2003-2013 Yılları Arasında Yapılan Bursa–Paşalar Kazısı Hominoid Dişlerinin Metrik ve Morfolojik Analizi

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 3, 988 - 1007, 30.11.2023

Derya Eryılmaz

https://doi.org/10.31592/aeusbed.1307544

Öz

Hominoidea üst aile grubu Paleoantropolojik çalışmalar içerisinde her zaman çok önemli bir yere sahip olmuştur. Bursa-Paşalar, hem bu üst aile grubunun Anadolu içerisinde yaşamış olduğu en eski lokalite olması, hem de en zengin hominoid fosillerini barındıran yer olması sebebiyle çok önemlidir. Burada bulunmuş olan fosil hominoid materyaller ile ilgili geçmiş seneler içerisinde de çok önemli bilimsel çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışma ile Bursa-Paşalar fosil kazısı 2003-2013 yılları arasına ait Hominod dişleri bütüncül bir şekilde incelenmiştir. Bu fosil materyallerin mevcut 2 hominoid türü içerisindeki yerleri belirlenmiş, hem de herhangi bir farklı morfometrik ayrıntının olup olmadığı sorusu cevaplandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

hominoidea, miyosen, anadolu, paşalar faunası

Kaynakça

• Alpagut, B. (1985, 20-24 Mayıs). Paşalar köyü kazısı 1984. VII. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1-16. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Alpagut, B., Andrews, P. J., and Martin, L. (1990a). New hominoid specimens from the Middle Miocene site at Paşalar, Turkey. Journal of Human Evolution, 19, 397-422.
• Alpagut, B., Andrews, P. J., and Martin, L. (1990b). Miocene palaeocology of Paşalar, Turkey. Lindsay, E. H., Fahlbusch, V. ve Mein, P. (Ed.). In European Neogene Mammal Chronology, NATO ASI Series 180 (s. 443-459). Boston, MA: Springer.
• Alpagut, B., Andrews, P. J., Fortelius, M., Kappelman, K., Temizsoy, I., and Lindsay, W. (1996). A new specimen of Ankarapithecus meteai from the Sinap formation of central Anatolia. Nature, 382, 349-351. Alparslan, M. S. R. (1995). Paşalar (Bursa-Mustafakemalpaşa) hominoidlerinin çiğneme yüzeyleri üzerinde morfometrik bir araştırma. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Andrews, P. J., and Tobien, H. (1977). New Miocene locality in Turkey with evidence on the origin of Ramapithecus and Sivapithecus. Nature, 268, 699-701.
• Andrews, P. J. (1990). Paleoecology of the Miocene fauna from Pasalar, Turkey. Journal of Human Evolution, 19, 569-582.
• Burns, N., and Grove, S. K. (1993). The practice of nursing research: Conduct, critique & utilization (2nd Ed.). Elsevier Science Health Science.
• Conroy, G. C. (1990). Primate evolution. W.W. Norton & Company, New York, London.
• Ersoy, A., Kelley, J., Andrews, P., and Alpagut, B. (2008). Hominoid phalanges from the middle Miocene site of Paşalar, Turkey. Journal of Human Evolution, 54, 518-529.
• Eryılmaz, D. (2015). Miyosen dönem hominoid dişlerinin morfometrik analizi (Bursa-Paşalar kazısı 2003-2013). Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Fraenkel, J. R., and Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education (6. Ed.). New York: McGraw-Hill International Edition.
• Gençtürk, İ. (1994). Miyosen hominoidlerinin (Paşalar kazısı) çiğneme dişlerinin ve yüzeylerinin morfometrik analizi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Gençtürk, İ., Alpagut, B., and Andrews, P. (2008). Interproximal wear facets and tooth associations in the Paşalar hominoid sample. Journal of Human Evolution, 54, 480-493.
• Humphrey, L. T., and Andrews, P. (2008). Metric variation in the postcanine teeth from Paşalar, Turkey. Journal of Human Evolution, 54, 503-517.
• Kelley, J., and Alpagut, B. (1999). Canine sexing and species number in the Paşalar large hominoid sample. Journal of Human Evolution, 36, 335-341.
• Kelley, J. (2008). Identification of a single birth cohort in Kenyapithecus kizili and the nature of sympatry between K. kizili and Griphopithecus alpani at Paşalar. Journal of Human Evolution, 54, 530-537.
• Kelley, J., Andrews, P., and Alpagut, B. (2008a). The hominoid remains from the middle Miocene site of Paşalar, Turkey. Journal of Human Evolution, 54, 453-454.
• Kelley, J., Andrews, P., and Alpagut, B. (2008b). A new hominoid species from the middle Miocene site of Paşalar, Turkey. Journal of Human Evolution, 54, 455-479.
• Kılıç, (Gençtürk) İ. (2006). Molar dişlerde taç temel alanının hesaplanmasında yeni bir yöntem: yaşayan ve Paşalar fosil hominoidler üzerinde bir araştırma. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Sickenberg, O., Platen, B., and Tobien, H. (1975). Die Gliederung des hoheren Jungtertiars und Altquartiars in der Türkie nach Vertebraten und ihre Bedeutung für die Internationale Neogen Stratigraphie. Geologisches Jahrbuch, B15, 1-167.