Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Bağlamında Kadın Foto Muhabirleri: Deneyimler ve Sorunlar

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 34 - 76, 30.04.2024

Melis Özdemir

https://doi.org/10.59597/akademikaci.1419579

Öz

Günümüzde ekonomik ve toplumsal yaşamın bir yarısını kadınlar oluşturmaktadır. Ancak kadınların ekonomik ve toplumsal yaşama yaptıkları katkı ile bu imkanlardan yararlanma düzeyleri doğru orantılı değildir. Kamusal alan ve özel alan ayrımının görünür olmaya başladığı dönemde, kadınların medya endüstrisinde aktif faaliyet gösterdiği saptanmıştır. Özellikle bu süreçte kadınlar, medya sektörünün çoğunlukla yayın bölümlerinde faaliyet göstermektedir. Bunda kadına ve erkeğe dayatılan toplumsal cinsiyet rollerinin payı büyüktür. İşgücü piyasasında bu roller sonucunda meydana gelen kadın işi ve erkek işi ayrımı, medya sektöründe de kadınların ve erkeklerin sayısal olarak yığıldığı cinsiyetleşmiş mesleklere neden olmuştur. Bu mesleklerden biri ise foto muhabirliğidir. Bu çalışmada, medyada aktif faaliyet gösteren kadın foto muhabirlerin sektörde ve alanda uğradıkları ayrımcılıklar, sayısal olarak az olmalarının dezavantajları, avantajları ve toplumsal cinsiyet rollerinin meslekleri üzerindeki etkileri gibi konular incelenecektir. Bu kapsamda sektörde faaliyet gösteren 6 kadın foto muhabirle derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Yapılan görüşmeler literatürde yer alan araştırma ve raporlar ışığında değerlendirilip, bulgular kategorize edilmiştir. Araştırma sonucunda kadın foto muhabirlerin cinsiyetleri nedeniyle medya sektöründe ayrımcılığa uğradığı saptanmıştır. Özellikle kadınların uğradığı ayrımcılık ve ev içi sorumluluklar foto muhabirlik mesleğinin önünde engel teşkil etmektedir.

Anahtar Kelimeler: Toplumsal Cinsiyet, Kadın, Medya Endüstrisi, Ayrımcılık, Foto Muhabiri

Anahtar Kelimeler

Toplumsal cinsiyet, Kadın, Medya Endüstrisi, Ayrımcılık, Foto Muhabiri

Etik Beyan

Bu çalışmanın özgün bir araştırma olduğunu; hazırlık, veri toplama ve analiz aşamalarının mevcut literatür, etik kurallar ve bilimsel yöntemlere uygun olarak yürütüldüğünü, bu çalışma kapsamında elde edilen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterildiğini ve bu kaynaklara kaynakçada yer verildiğini beyan ederim. Herhangi bir zamanda, çalışmayla ilgili yaptığım bu beyana aykırı bir durumun saptanması durumunda, ortaya çıkacak tüm ahlaki ve hukuki sonuçlara razı olduğumu bildiririm.

Teşekkür

Lisans eğitimim boyunca öğrendiklerimi paylaşmaya fırsat tanıyan bu çalışma, dayanışmayı hissettiğim ve aktardığım bir süreci temsil etmektedir. Bu araştırmanın başından sonuna pek çok aşamasında desteğini hissettiğim değerli hocam Dr. Öğr. Üyesi Çağrı Kaderoğlu Bulut’a teşekkür ederim. Ayrıca, bu çalışmayı sektörde ve alanda kadın oldukları için ayrımcılığa maruz kalan ve bununla mücadele etmek zorunda bırakılan tüm kadın foto muhabirlere adıyorum.

Women Photojournalists in the Context of Gender Inequality: Experiences and Problems

Öz

Today, women constitute one half of the economic and social life. However, women's contribution to economic and social life is not directly proportional to their level of utilization of these opportunities. In the period when the distinction between public and private spheres started to become visible, women were found to be active in the media industry. Especially in this process, women are mostly active in the broadcasting departments of the media sector. Gender roles imposed on men and women play a major role in this. The distinction between women's work and men's work in the labor market, which emerged as a result of these roles, has led to gendered professions in the media sector where women and men are concentrated numerically. One of these professions is photojournalism. In this study, issues such as the discrimination faced by women photojournalists active in the media in the sector and in the field, the disadvantages and advantages of their numerical scarcity, and the effects of gender roles on their profession will be examined. In this context, in-depth interviews were conducted with 6 female photojournalists operating in the sector. The interviews were evaluated in the light of research and reports in the literature and the findings were categorized. As a result of the research, it was determined that women photojournalists are discriminated against in the media sector due to their gender. Especially discrimination against women and domestic responsibilities constitute an obstacle to the photojournalism profession.

Key Words: Gender, Women, Media Industry, Discrimination, Photojournalist

Anahtar Kelimeler

Gender, Woman, Media Industry, Discrimination, Photojournalist

Kaynakça

• Atauz, A.; Kardam, F., Saktanber, A. ve Yalın, H.İ. (1999). Toplumsal Cinsiyet Eğitimi El Kitabı. Kadın İstihdamını Geliştirme Projesi T.C Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü.
• Beam, R. ve Cicco, D. (2010). “When women run the newsroom: Management change, gender, and the news.” Journal & Mass Communication Quarterly. 87(2): 393 – 411.
• Berger, J. ve Mohr, J. (2007). Anlatmanın Başka Bir Biçimi. İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Berktay, F., Ecevit, Y. ve ark. (2011). Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Briscoe, A. (2014). Exploring Influences on Gender Equality in Photojournalism: Is the Field Picture-perfect?. ABD: Louisiana State University Master's Theses.
• Ecevit, Y., Ayata, A. ve ark. (2011). Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Etike, Ş.; Demir, S.A. (2017). “Toplumsal Eşitsizlikler ve Kadın Emeği: Medya Endüstrisi Üzerine Bir Araştırma”. Emek Araştırma Dergisi (GEAD), Cilt 8, Sayı 12, Aralık 2017, s.123-144.
• Hadland, A.; Barnett, C. (2018). The State Of News Photography: Photojournalists’ Attitudes Toward Work Practices. World Press Photo.
• Hadland A.; Campbell, D.; Lambert, P. (2015). The State Of News Photography: The Lives and Livelihoods of Photojournalists in the Digital Age. Reuters Institute for the Study of Jourlnalism, University of Oxford and World Press Photo.
• International Labour Organization, (2023). World Employment and Social Outlook Trends 2023. Geneva: International Labour Office.
• ILO ve TÜİK, Cinsiyete Dayalı Ücret Farkının Ölçümü: Türkiye Uygulaması, 2020.
• Kaderoğlu, Bulut, Ç. (2019). Sınıfın Sınırında: Gazeteciler ve Proleterleşme. Notabene Yayınları
• Kuyucu, M. (2013). “Medyada Kadın Olmak: Medya İşletmelerinde Çalışan Kadınların Sorunları”. Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi, Ekim/Kasım/Aralık, Güz Dönemi, Cilt 7, Sayı 6, s.123-144.
• Hirata, H.; Laborie, F.; Doare, H. Ve Senotier D. (2015). Eleştirel Feminizm Sözlüğü. (çev. Gülnur Acar Savran). İstanbul: Dipnot Yayınları.
• Oakley, A. (1972). Sex, Gender and Society. London: Temple Smith.
• Rıtzer, G. ve Stepnisty, J. (2019). Klasik Sosyoloji Kuramları. (çev. Himmet Hülür). Ankara: De Ki Basım Yayım.
• Tekvar, O, S. (2016). “Kadın Gazeteci Olmak: Uçan Haber ‘Kadın ve Medya’ Özel Sayısının İncelenmesi”. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 6, Sayı 2, s. 435-445.
• Timisi, N. (1996). Medyada Cinsiyetçilik. T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• T.C. Başbakanlık Kadın Statüsü Genel Müdürlüğü. (2008). Politika Dökümanı: Kadın ve Medya. Ankara.
• Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, (2016). Kadın ve Medya: Toplumsal Cinsiyet Eşitlikçi Haber Kılavuzu. İstanbul: TGC Akademi Yayınları.
• TÜİK. (2023). Hanehalkı İş Gücü İstatistikleri, Ekim 2023.
• TÜİK. (2023). İstatistiklerle Kadın, 2022.
• TÜİK Toplumsal Cinsiyet İstatistikleri (2022), Zaman Kullanım Araştırması. 2016, 2014-2015.
• TÜİK Toplumsal Cinsiyet İstatistikleri. (2022). Yazılı Medya ve Uluslararası Standart Kitap Numarası İstatistikleri, 2005-2021.
• Urhan, B. (2022). Kadın Emeği ve Toplumsal Cinsiyet: Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları (yay. haz. Feryal Saygılıgil). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Zoonen, V, L. (1998). News, Gender, and Power: (ed. Cynthia Carter, Gill Branston, and Stuart Allan). London and New York: Routledge, 33 – 46.