
• Aylar, E. (2007). Lise öğrencilerinin eğitimde eşit(siz)liğe ilişkin kavrayışlarının çözümlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Becker, B. E., & Luthar, S. S. (2002). Social-emotional factors affecting achievement outcomes among disadvantaged students: Closing the achievement gap. Educational psychologist, 37(4), 197-214.
• Boliver, V., & Powell, M. (2023). Competing conceptions of fair admission and their implications for supporting students to fulfil their potential at university. Perspectives: Policy and Practice in Higher Education, 27(1), 8-15.
• Ceylan, F. A. & Ünder, H. (2022). Başarı Arttırıcı İmkanları Eşitlemede Yatılı Bölge Okulları’nın Rolü. Muş
• Alparslan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (1), 171-194. Cook, PJ (2023). Çok geç değil: Dezavantajlı gençler için akademik sonuçların iyileştirilmesi. Northwestern Üniversitesi Politika Araştırma Enstitüsü Çalışma Raporu, (15-01).
• Cülha, A. (2020). Dezavantajlı grupların eğitim öğretim hizmetlerinden yararlanma durumlarının paydaş görüşlerine göre incelenmesi. Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Cülha, A. ve Demirtaş, H. (2020). Dezavantajlı bir grup olarak geçici koruma statüsündeki öğrencilerin eğitim öğretim hizmetlerinden yararlanma durumları. Harran Maarif Dergisi, 5(2), 46-75. doi: http://dx.doi.org/10.22596/2020.0502.46.75
• Cülha, A. & Demirtaş, H. (2021). A disadvantaged student group: Educational experiences of working children, Kastamonu Education Journal, 29(4), 1-10. doi: 10.24106/kefdergi.886412.
• Çimen, Ş. T. (2023). Köy okullarında öğrenim gören çocukların görsel okuma. Çocuk Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi, 6 (1), 37-54.
• Demir, F., Sevinti, M., Gözübüyük, E., Yıldırım, B. O., Şimşek, Ü., Ördek, A. A., Kızıl, B., Karadağ, A., Meltem, S. &
• Kendir, B. (2023). Salgın Sürecinde Dezavantajlı Öğrencilerin Eğitiminin Sınıf Öğretmenleri Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Black Sea Journal of Public and Social Science, 6 (2), 99-107
• Demirer, H. A. (2020). Dağıtımcı ve sosyal eşitsizlik ekseninde eşitsizliğin farklı yüzleri. Akademik Hassasiyetler, 7(14), 519-549.
• Ersoy, F. (2017). Fenomenoloji. Eğitimde nitel araştırma desenleri (Ahmet Saban ve Ali Ersoy, Editörler) içinde. Ankara: Anı Yayıncılık, ss. 81-138.
• Gürdoğan Bayır, Ö. (2019). Dezavantajlı Gruptaki Çocuklarla Eğitim Süreci: Sınıf Öğretmeni Adaylarının Görüşleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, ARMAĞAN ÖZEL SAYISI, 451-464. DOI: 10.17494/ogusbd.548528
• Hanushek, EA ve Woessmann, L. (2020). Öğrenme kayıplarının ekonomik etkileri. OECD Education Working Papers No. 225.
• Hira, İ. (2000). Max Weber’in yöntem anlayışı. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 45-58.
• İnce, M. (2017). Toplumsal tabakalaşma ve eşitsizlik. Gazi Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 294-319.
• Jourdain, A. ve Naulin, S. (2016). Pierre Bourdieu'nün kuramı ve sosyolojik kullanımları (Öykü Elitez, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Karakaya, F. (2016). Son klasik ilk modern: Pitirim Aleksandroviç Sokorin toplumsal hareketlilik. Sosyoloji Dergisi. 36(1) 207–226.
• Kardaş, D. (2014). Dezavantajlı olarak kabul edilen öğrencilerin okuma anlama gelişimlerini etkileyen unsurlar ve çözüm önerileri (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kazu, İ. Y. (2019). Sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı kişilerin eğitimleri sırasında karşılaştıkları sorunlar. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (34), 38-47.
• Keskin, M. (2021). İlkokullarda yetiştirme programı (İyep)'nın dezavantajlı öğrenciler açısından değerlendirilmesi (Master's thesis, Amasya Üniversitesi).
• Kızıltaş, Y. (2021). İki dilli öğrencilerin ikinci dil ediniminde etkili olan faktörler ve dezavantajlı gruplara dönüşmeleri: Kuramsal ve derleme bir çalışma. Trakya Eğitim Dergisi.
• Koçak, S. & Bozkurt Bostancı, A. (2019). Sınıf Yönetiminde Sosyal Adalet. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 52 (3), 915-942. DOI: 10.30964/auebfd.597200
• Köse, E. K. (2019). Dezavantajlı bölge okullarında öğrenim gören risk altındaki öğrencilerin okul bağlılıklarını etkileyen faktörler. Eğitim ve Bilim, 44(199).
• Melvin, G. A., Heyne, D., Gray, K. M., Hastings, R. P., Totsika, V., Tonge, B. J., & Freeman, M. M. (2019, June). The Kids and Teens at School (KiTeS) framework: An inclusive bioecological systems approach to understanding school absenteeism and school attendance problems. In Frontiers in Education (Vol. 4, p. 61). Frontiers Media SA.
• Mills, C. (2021). Implications of the My School website for disadvantaged communities: A Bourdieuian analysis. In Marxism, Neoliberalism, and Intelligent Capitalism (pp. 124-137). Routledge.
• Murphy, M. C., Gopalan, M., Carter, E. R., Emerson, K. T., Bottoms, B. L., & Walton, G. M. (2020). A customized belonging intervention improves retention of socially disadvantaged students at a broad-access university. Science Advances, 6(29), eaba4677.
• Ökten, Ş. (2007). Doğal ve sosyal imkanların zaman-mekân boyutunda eşitsiz dağılımı ya da bölgesel eşitsizlikler. Verimlilik Dergisi, 4, 109-125.
• Özbaş, M. (2018). Dezavantajlı sosyolojik tabakalarda zorunlu eğitim sürecini etkileyen değişkenler. Kastamonu Education Journal, 26(4), 1143-1154.
• Sarıer, Y. (2021). PISA Uygulamalarında Türkiye’nin Performansı ve Öğrenci Başarısını Yordayan Değişkenler. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 25(3), 905-926.
• Sunar, L. (2018). Sosyal tabakalaşma. İstanbul: AUZEF
• Sunar, L. ve Akkuş Güvendi, M. (2020). “Ortadaki fili” görmek: Dünyada ve Türkiye’de sosyoekonomik eşitsizliklerin tezahürleri. İnsan ve Toplum, 10(4), 1-40.
• Tekindal, M. & Uğuz Arsu, Ş. (2020). Nitel Araştırma Yöntemi Olarak Fenomonolojik Yaklaşımın Kapsamı ve Sürecine Yönelik Bir Derleme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 20 (1), 153-172.
• Toprakçı, E. (2019) Eğitim (hayat bilgisi) ile tarih. Şiirimsi İçinde https://www.erdaltoprakci.com.tr/wpcontent/uploads/ 2018/04/E %C4%9 Fitim-hayat-bilgisi-ve-tarih.htm
• Toprakçı, E. ve Arslan, F. (2022). Okul Yöneticilerinin Görüşlerine Göre Dezavantajlı Bölgelerdeki Okul-Aile Birliklerinin İşlevselliğini Etkileyen Faktörler. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi (ULED)/ International Journal of Leadership Training (IJOLT), 6(1), 60-73. TrDoi: https://trdoi.org/10.26023458/uled.1099736
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24(24), 543-559.
• UNICEF. (2016). The state of the world’s children 2016: A fair chance for every child. Erişim adresi https://www.unicef.org/publications/files/UNICEF_SOWC_2016.pdf
• Ünal, A. (2004). Sosyal tabakalaşma bağlamında Pierre Bourdieu'nün kültürel sermaye kavramı (Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ veri tabanından erişildi (Tez No:144101).
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yılmaz, Ş., Timur, B., & Timur, S. (2017). Ortaokul öğrencilerinin canlı kavramına yönelik anahtar kelimelerinin belirlenmesi: Bir fenomenoloji çalışması. Eğitimde Kuram ve Uygulama.