SAĞLIK KURUMLARINDA SİNİZM: KAYSERİ DEVLET HASTANESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Sayı: 45, 499 - 534, 31.12.2023

Memiş Karaca Özgür Demirtaş

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1181949

Öz

Sağlık alanında kişilik ve örgütsel sinizm kavramları konusunda yapılmış olan araştırmalar incelendiğinde, her iki kavramında son yıllarda önem kazanmaya başladığı, araştırmaların çok yeterli sayı ve düzeyde olmadığı görülmektedir. Bu doğrultuda; araştırmamızın amacı, sinizm ve örgütsel sinizm hakkında alanyazın taranıp, kavramla ilgili tartışmaları ve diğer çalışmacıların yapmış oldukları tanımları ortaya koyarak, anlaşılmasını, aşılmasını sağlamak adına sağlık çalışanlarının kişisel sinizm ve örgütsel sinizm düzeylerini ortaya koymaktır. Ayrıca elde edilecek demografik veriler ile sinizm düzeyleri arasında ki ilişkinin ortaya koyulması amaçlanmıştır. Sağlık çalışanlarının kişilik sinizm ölçeği skor ortalaması 3,40 ±0,71, örgütsel sinizm ölçeği skor ortalaması ise 2,69 ±0,91 olduğu tespit edilmiştir. Sağlık çalışanlarının kişilik sinizmi ile örgütsel sinizm arasında pozitif yönlü bir korelasyon tespit edilmiştir (r: 0,411). İlave olarak örgütsel sinizmin alt boyutlarından bilişsel sinizm ile kişilik sinizmi arasında (r: 0,415); duyuşsal sinizm ve kişilik sinizmi arasında (r: 0,367) ve davranışsal sinizim ile kişilik sinizmi arasında (r: 0,327) korelasyonlar tespit edilmiştir(p<0.01). Örgütsel sinizmin kişilik sinizmini pozitif olarak etkildiği (β:0,411; p<0,01) tespit edilmiştir. Ayrıca, kişilik sinizmi ile bilişsel sinizm arasında(β:0,415; p<0,01),duyuşsal sinizm arasında(β:0,367; p<0,01) ve davranışsal sinizm arasında ise(β:0,327; p<0,01) olduğu tespit edilmiş olup, kişilik sinizminin örgütsel sinizm alt boyutları nezdinde pozitif olarak etkilediği gözlemlenmiştir. Demografik değişkenler ile kişilik ve örgütsel sinizm arasında yaş ve eğitim durumu değişkenlerinde anlamlı farklılık bulunmuştur(p<0.01).Mesleki değişkenlere bakıldığında ise çalışma süresi, mesleki deneyim, işinde memnun olma, sağlık çalışanlarının çalıştığı bölüm ve hizmet sınıfları arasında örgütsel sinizm düzeyleri ile anlamlı farklılık olduğu görülürken kişilik sinizm düzeyleri arasında ise sadece işinden memnun olma değişkeni arasında anlamlı farklılık olduğu görülmüştür(p<0.01).

Anahtar Kelimeler

Kişilik sinizmi, örgütsel sinizm, sağlık çalışanı

CYNICISM AT HEALTH INSTITUTIONS: A PUBLIC HOSPITAL EXAMPLE

Öz

Although there are studies on personality and organizational cynicism in the literature, it is seen that both concepts have started to gain importance in the field of health in recent years, but the number and level of researches are not sufficient. The aim of our research is to reveal the levels of personal cynicism and organizational cynicism of healthcare workers by reviewing the literature on cynicism and organizational cynicism, discussions about the concept and definitions made by other researchers. In addition, it is aimed to reveal the relationship between demographic data to be obtained and cynicism levels. A positive correlation was found between personality cynicism and organizational cynicism (r: 0.411). In addition, correlations were found between cognitive cynicism and personality cynicism (r: 0.415), between affective cynicism and personality cynicism (r: 0.367) and between behavioral cynicism and personality cynicism (r: 0.327) (p<0.01). It was found that organizational cynicism positively affected personality cynicism (β:0,411; p<0,01). A significant difference was found between demographic variables and personality and organizational cynicism in age and educational status variables (p<0.01). When the professional variables are examined, it is seen that there is a significant difference between the organizational cynicism levels and the working time, professional experience, being satisfied with the job, the department and service classes of the health workers, while there is a significant difference between the personality cynicism levels only between the variable of being satisfied with the job (p<0.01).

Anahtar Kelimeler

Personality cynicism, organizational cynicism, health worker

Kaynakça

• Abraham, R. Organizational cynicism bases and consequences. Genet. Soc. Gen. Psychol. Monogr. 2000, 126, 269–292.
• Ağaoğulları, M.A. (1989). Eski Yunan’da Siyaset Felsefesi. Ankara: V Yayınları Nietzsche, F. (2005). Böyle Buyurdu Zerdüşt. (Çev. A.T. Oflazoğlu). İstanbul: Cem Yayınevi. (Eserin orijinali 1885’de yayınlandı).
• Akman G. (2013) “Sağlık Çalışanlarının Örgütsel ve Genel Sinizm Düzeylerinin Karşılaştırılması” İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aktaş İ.M. (2014). “Sağlık Çalışanlarında Örgütsel Sinizm Düzeyinin Belirlenmesi” Yüksek Lisans Tezi. Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Akyüz, İ., ve Yurduseven, N. (2016). Sağlık Çalışanlarının Örgütsel Sinizm Düzeylerinin İncelenmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (16), 61-76.
• Altınöz M., Çöp S., Sığındı T. (2011). Algılanan Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Sinizm İlişkisi: Ankara’daki Dört ve Beş Yıldızlı Konaklama İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Sosyal ve Ekonomik Araştırma Dergisi 15(21):285-315.
• Andersson, L.M. Employee cynicism: An examination using a contract violation framework. Hum. Relat. 1996, 49, 1395–1418. Aslan, ¸S. ve Eren, ¸S. The effect of cynicism and the organizational cynicism on alıenatıon. In Proceedings of the Clute Institute International Academic Conference, Munich, Germany, 8–12 June 2014; pp. 617–625.
• Balay R., Kaya A. ve Cülha A. (2013). Örgüt Kültürü ve Örgütsel Sinizm İlişkisi. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 14(2): 123-144.
• Bateman, T. S., Sakano, T. ve Fujita M. (1992). Roger, me and my attitude: film propaganda and cynicism toward corporate leadership. Journal of Applied Psychology, 77(5), 768-771
• Bernerth, B., Jeremy, B., Achilles, A., Hubert, S., And Walker, H., (2007), "Justice, Cynicism, And Commitment A Study Of Important Organizational Change Variables", The Journal Of Applied Behavioral Science, 311.
• Bernerth, J.; Armenakis, A.; Field, H.; Walker, H. Justice, cynicism, and commitment: A study of important organizational change variables. J. Appl. Behav. Sci. 2007, 43, 303–326.
• Bommer, W.H., Rich, G.A., Ve Rubin, R.S., (2005), "Changing Attitudes About Change: Longitudinal Effects Of Transformational Leader Behaviour On Employee Cynicism About Organizational Change", The Journal Of Organizational Behaviour, 26, 733-753.
• Bosch, R.; Taris, T. Authenticity at Work: Its Relations with Worker Motivation and Well-being. Front. Commun. 2018, 3. Brandes, P., Castro, S., James, M. S. L., Martinez, A., Matherly, T., Ferris, G., Hochwarter, W.: “The Interactive Effects of Job Insecurity and Organizational Cynicism on Work Effort Following a Layoff,” Journal of Leadership& Organizational Studies, 2008,14(3), s: 233- 240.
• Cole, M, S., Brunch, H., ve Vogel, B. (2006). Emotion as Mediators of the Relations between Perceived Supervision Support and Psychological Hardiness on Employee Cynicism. Journal of Organizational Behavior, 27, 463-484 Cole, M.S., Schaningerjr, W.S. ve Harris, S.G. The workplace social exchange network: A multilevel, conceptual examination. Group Organ. Manag. 2002, 27, 142–167.
• Cropanzano, R., Rupp, D.E. ve Byrne, Z.S. The relationship of emotional exhaustion to work attitudes, job performance, and organizational citizenship behaviors. J. Appl. Psychol. 2003, 88, 160–169.
• Çevik Tekin İ., Bedük A. (2015). A Study On Measuring Public And Private Hospital Employees’ Organizational Commitment And Organizational Cynicism Levels: The Case Of Konya. International Journal Of Research in Business Studies And Management 2 (2): 1-15.
• Dean, J.W., Brandes, P. and Dharwadkar, R. (1998), “Organizational cynicism”, Academy of Management Review, Vol. 22 No. 2, pp. 341-352, available at: https://doi.org/10.2307/259378
• Delken, M., (2004). Organizational cynicism: A study among call centers. (Dissertation of Master of Economics). Faculty of Economics and Business Administration, University of Maastricht, Maastricht
• Efilti S., Gönen Y. ve Ünal F. (2008). Örgütsel Sinizm: Akdeniz Üniversitesi’nde Görev Yapan Yönetici Sekreterler Üzerinde Bir Alan Araştırması. 7. Ulusal Büro Yönetimi ve Sekreterlik Kongresi Bildiri Kitabı, Ekim.
• Erarslan, S., Kaya, K. ve Altinda ˘g, E. Effect of organizational cynicism and job satisfaction on organizational commitment: An empirical study on banking sector. J. Fac. Econ. Adm. Sci. 2018, 23, 905–922
• Erdost, H. E., Karacaoglu, K. ve Reyhanoglu, M.: “Örgütsel Sinizm Kavramı ve İlgili Ölçeklerin Türkiye’deki Bir Firmada Test Edilmesi,” 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı, 2007, s: 514-524.
• Feldman, D.C. The Dilbert syndrome: How employee cynicism about ineffective management is changing the nature of careers in organizations. Am. Behav. Sci. 2000, 43, 1286–1300.
• Fero, H. C.: “Flow and Cynicism in the Workplace,” Dissertation of Doctor of Philosophy, Claremont Graduate University, California, 2005.
• Görmen, M. (2012). Örgüt Kültürünün Örgütsel Sinizm Tutumları Üzerine Etkisi ve Bir Uygulama(Yayımlanmamış Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Greenberg, J.; Baron, R. Behaviour in Organizations: Understanding and Managing the Human Side of Work; Pearson Education, Inc.: Upper Saddle River, NJ, USA, 2003.
• Gürbüz, S., Şahin, Faruk., Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Felsefe-Yöntem-Analiz: Ankara Seçkin Yayıncılık, 2018 Güzeller C., Kalağan G. (2008). Örgütsel sinizm ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması ve çeşitli değişkenler açısından eğitim örgütlerinde incelenmesi. 16. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı: 87-94.
• Hussami, M. (2008), “A study of nurses’ job satisfaction: the relationship to organizational commitment, perceived organizational support, transactional leadership, transformational leadership and level of education”, European Journal of Scientific Research, Vol. 22 No. 2, pp. 286-295.
• Ince, M. ve Turan, S. Organizational cynicism as a factor that affects the organizational change in the process of globalization and an application in karaman’s public institutions. J. Econ. Financ. Adm. Sci. 2011, 37, 104–121.
• James, M.S.(2005) Antecedents and Consequences of Cynicism in Organizations: An Examination of the Potential Positive and Negative Effects on School Systems. Ph.D. Thesis, Florida State University, Tallahassee, FL, USA,
• Johnson J. L., O'leary-K., ve Anne M. (2003). The Effects of Psychological Contract Breach and Organizational Cynicism: Not All Social Exchange Violations Are Created Equal. Journal of Organizational Behavior, 24, 627-647
• Kalağan G., ve Aksu M. B., (2010). Organizational Cynicism of The Research Assistants: A Case Of Akdeniz University, Procedia Social And Behavioral Sciences. 4820–4825
• Kalağan, G. ve Güzeller, C.O., (2010), "Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeylerinin İncelenmesi", Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 27.
• Kalağan, G.,(2009). The relationship between research assistants' perceptions of organizational support and organizational cynicism. Unpublished Master's Thesis, Antalya: Akdeniz University, Institute of Social Sciences
• Kanter, D.L ve Mirvis, P.H., (1985). Beyond demography: a psychographic profile of the workforce. Human Resource Management, 30 (1), 45-68.
• Kidwell, R., Jr. ve Robie, C. Withholding effort in organizations: Toward development and validation of a measure. J. Bus. Psychol. 2003, 17, 537–561
• Koçoglu, M. (2014) Cynicism as a mediator of relations between job stress and work alienation: A study from a developing Country-Turkey. Global Bus. Manag. Res. 6, 24–32.
• Lynch, P.; Eisenberger, R. ve Armeli, S. Perceived organizational support: Inferior versus superior performance by wary employees. J. Appl. Psychol. 1999, 84, 467–483.
• Mirvis, P., ve Kanter, D. L. (1989). Combating cynicism in the workplace. National Productivity Review, 8(4), 377-394
• Mirvis, P.H. ve Kanter, D.L. (1991). Beyond Demography: A Psychographic Profile of The Workforce. Human Resource Management, 30 (1), 45-68
• Mishra, A.K. ve Spreitzer, G.M. (1998) Explaining how survivors respond to downsizing: The roles of trust, empowerment, justice, and work redesign. Acad. Manag. Rev. 23, 567–588.
• Özgener, Ş., Öğüt, A. ve Kaplan, M.: “İşgören-İşveren İlişkilerinde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Sinizm, Örgütsel Davranışta Seçme Konular: Organizasyonların Karanlık Yönleri ve Verimlilik Azaltıcı Davranışlar,” İlke Yayınevi, Ankara, 2008, s: 53-65.
• Özler D.E. ve Atalay C.G. (2011). A research to determine the relationship between organizational cynicism and burnout levels of employees in health sector. Business and Management Review 1(4): 26–38.
• Pugh, S.D., Skarlicki, D.P. ve Passell, B.S. After the fall: Layoff victims’ trust and cynicism in re-employment. J. Occup. Organ. Psychol. 2003, 76, 201–212
• Rehan, M., Iqbal, M., Fatima, A. ve Nawabl, S. Organizational cynicism and its relationship with employee’s performance in teaching hospitals of Pakistan. Int. J. Econ. Manag. Sci. 2017, 6, 1–6.
• Reichers, A.E., Wanous, J.P. ve Austin, J.T. Understanding and managing cynicism about organizational change. Acad. Manag. Perspect. 1997, 11, 48–59
• Reijseger, G., Peeters, M.C., Taris, T.W. ve Schaufeli, W.B. From motivation to activation: Why engaged workers are better performers. J. Bus. Psychol. 2017, 32, 117–130.
• Rubin R. S., Dierdorff E. C., Bommer W. H., ve Baldwin T. T. (2009). Do Leaders Reap What They Sow? Leader and Employee Outcomes of Leader Organizational Cynicism about Change. The Leadership Quarterly, 20, s. 680
• Sayer, F. (1945), “Greek cynicism”, Journal of History of Ideas, Vol. 6 No. 1, pp. 113-118, available at: https://doi.org/10.2307/2707062
• Sipahi, B., Yurtkoru, E. S. ve Çinko, M. (2006). Sosyal Bilimlerde Spss’le Veri Analizi. Beta Basım Yayım, İstanbul.
• Smith, T.W., Pope, M.K., Sanders, J.D., Allred, K.D. ve O’Keeffe, J.L. Cynical hostility at home and work: Psychosocial vulnerability across domains. J. Res. Personal. 1988, 22, 525–548
• Taris, T.W., Ybema, J.F. ve Van Beek, I. Burnout and engagement: Identical twins or just close relatives? Burn. Res. 2017, 5, 3–11.
• Tayfun, A. ve Çatır, O.(2014). Hemşirelerin Örgütsel Sinizm Düzeylerinin İncelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(1), 347-365.
• Tokgöz, N. ve Hakan, Y: “Örgütsel Sinizm: Eskişehir ve Alanya’daki Otel İşletmelerinde Bir Uygulama”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2008, 8(2), s: 283-303.
• Topkaya N., Altınkurt Y., Yılmaz K. ve Dilek S. (2013). Saygınlığı yitirme kaygısı ile örgütsel sinizm arasındaki ilişkiler. Akademik Bakış Dergisi, 36:1-20.
• Turan, Ş. (2011). Küreselleşme Sürecinde Örgütsel Değişimi Etkileyen Bir Unsur Olarak Örgütsel Sinizm Ve Karaman İli Kamu Kurumlarında Bir Çalışma, Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi Bilin Dalı, Yüksek Lisans Tezi, S:91-112
• Tükeltürk, Ş.A., Perçin, N.Ş. ve Güzel, B.: “Örgütlerde Psikolojik Kontrat İhlalleri ve Sinizm İlişkisi: 4–5 Yıldızlı Otel İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma,” 17.Yönetim ve Organizasyon Kongresi Kongre Kitabı, Osmangazi Üniversitesi, 2009, s: 688- 691
• Vance. R.J.. Brooks, S.M. & Tesluk. P.E. ( 1997 manuscript submitted for publication) Organizational Cynicism. Cynical cultures and Organizational Change.
• Wanous, J.P.; Reichers, A.E.; Austin, J.T. Cynicism about organizational change: Measurement, antecedents, and correlates. Group Organ. Manag. 2000, 25, 132–153.
• Yeşilçimen, K. C. (2015). Hemşirelikte Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Güven İlişkisi. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelikte Yönetim Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Yılmaz, F., İşeri, İ., ve Çolak, M. Y. (2016). Ankarada Özel Hastanelerde Çalışanların Sinizm Ve Örgütsel Sinizm Düzeyleri. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (54), 429-444.