Instagram’da Mahremiyet Algısının Benlik İnşasına Etkisi: BAİBÜ Öğrencileri Örneği

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 16, 64 - 80, 23.10.2023

Rengim Sine Nazlı Özge Akcaoğlu Erdem

Öz

Araştırmanın temel amacı, mahremiyet algısı ile benlik inşası etkileşimini belirlemektir. Bu kapsamda araştırmanın temel sorusu “mahremiyet algısının benlik inşası üzerinde etkileşimi nasıl ve ne yöndedir” şeklinde belirlenmiştir. Araştırma sorusunun cevaplanabilmesi için Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi İletişim Fakültesi öğrencilerinden (n=329) anket yöntemiyle veriler elde edilmiştir. Araştırma verileri SPSS 25 ve AMOS 24 programlarıyla analiz edilmiştir. Analiz bulgularına göre mahremiyet algısının benlik inşası üzerinde negatif yönlü anlamlı etkisi bulunurken, mahremiyet algısı ile benlik inşası arasında negatif yönlü ilişki belirlenmiştir. Araştırma bulgularına göre mahremiyet algısının benlik inşası üzerinde zayıflatıcı bir etkisi bulunmaktadır. Sonuç bölümünde analiz bulguları ışığında çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Mahremiyet Algısı, Benlik İnşası, Instagram

Kaynakça

• Atasoy, M. U. (2018). İnternet reklamlarının tüketicilerin satın alma davranışları üzerindeki etkisi. Yaşar Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Ayaburi, E. W. ve Treku, D. N. (2020). Effect of penitence on social media trust and privacy concerns: The case of Facebook. International Journal of Information Management, 50, 171-181.
• Balcı, A. (2001). Sosyal bilimlerde araştırma. Yöntem, Teknik ve İlkeler, Ankara: PegemA Yayınları.
• Bauman, Z. (2009). Sosyolojik Düşünmek (6. Baskı). Çeviren: Abdullah Yılmaz), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bentler, P. M. ve Bonett, D. G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological bulletin, 88(3), 588.
• Browne, M. W. (1993). Alternative ways of assessing model fit. Testing structural equation models, 136-162.
• Child, J. T., Pearson, J. C. ve Petronio, S. (2009). Blogging, communication, and privacy management: Development of the blogging privacy management measure. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 60(10), 2079-2094.
• Cüceloğlu, D. (1996). İnsan ve davranışı (7. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çalışkan, M. ve Mencik, Y. (2015). Değişen dünyanin yeni yüzü: Sosyal medya. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi(50), 254-277.
• Dalgalıdere, S. ve Kılıç, E. (2015). Büyük veri ve mahremiyet sorununa eleştirel bir bakış. R. Çelik & S. Dalgalıdere (Edt.), Yeni ve geleneksel medya okumaları, İstanbul: İskenderiye, 201-219.
• Değer, B. E. & Sine Nazlı, R. (2022). Sosyal Medyada Influencer Etkisi Bağlaminda Benlik Sunumu . Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 15 (2) , 25-45 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/usaksosbil/issue/74678/1210396
• Durak, H. ve Seferoğlu, S. S. (2016). Türkiye'de Sosyal Medya Okuryazarliği Ve Sosyal Ağ Kullanim Örüntülerin.n İncelenmesi. Journal of International Social Research, 9(46).
• Erdem, A. T. (2021a). The moderator role of generations x and y in the effect of resource dependency management strategy on corporation entrepreneurship: Ankara ostim industry case. Aksaray Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 55-62.
• Erdem, A. T. (2021b). Ethical leadership, service innovation and psychological capital interaction: A research in Nevşehir hotel sector. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 515-532.
• Ersanlı, K. (1996). Benliğin gelişimi ve görevleri. Eser Ofset, Samsun.
• Farooq, A., Dahabiyeh, L. ve Javed, Y. (2023). When WhatsApp changed its privacy policy: explaining WhatsApp discontinuation using an enablers-inhibitors' perspective. Online Information Review.
• Fornell, C. ve Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of marketing research, 18(1), 39-50.
• Goffman, E. (2009). Stigma: Notes on the management of spoiled identity: Simon and schuster. Güney, S. (2009). Sosyal Psikoloji, Nobel Yayın Dağıtım, 1. Basım, Ankara.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E. ve Tatham, R. L. (2006). Multivariate data analysis (Vol. 6). Hu, L. t. ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural equation modeling: a multidisciplinary journal, 6(1), 1-55.
• Ipsos. (2018, mayıs 25). Game Changers. https://www.ipsos.com/tr-tr/internet-ve-mahremiyet-ipsos-25-ulkede-arastirdi adresinden alındı. Erişim Tarihi: 01.08.2023.
• İşman, A., Buluş, B. ve Yüzüncüyıl, K. S. (2016). Sosyalleşmenin dijitale dönüşümü ve dijital benliğin sunumu. Trt Akademi, 1(2), 608-619.
• Kalafat Çat, A. (2021). Virtual Identities and Self-Presentation in Social Media Instagram Mothers, New Paradigms within the Communication Sciences, (Ed. Enes Emre Başar, Pınar Bacaksız). UK: Cabridge Scholar Publising, 172-187.
• Karaoğlu, G. (2010). Kamusal ve özel alan ekseninde medya ve mahremiyet. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Karayel Bilbil, E. ve Atalay, D. (2020). Sosyal Medya Ekseninde Mahremiyetin Dönüşümü ve Benlik İnşası. Global Media Journal TR Edition, 10(20), 176-195.
• Kırık, A. M. ve Yazıcı, N. (2017). Instagram Örneği Üzerinden Sosyal Medyada Hikâye Anlaticiliği. Erciyes İletişim Dergisi, 5(2), 82-99.
• Kline, P. (2014). An easy guide to factor analysis: Routledge.
• Köse, H. (2011). Medya mahrem: medyada mahremiyet olgusu ve transparan bir yaşamdan parçalar: Ayrıntı Yayınları.
• Kulkarni, S., & Bedekar, M. (2022). Perception of privacy in a data driven world. Int. J. Mod. Trends Sci. Technol, 8, 380-388.
• Kulluk, R. (2022). Sosyal Medyada Mahremiyetin Değişiminin Habitusun Dönüşümü Üzerinden İncelenmesi: Konya Örneği. Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Landau, M. J., Vess, M., Arndt, J., Rothschild, Z. K., Sullivan, D. ve Atchley, R. A. (2011). Embodied metaphor and the “true” self: Priming entity expansion and protection influences intrinsic self-expressions in self-perceptions and interpersonal behavior. Journal of Experimental Social Psychology, 47(1), 79-87. Lis, A. ve Iwankowski, P. (2021). Why is dense vegetation in city parks unpopular? The mediative role of sense of privacy and safety. Urban Forestry & Urban Greening, 59, 126988.
• MacKenzie, S. B. ve Podsakoff, P. M. (2012). Common method bias in marketing: Causes, mechanisms, and procedural remedies. Journal of retailing, 88(4), 542-555.
• Marsh, H. W. ve Hocevar, D. (1985). Application of confirmatory factor analysis to the study of self-concept: First-and higher order factor models and their invariance across groups. Psychological bulletin, 97(3), 562.
• McDonald, R. P. ve Marsh, H. W. (1990). Choosing a multivariate model: Noncentrality and goodness of fit. Psychological bulletin, 107(2), 247.
• Özkan, Ö. S., Durna, G. ve Arzu, A. (2022). Psychometric Evaluation Of The Turkish Version Of The Self-Presentation Tactics Scale. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(2), 779-800.
• Öztürk, D., Eyüboğlu, G. ve Göçmen Baykara, Z. (2019). Mahremiyet bilinci ölçeği: Türkçe geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. Turkiye Klinikleri J Med Ethics, 27(1)(1), 57-64.
• Prensky, M. (2001). Digital natives, digital immigrants part 2: Do they really think differently?. On the horizon, 9(6), 1-6.
• Prensky, M. (2009). H. Sapiens Digital: From Digital Immigrants and Digital Natives to Digital Wisdom. Innovate: Journal of Online Education, 5(3).
• Post, R. C. (1990). Rereading Warren and Brandeis: Privacy, property, and appropriation. Case W. Res. L. Rev., 41, 647.
• Rogers, E. M. (1986). “Communication Technology” (Vol. 1). Simon and Schuster.
• Rogers, E. M., Singhal, A., & Quinlan, M. M. (2014). Diffusion of innovations. In An integrated approach to communication theory and research (pp. 432-448). Routledge.
• Sabuncuoğlu, A. ve Gülay, G. (2016). Sosyal Medyada Görsel Paylaşimindan Reklamciliğa: Instagram Reklamlarinin Genç Kullanicilar Üzerine Etkisine Dair Bir Araştirma. Gümüshane University Electronic Journal of the Institute of Social Science/Gümüshane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 7(15).
• Sine, R. (2017). Alternatif Medya ve Haber, Literatürk: Konya.
• Sönmez, G. , Keskin, S. , Laleh, N. & Kömür, G. (2022). Dijital Hikâye Anlatısı Olarak Instagram Kimliği: ‘Biyografi’ Yazma Kültürü Üzerine İnceleme . Yeni Medya , 2022 (13) , 127-147 . DOI: 10.55609/yenimedya.1150306
• Suveren, Y. ve Zeren Kosal, A. G. (2021). Sosyal medyada ‘benliğin sunumu’: Benlik ve mahremiyetin sunumunun bireysel ve toplumsal anlamı üzerine sosyolojik bir değerlendirme. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(4), 1226-1241.
• Tanaka, J. S. ve Huba, G. J. (1985). A fit index for covariance structure models under arbitrary GLS estimation. British journal of mathematical and statistical psychology, 38(2), 197-201.
• Tombul, I. (2018). Sosyal Medyada Mahremiyetin Dönüşümü ve Gençlerin Mahremiyete Bakışı, Yeni Medyaya Yeni Yaklaşımlar, Literatürk: Konya, 131-175.
• Tombul, I. & Sarı, G. (2021). Transformation of Self Presentation in Virtual Space. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi , 2021 (53) , 93-108 . DOI: 10.47998/ikad.85284
• Tutar, H., ve Erdem, A. T. (2020). Örnekleriyle bilimsel araştırma yöntemleri ve SPSS uygulamaları. Seçkin Yayıncılık. Ankara.
• Vatandaş, S. (2020). Mahremiyetin Dönüşümü Ve İletişim Araçlari. HUMANITAS-Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), 437-458.
• Vural, Z. B. A. ve Bat, M. (2010). Yeni bir iletişim ortami olarak sosyal medya: ege üniversitesi iletişim fakültesine yönelik bir araştirma. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 5(20), 3348-3382.
• Wilkowska, W., Offermann, J., Spinsante, S., Poli, A., & Ziefle, M. (2022). Analyzing technology acceptance and perception of privacy in ambient assisted living for using sensor-based technologies. Plos one, 17(7), e0269642.
• Xiao, L. ve Mou, J. (2019). Social media fatigue-Technological antecedents and the moderating roles of personality traits: The case of WeChat. Computers in Human Behavior, 101, 297-310.
• Yang, M., Cao, C. ve Liao, H. (2018). Social media privacy concerns and self presentation. Paper presented at the 2018 International Joint Conference on Information, Media and Engineering (ICIME).
• Yüksel, M. (2003). Modernleşme ve mahremiyet. Kültür ve İletişim, 6(11), 75-108.
• Zhou, S. (2022). The Influence of Social Platform Privacy on Self-Construction and Public Opinion Tendency--Sina Weibo and WeChat as Examples. Journal of Education, Humanities and Social Sciences, 4, 155-161.
• Zhao, J., Wang, G., Dally, C., Slovak, P., Edbrooke-Childs, J., Van Kleek, M. ve Shadbolt, N. (2019). I make up a silly name' Understanding Children's Perception of Privacy Risks Online. Paper presented at the Proceedings of the 2019 CHI Conference on Human Factors in Computing Systems.
• Zhao, Y., Yao, Y., Fu, J., & Zhou, N. (2023). {“If} sighted people know, I should be able to {know:”} Privacy Perceptions of Bystanders with Visual Impairments around Camera-based Technology. In 32nd USENIX Security Symposium (USENIX Security 23) (pp. 4661-4678).