Türkçe Eğitimi Alanında Hazırlanmış Öz Yeterlik İle İlgili Araştırmaların Eğilimleri

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 3, 822 - 839, 30.11.2023

Sedat Maden Akif Özgen

https://doi.org/10.31592/aeusbed.1312815

Öz

Bu çalışmada, Türkçe eğitimi alanında hazırlanmış öz yeterlik ile ilgili makale ve tezleri tespit ederek eğilimlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, Türkiye’de 2009-2022 yılları arasında yayımlanmış olan öz yeterlik konulu makale ve tezler ile sınırlı tutulmuştur. Örneklem için Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi, TR Dizin, Google Akademik, ResearchGate ve DergiPark veritabanları üzerinden taramalar yapılmıştır. Bu taramaların sonucunda öz yeterlik konulu toplamda 127 akademik çalışma tespit edilmiştir. Tespit edilen akademik çalışmaların 34’ü lisansüstü tez (yüksek lisans-doktora), 93’ü ise makalede türündedir. Araştırmada, nitel araştırma yönteminden yararlanılmıştır. Araştırmanın verileri doküman incelemesi yoluyla toplanmış, verilerin analizinde ise içerik analizi yönteminden faydalanılmıştır. Araştırma sonucunda, öz yeterlik konusunda hazırlanmış olan yüksek lisans tezlerinin doktora tezlerine oranla daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Lisansüstü tezlerin üniversitelere göre dağılımına bakıldığında ilk sırada Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi gelmektedir. Bunlarla birlikte en sık başvurulan araştırma yönteminin nicel araştırma yöntemi olduğu da ulaşılan sonuçlar arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe eğitimi, öz yeterlik, içerik analizi, tez, makale

Trends of Research on Self-Efficiency in the field of Turkish Education

Öz

In this study, it is aimed to evaluate the articles and theses prepared on self-efficacy in the fields of Turkish education and teaching Turkish as a foreign language from different aspects and to reveal their general tendencies. The research is limited to articles and theses on self-efficacy published between 2009-2022 in Turkey. For the sample, searches were made on the databases of YÖK National Thesis Center, TR Index, Google Scholar, ResearchGate and DergiPark. As a result of these scans, a total of 127 academic studies on self-efficacy were identified. The identified academic studies consist of 34 postgraduate theses (master's-doctorate) and 93 articles. Qualitative research method was used in the research. The data of the research was collected through document analysis, and the content analysis method was used in the analysis of the data. As a result of the examinations, it has been determined that the master's theses are more than the doctoral theses. When the distribution of graduate theses according to universities is examined, Çanakkale Onsekiz Mart University took the first place. It has been concluded that the most frequently used research method is the quantitative research method.

Kaynakça

• Akçay, A. ve Tunagür, M. (2017). Türkiye’de değerlerin tespitine yönelik yapılmış yüksek lisans tezleri üzerine bir içerik analizi. EKEV Akademi Dergisi, 71, 53-72.
• Arı, G., Yaşar, M. S. ve İstanbullu, E. (2020). Türkçe öğretmeni adaylarıyla ilgili yayımlanan makalelerin incelenmesi (2014-2018). Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(2), 487-508.
• Aslan, C. (2010). Türkçe eğitimi programlarında lisansüstü öğrenim gören öğrencilerin akademik özyeterliklerine ilişkin görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 87-115.
• Aydeniz, S. ve Haydaroğlu, M. (2021). Dört temel dil becerisi alanında yapılan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Türkiye Eğitim Dergisi, 6(1), 200-216.
• Bandura, A. (1982). Self-Efficacy mechanism in human agency. American Psychologist, 37, 122-147.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change, Psychological Review, 84, 191-215.
• Batur, Z. ve Akdeniz, T. (2020). Değerler eğitimiyle ilgili yapılan tezler üzerine bir inceleme: Türkçe eğitimi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 1-11.
• Biçer, N. (2017). Yabancılara Türkçe öğretimi alanında yayınlanan makaleler üzerine bir analiz çalışması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27, 236-247.
• Biçer, N. ve Alan, Y. (2019). Türk soylulara Türkçe öğretimi ile ilgili çalışmalara genel bir bakış. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29(1), 143-157.
• Demir, T. (2013). İlköğretim sisteminin yaratıcı yazma becerileri ile yazma özyeterlik algısı ilişkisi üzerine bir çalışma. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 2(1), 84-114.
• Demir, T. T. (2021). Türkçe eğitimi alanında nicel araştırma yöntemleri kullanılarak yapılan doktora tezlerindeki eğilimler. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(2), 543-560.
• Demir, T. T. ve Çalışkan, G. (2021). Türkçe eğitimi alanında nitel araştırma yöntemleri kullanılarak yapılan doktora tezlerindeki eğilimler. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 10(4), 1412-1429.
• Demir, T. T., Güler Yıldız, A. ve Peler, M. (2022). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanında nitel araştırma yöntemleri kullanılarak yapılan lisansüstü tezlerdeki eğilimler. Çocuk Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi, 5(1), 59-82.
• Demir, T. T., Peler, M. ve Güler Yıldız, A. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanında nicel araştırma yöntemleri kullanılarak yapılan lisansüstü tezlerdeki eğilimler. Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Dergisi, 4(2), 185-204.
• Dönmez, B. ve Gündoğdu, K. (2016). 2000-2016 yılları arasında Türkçe öğretim programları alanında yayımlanan makale ve tezlerin analizi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 5(4), 2109-2125.
• Durukan E. ve Maden S. (2012). Türkçe dersi özyeterlik algısı ölçeği (TDÖAÖ): Güvenirlik ve geçerlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (43), 164-173.
• Ekici, G. (2008). Sınıf yönetimi dersinin öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik algı düzeyine etkisi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 98-110.
• Erdem, M. D., Gün, M., Şengül, M. ve Özkan, E. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanında yazılmış bilimsel makalelerde geçen anahtar sözcüklere ilişkin bir içerik analizi. Ondokuz Mayıs University Journal of Education Faculty, 34(1), 213-237.
• Erol, S. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde söz varlığı ve sözcük öğretimi üzerine bir değerlendirme: 1981-2021 lisansüstü tezler. Aydın Tömer Dil Dergisi, 6(1), 103-120.
• Eyüp, B. (2020). Türkçe öğretmenleri ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin eğilimleri: bir içerik analizi (2000-2019). RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 21, 536-558.
• Genç Ersoy, B. ve Ersoy, M. (2021). Teknoloji destekli Türkçe öğretimi üzerine yayınlanan makalelerin içerik analizi: ULAKBİM-TR Dizin örneği. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(3), 810-829.
• Güler, A., Halıcıoğlu, M.B. ve Taşğın, S. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yay.
• Güler, M. ve Mert, O. (2022). Türkçe eğitimi alanında yenilenmiş Bloom taksonomisini temel alarak yapılan akademik çalışmaların incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(35), 1089-1118.
• Hamzadayı, E. ve Büyükikiz, K.K. (2015). Türkçe öğrenen yabancı öğrencilerin konuşma becerisi öz-yeterlik algıları ile kişilik tipleri arasındaki ilişki. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 19(1), 297-312.
• Kanat, A. (2021). Türkçe ders kitaplarında dil bilgisi öğretimi konulu lisansüstü tezlerin yönelimleri üzerine bir değerlendirme. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(15), 19-34.
• Karagöz, B. ve Şeref, İ. (2021). Türkçe eğitimi doktora tezlerine bütünsel bir yaklaşım (1995-2020). Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 46, 43-68.
• Kemiksiz, Ö. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitapları üzerine yapılan araştırmaların eğilimleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Özel Sayısı, 34-56.
• Kemiksiz, Ö. (2022). Türkçe öğretiminde kaygı üzerine yapılan çalışmaların eğilimleri. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1), 31-48.
• Kurudayıoğlu, M. ve Kana, F. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme becerisi ve dinleme eğitimi özyeterlik algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 245-258.
• Kurudayıoğlu, M. & Çelik, G. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının okumaya ve okuma eğitimine ilişkin özyeterlik algıları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(4), 109-138.
• Maden, S. (2014). Türkçe öğretmenlerinin drama yöntemini kullanmaya yönelik öz yeterlikleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 259-274.
• Maden, A. (2020). Ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersi öz yeterlik algıları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 9(3), 1136-1150.
• Maden, S. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitapları ile ilgili lisansüstü tezlerin analizi. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 90-102.
• Maden, S. (2021). Türkçe ders kitapları ile ilgili lisansüstü tezlerin eğilimleri: Bir içerik analizi. Türkiye Eğitim Dergisi, 6(1), 30-45.
• Maden, S. ve Önal, A. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ile ilgili lisansüstü tezlerin araştırma eğilimleri. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7(1), 42-56.
• Maden, S., Durmaz, N. ve Sayal, A. (2022). Türkçe öğretiminde drama yönteminin kullanımıyla ilgili araştırmaların eğilimleri. Türkiye Eğitim Dergisi, 7(1), 146-170.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. (S. Turan, çev.). Ankara: Nobel Akademik.
• Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage
• Mutlu, H. H. (2018). Ana Dili Eğitimi Dergisi’nde yayınlanan araştırmaların eğilimleri: İçerik analizi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(4), 1196-1209.
• Önal, A. ve Maden, S. (2021). Türkçe eğitimi ile ilgili 2015-2019 yılları arası lisansüstü tezlerin araştırma eğilimleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(3), 929-941.
• Özçakmak, H. (2017). Türkçe eğitimi lisansüstü araştırmalarında yeni yönelimler (2011-2015). Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 6(3), 1607-1618.
• Özden, M. (2018). Türkçe eğitimi lisans öğrencilerinin konuşma becerisi öz yeterlikleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 7(3), 1917-1930.
• Özerkan, E. (2007). Öğretmenlerin Öz-Yeterlik algıları ile öğrencilerin sosyal bilgiler benlik kavramları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Çetin, B. (2007). Yeni ilköğretim programı (2005) uygulamalarının ilköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin çalışma alışkanlıkları ile öz yeterliliklerine etkisi ve öğrencilerin program hakkındaki görüşleri. Yayımlanmamış doktora tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Şahin, A. (2018). Sınıf ve Türkçe öğretmeni adaylarının drama yöntemini kullanmaya yönelik algılarının ve öz yeterlik düzeylerinin belirlenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1), 1-13.
• Şahin, A., Başbayrak, M. ve Çiftçi, B. (2020). Teknoloji destekli Türkçe eğitimi tezlerinin eğilimleri. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(2), 98-114.
• Şahin, Ç., Kurudayıoğlu, M. Tunçel, H. & Öztürk, Y.A. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının lisans düzeyinde verilen yabancılara Türkçe öğretimi (YTÖ) dersine yönelik özyeterlik algıları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(2), 36-45.
• Sallabaş, F. ve Polat, T. (2022). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde teknoloji tabanlı konular üzerine yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Aydın Tömer Dil Dergisi, 7(2), 183-212.
• Saracaloğlu, A. S., Karasakaloğlu, N. ve Gencel, İ. E. (2010). Türkçe öğretmenlerinin özyeterlik düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(33), 265-283.
• Senemoğlu, N. (2015). Gelişim, öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya. (24. Basım). Ankara: Yargı Yayınları.
• Şengül, K. (2018). Türkçeyi yabancı dil olarak öğretenlerin öz yeterlik algılarının incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(3), 538-552.
• Şeref, İ. (2019). Türkçe öğretiminde şiir üzerine yapılan lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 335-350.
• Turan, L., Sevim, O. ve Tunagür, M. (2018). Türkçe eğitimi alanında hazırlanan doktora tez özetlerine yönelik bir içerik analizi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2018(11), 29-44.
• Türkben, T. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanında lisansüstü çalışmaların değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 7(4), 2464-2479.
• Türker, M. S. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretenlerin eğitim teknolojisi standartları öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(3), 574-596.
• Urhan, İ. (2013) Türkçe öğretmeni adaylarının yansıtıcı düşünme ile öğretmen öz yeterlik algısı arasındaki ilişkinin incelenmesi (Niğde üniversitesi örneği). Niğde Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
• Ustabulut, M. Y. (2021). Türkçe öğretiminde yansıtıcı düşünme uygulamalarına ilişkin araştırmaların eğilimleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 10(3), 1089-1104.
• Ülper, H. ve Bağcı, H. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine dönük öz yeterlik algıları. Turkish Studies, 7(2). 1115-1131. Varışoğlu, B., Şeref, İ. ve Yılmaz, İ. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının zaman yönetimi algılarına yönelik bir içerik analizi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 377-394.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (5. baskı). Ankara: Seçkin Yay.