PEYAMİ SAFA’NIN SÖZDE KIZLAR ROMANI İLE HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR’IN KOKOTLAR MEKTEBİ ROMANINDA KADINA BAKIŞ

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 4, 33 - 42, 29.06.2021

Halide Şeyma Kuzgun

Öz

Türk kadınının içinde bulunduğu Anadolu coğrafyasında yaşadığı kültürel ve sosyal kısıtlamalar, Osmanlı toplumuna
hâkim olan ataerkil anlayışın bir mirasıdır. Bu anlayışın dışına çıkmak isteyen kadının içinde bulunduğu
toplumun tabularını yıkması gerekmektedir. Bunun için de Cumhuriyetin ilanından sonra kadının toplum içindeki
yerini değiştiren bazı sosyal değişiklikler yapılmış ve kadını içinde bulunduğu coğrafyanın örf ve adetlerinden sıyırarak
daha da özgür kılan seküler bir anlayışın temelleri atılmıştır. Cinsî hürriyetlerini yenice elde eden kadınların
oluşturduğu zevk ve eğlence kadınlığı denilen bir sınıf da toplum piramidinde yerini almıştır. Kadınların toplum
içindeki konumu zaten geri plandayken bir de bu dışlanmaya zevk ve eğlence kadınlığı denilen bir mesele de
eklenince kadının toplumdaki konumunun pek de olumlu olması beklenemez. Sanattaki zihniyetten dolayı bu durum
edebi metinlerde de kendine yer edinecektir. Görülüyor ki zevk ve eğlence kadınlığı meselesine de romanlarında
yer veren yazarlar meseleyi farklı yönleriyle ele almışlardır. Hüseyin Rahmi Gürpınar ve Peyami Safa Türk Edebiyatında
kadını bir çok farklı açıdan anlatan iki romancıdırlar. Bu çalışmada kadının yerinin toplumda geçirdiği bu
değişimler ile cinsel ve bireysel konumunun edebi metinlere nasıl yansıdığını görmek amacıyla Hüseyin Rahmi’nin Kokotlar Mektebi romanı ile Peyami Safa’ nın Sözde Kızlar romanı incelenerek kadınların toplum içindeki yeri
ve görünüşünün her iki romancı tarafından nasıl aktarıldığı kıyaslanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hüseyin Rahmi Gürpınar, Peyami Safa, Kokotlar Mektebi, Sözde Kızlar, Kadın Çalışmaları

Kaynakça

• MORAN, Berna (2018), Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 1 (Ahmet Mithat'tan Ahmet Hamdi Tanpınar' a), İletişim Yay., İstanbul
• MORAN, Berna (2018), Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İletişim Yay., İstanbul
• ÜNER,Ayşe Melda (2011), 19. Yüzyıl Türk Hikaye ve Romanında Zevk ve Eğlence Kadınları, Kirpi Kitap, İstanbul
• DONOVAN, Josephıne (2020), Feminist Teori, İletişim Yay., İstanbul
• ADLER, Alfred (2013), İnsan Doğasını Anlamak, İlya Yay., İzmir
• LEVEND, Agâh Sırrı (1964), Hüseyin Rahmi Gürpınar, Türk Dil Kurumu Yayınları
• ÇELEBİ, Binnur (2015), "Toprak Altındaki Kadının Sessiz Çığlığı" Eskiçağda Kadın, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul
• ÖZÇELİK, İsmail (2013), Devlet-i Âliyye' nin Toplumsal Düzeni ve Kurumları, Gazi Kitabevi Basım, Ankara
• REFİK, Ahmet (2009), Bizans ve Osmanlı Saraylarında İhtiraslı Kadınlar, Karakutu Yay., İstanbul