Anayasa Yargısı ve Demokrasi İlişkisi

Yıl 2012, Cilt: 16 Sayı: 3, 137 - 162, 01.07.2012

Ümit Güveyi

Öz

Anayasa yargısı, insan haklarının güçlenmesi, korunması ve işlevselliği için meydana getirilmiş bir kavramdır. Anayasa yargısı aracılığıyla, demokratik yollarla seçilmiş olan yönetenlerin, demokrasi sınırlarında kalmaları sağlanabilmektedir. Ancak bu sayede, demokrasinin gereği olarak birey, iktidar karşısında korunabilecektir. Öyle ki, demokratik yollarla iktidara gelenler dahi, zamanla demokrasiye karşı bir tehdit haline dönüşebilmektedir. Nitekim İkinci Dünya Savaşı süresince, tarih bu olguyu tüm insanlığa açıkça göstermiştir. Tüm bunlarla birlikte, anayasa yargısı adı altında, demokratik yollarla seçilenlerin müdahaleye maruz bırakılması sıklıkla sorgulanmaktadır: Seçilenlerin, bir grup atanmış tarafından denetlenmesi demokrasiye yönelik haksız bir müdahale sayılabilir mi? İşte bu sorunun özet ifadesi, anayasa yargısının meşruluğu olarak ifade edilmektedir. Çalışma kapsamında, öncelikle anayasa yargısı ve demokrasi kavramlarına değinilmiştir. Akabinde ise iki kavram arasındaki ilişki ve anayasa yargısının meşruluğu sorunu irdelenmiştir

Anahtar Kelimeler

Anayasa Yargısının Meşruluğu, Anayasa Yargısı, Yargısal Denetim, Demokrasi, Meşruiyet.

THE RELATIONSHIP BETWEEN CONSTITUTIONAL JURISDICTION AND DEMOCRACY

Öz

Constitutional jurisdiction is a concept that emerged for the strengthening, protection and functionality of human rights. Through the constitutional jurisdiction, it is possible to make the rulers, which are democratically elected, stay in the borders of democracy. So that, as a requirement of democracy, the individual can be protected against the power. In time, even the democratic rulers may turn into a threat to democracy. Indeed, during the Second World War, history has clearly demonstrated this fact to all mankind. It is an often asking question that: Is it an intrusion to the democracy to auditing the elected ones by designated ones? Here is a summary statement of this problem, is expressed as the legitimacy of the constitutional jurisdiction. In this study, fi rstly constitutional jurisdiction and democracy concepts were referred. Following that, the relation between these two concepts and the problem of legitimacy of the constitutional jurisdiction were examined

Anahtar Kelimeler

The Legitimacy Of The Constitutional Jurisdiction, Constitutional Jurisdiction, Constitutional Review, Democracy, Legitimacy

Kaynakça

• ARSEL, İlhan, Anayasa Hukuku: Demokrasi, Doğuş Matbaacılık, Ankara 1964.
• ÇAĞLAR, Bakır, Anayasa Bilimi, İstanbul 1989.
• ERDOĞAN, Mustafa, Anayasa Hukuku, Orion Kitabevi, Ankara 2011. (Anayasa Hukuku)
• ERDOĞAN, Mustafa, Anayasal Demokrasi, Siyasal Kitabevi, Ankara 2010. (Anayasal Demokrasi)
• FEYZİOĞLU, Turhan, Kanunların Anayasaya Uygunluğunun Kazai Murakabesi, A.Ü.S.B.F. Yayını, Ankara 1951.
• GÖZLER, Kemal, Anayasa Hukukunun Genel Teorisi (Cilt I), Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa 2011. (Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, Cilt I)
• GÖZLER, Kemal, Anayasa Hukukunun Genel Teorisi (Cilt II), Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa 2011. (Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, Cilt II)
• GÖZLER, Kemal, Hukukun Genel Teorisine Giriş: Hukuk Normlarının Geçerliliği ve Yorumu Sorunu, US-A Yayıncılık, Ankara 1998. (Hukukun Genel Teorisine Giriş)
• GÖZLER, Kemal, Türk Anayasa Hukuku, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa 2000. (Türk Anayasa Hukuku)
• GÖZLER, Kemal, Türk Anayasa Hukuku, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa 2000, s.169-178, (http://www.anayasa.gen.tr/hukukdevleti.htm, erişim 31.01.2012). (Türk Anayasa Hukuku)
• GÜLSOY, Mehmet Tevfi k, Özgürlüklerin Korunmasında Anayasa Yargısının Yeri ve Meşruluğu, Yetkin Yayınları, Ankara 2007.
• HAKYEMEZ, Yusuf Şevki, Militan Demokrasi Anlayışı, Seçkin Yayınları, Ankara 2000.
• KABOĞLU, İbrahim Ö., Anayasa Hukuku Dersleri (Genel Esaslar), Legal Kitapevi, İstanbul 2011. (Anayasa Hukuku)
• KABOĞLU, İbrahim Ö., Anayasa Yargısı: Avrupa Modeli ve Türkiye, İmge Kitabevi, Ankara 2007. (Anayasa Yargısı)
• KAPANİ, Münci, Politika Bilimine Giriş, Bilgi Yayınevi, Ankara 2011.
• LIPHARD, Arend, Patterns of Democracies: Government Forms and Performance in Thirty-Six Countries, Yale University Press, New Haven 1999. (Patterns of Democracies)
• LIPHARD, Arend, Çağdaş Demokrasiler, (Çev. Ergun Özbudun ve Ersin Onulduran), Türk Demokrasi Vakfı ve Siyasi İlimler Türk Derneği Yayınları, Ankara 1988. (Çağdaş Demokrasiler)
• NEUMANN, Sigmund, Toward a Comparative Study of Political Parties(in Modern Political Parties), The University of Chicago Press 1956.
• ONAR, Erdal, Kanunların Anayasaya Uygunluğunun Siyasal ve Yargısal Denetimi ve Yargısal Denetim Alanında Ülkemizde Öncüler, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara 2003.
• ÖZBUDUN, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara 2008.
• ÖZBUDUN, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara 2002. (ÖZBUDUN, 2002)
• ÖZTEKİN, Ali, Siyaset Bilimine Giriş, Siyasal Kitabevi, Ankara 2010.
• ROUSSEAU, Jean-Jacques, Toplum Sözleşmesi, (Çev: Ahmet Şensılay), Anahtar Yayınları, Ankara 2010.
• TANÖR, Bülent / YÜZBAŞIOĞLU, Necmi, 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, Beta, İstanbul 2011.
• TEZCAN, Durmuş ve diğerleri, İnsan Hakları El Kitabı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2011.
• TEZİÇ, Erdoğan, Anayasa Hukuku, 7. Bası, Beta, İstanbul 2001.
• TEZİÇ, Erdoğan, Anayasa Hukuku, 13. Bası, Beta, İstanbul 2009. (TEZİÇ, 2009)
• TUNÇ, Hasan, Karşılaştırmalı Anayasa Yargısı, Yetkin Yayınları, Ankara 1997.
• UYGUN, Oktay, Demokrasilerde Çoğunlukçu ve Çoğulcu Demokrasi Modelleri
• Normatif Düzenleme Olanakları ve Bunun Sınırlılığı Üzerine Bazı Düşünceler, Kamu Hukukçuları Platformu Toplantısında Sunulan Bildiri, TBB Kültür Merkezi, 5z, Haziran Ankara 2010.
• ÜNAL, Şeref, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Türkiye, Adalet Dergisi, 1999-1, (http://www.yayin.adalet.gov.tr/adaletdergisi/a.dergi11.htm, erişim 11 Nisan 2012).
• YILMAZ, Ejder, Hukuk Sözlüğü, Yetkin Hukuk Yayınları, Ankara 2001.
• Dr. Bonham Kararının tam metni, (http://press-pubs.uchicago.edu/founders/ documents/amendV_due_processs1.html, erişim 11 Nisan 2012)
• Marbury v. Madison Kararının tam metni, (http://press-pubs.uchicago.edu/ founders/documents/a3_2_1s47.html, erişim 11 Nisan 2012)