Öğretmen Adaylarına Göre Ekolojik Vatandaş

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 2, 17 - 28, 29.12.2023

Mehmet Umut Akbakla Mustafa Erol Tuğçe Cömert

Öz

Ekolojik vatandaş kendi haklarını koruduğu gibi doğanın haklarını da koruyan ve sorumluk alan kişidir. Son yüzyılda artan kirlilik ve nüfus çevreye ciddi oranda zarar vermiş ve doğayı hiç olmadığı kadar olumsuz etkilemiştir. Ekolojik vatandaşların yetiştirilmesi üstlendikleri sorumluklarla bu zararın en aza indirme adına önemlidir. Geleceğimizi yetiştirecek öğretmen adayların bu konu hakkında bilgileri ve algıları ise ekolojik vatandaşların yetişmesine doğrudan hizmet edecektir. Bu bağlamda araştırmanın temel amacı öğretmen adaylarının ekolojik vatandaşlık kavramına yükledikleri anlamların belirlenmesidir. Bu kapsamda çalışma nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji deseni ile yürütülmüştür. Araştırmanın katılımcılarını, İstanbul’da bir üniversitede öğrenim gören 15 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Katılımcılar kolay ulaşılabilir örneklem belirleme metodu kullanılarak belirlenmiştir. Veriler araştırmacılar tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formuyla toplanmış ve içerik analizi ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre öğretmen adaylarının ifadeleri dört tema çerçevesinde açıklanmıştır. Bu temalar, “ekolojik vatandaş kimdir? ekolojik vatandaşın özellikleri, ekolojik vatandaşta bulunması gereken değerler ve ekolojik vatandaşta bulunması gereken beceriler” olarak ifade edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ekolojik Vatandaşlık, Öğretmen Adayları, Çevresel Değerler, Çevresel Beceriler

Ecological Citizen According to Pre-service Teachers

Öz

An ecological citizen is a person who protects the rights of nature as well as his rights and takes responsibility. Increasing pollution and population in the last century have seriously damaged the environment and affected nature more negatively than ever. Raising ecological citizens is essential in minimizing this damage through the responsibilities they assume. The knowledge and perceptions of teacher candidates who will educate our future on this subject will directly serve the education of ecological citizens. In this context, the primary purpose of the research is to determine the meanings that prospective teachers attribute to the concept of ecological citizenship. In this context, the study was conducted with the phenomenology pattern, one of the qualitative research designs. The research participants comprised 15 teacher candidates studying at a university in Istanbul. Participants were determined using the easily accessible sampling method. Data were collected using a semi-structured interview form prepared by the researchers and analyzed with content analysis. According to the findings, the statements of the prospective teachers were explained within the framework of four themes. These themes include "Who is an ecological citizen? "The characteristics of an ecological citizen, the values that an ecological citizen should have, and the skills that an ecological citizen should have."

Anahtar Kelimeler

Ecological Citizenship, Pre-service Teachers, Environmental Values, Environmental Skills

Kaynakça

• Agyeman, J., & Evans, B. (2005). Environmental citizenship. A. Dobson and D. Bell (eds.). Justice, governance, and sustainability: Perspectives on environmental citizenship from North America and Europe. (s. 185-207). London: The MIT Press.
• Barr, S. (2003). Strategies for sustainability: citizens and responsible environmental behavior. Area, 35(3), 227–240. https://doi.org/10.1111/1475-4762.00172
• Bookchin, M. (1996). Ekolojik bir topluma doğru. (Çev. Abdullah Yilmaz) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bülbül, Y., & Yılmaz, A. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre, çevre eğitim ve çevresel vatandaşlık kavramlarına ilişkin görüşleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 5(2), 165-183.
• Carson, R. (2011). Sessiz bahar. (Çev. Ç. Güler). Ankara: Palme Yayıncılık.
• Corsa, A. J. (2020). Empathy and moral education, theatre of the oppressed, and the Laramie project. Journal of Moral Education, 50(2), 219–232. https://doi.org/10.1080/03057240.2019.1703658
• Dobson, A. (2003). Citizenship and the environment. OUP Oxford.
• Evans, D. (2011). Consuming conventions: sustainable consumption, ecological citizenship and the worlds of worth. Journal of Rural Studies, 27(2), 109–115. https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2011.02.002
• Flynn, R., Bellaby, P., & Ricci, M. (2008). Environmental citizenship and public attitudes to hydrogen energy technologies. Environmental Politics, 17(5). 766–783. https://doi.org/10.1080/09644010802421539
• Gough, S., & Scott, W. (2005). Environmental citizenship. A. Dobson ve D. Bell (Ed.), Promoting environmental citizenship through learning: Toward a theory of change. (p.263–287). London: The MIT Press.
• Güldoğan, E. (2007). Çevrenin korunması için vatandaşın güçlendirilmesi: aarhus sözleşmesi, avrupa birliği uygulamaları ve Türkiye. Ulusal Çevre Sempozyumu, 18-21 Nisan 2007, Mersin Üniversitesi Mersin. 18–21.
• Hadjichambis, A. C., & Reis, P. (2020). Introduction to the conceptualization of environmental citizenship for twenty-first-century education. A. C. Hadjichambis, P. Reis, D. Paraskeva-Hadjichambi, J. Činčera, J. Boeve-de Pauw, N. Gericke and M. C. Knippels (eds.) In conceptualizing environmental citizenship for 21st-century education (pp. 1-14). Springer: Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-20249-1_1
• Hayward, T. (2006). Ecological citizenship: justice, rights and the virtue of resourcefulness. Environmental Politics, 15(03), 435–446. https://doi.org/10.1080/09644010600627741
• Horton, D. (2006). Demonstrating environmental citizenship? A study of everyday life among green activists. A. Dobson & D. Bell (Ed.) Environmental citizenship (p.127–151). London: The MIT Press.
• Huckle, J. (2014). Education for sustainability citizenship in Europe. Open Citizenship, 5(1), 32–47.
• Jagers, S. C., & Matti, S. (2010). Ecological citizens: Identifying values and beliefs that support individual environmental responsibility among Swedes. Sustainability, 2(4), 1055-1079. https://doi.org/10.3390/su2041055
• Karatekin, K., & Uysal, C. (2018). Ecological citizenship scale development study. İnternational Electronic Journal of Environment Education. 8(2). 82-104
• Kelly, J. R., & Abel, T. D. (2012). Fostering ecological citizenship: the case of environmental service- learning in Costa Rica. International Journal of Scholarship of Teaching and Learning, 6(2),1–12. https://doi.org/10.20429/ijsotl.2012.060216
• Kennedy, E. H. (2011). Rethinking ecological citizenship: the role of neighborhood networks in cultural change. Environmental Politics, 20(6), 843–860. https://doi.org/10.1080/09644016.2011.617169
• Kızılay, N. (2015). Sosyal bilgiler öğretmenim: Bana göre iyi vatandaş. Turkish Studies, 10(11), 987–1006. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.8468
• Latta, A., & Garside, N. (2005). Perspectives on ecological citizenship: an introduction. Environments a Journal of İnterdisciplinary Studies, 33(3), 1-36.
• Martinsson, J., & Lundqvist, L. J. (2010). Ecological citizenship: coming out “clean” without turning “green”? Environmental Politics, 19(4), 518-537. https://doi.org/10.1080/09644016.2010.489709
• Mengsi, Y., & Zhengke, F. (2018). Construction of Environmental Citizenship in Hypermedia Space. 2018 International Conference on Educational Research, Economics, Management and Social Sciences (pp. 1407-1411). Francis Academic Press: UK.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). Sage Publications, Inc.
• Nash, N., & Lewis, A. (2005). Environmental citizenship. A. Dobson ve D. Bell (eds.). Overcoming obstacles to ecological citizenship: the dominant social paradigm and local environmentalism (s. 153-185). London: The MIT Press.
• Özden, D. Ö., & Öztürk, C. (2019). Birer çevresel vatandaş olarak ilköğretim öğrencileri: 6., 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin çevresel sorumlu vatandaş davranışlarının incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20 (Özel Sayı), 363-392. https://doi.org/10.17494/ogusbd.548519
• Patton, M. Q. (2015). Qualitative research and evaluation methods. Thousand Oaks: Sage Publishing.
• Roth, C. E. (1992). Environmental literacy: its roots, evolution and directions in the 1990s. Columbus, OH: ERIC/SMEAC Information Reference Center.
• Saiz, A. V. (2005). Globalization, cosmopolitanism, and ecological citizenship. Environmental Politics, 14(2), 163–178.
• Skill, K. (2012). The what, who, and how of ecological action space. Sustainability, 4(1), 1-16.
• Sönmez, V., & Alacapınar, F. G. (2016). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Spannring, R. (2019). Ecological citizenship education and the consumption of animal subjectivity. Education Sciences, 9, 41. https://doi.org/10.3390/educsci9010041
• Stake, R. E. (2010). Qualitative research: Studying how things work. A Division of Guilford Publications, Inc.
• Szerszynski, J. (2005). Environmental citizenship. A. Dobson & D. Bell (eds.). Local landscapes and global belonging: Toward situated citizenship of the environment. (s. 75-101). London: The MIT Press.
• Thompson, S. C. G., & Barton, M. (1994). Ecocentric and anthropocentric attitudes toward the environment. Journal of Environmental Psychology, pp. 14, 149–157.
• Tuğcu, P. (2019). Modern vatandaşlık anlayışına bir eleştiri: feminist vatandaşlık kuramı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Ünsal, A. (1998). 75 yılda tebaa’dan yurttaşa doğru. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Üstel, F. (2004). Makbul vatandaşın peşinde, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Uysal, C. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının ekolojik vatandaşlık düzeylerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
• Wolf, J. (2007). The ecological citizen and climate change. Tyndall Center for Climate change research school of environmental sciences. Norwich: University of East Anglia.