موقف المستشرقين من الأحاديث المتعلقة بالسيرة النبوية: ستيفين شوميكر أنموذجًا

Yıl 2023, Cilt: 53 Sayı: 2, 295 - 315, 30.12.2023

Mustafa Kaya Mohammad Almohammad

https://doi.org/10.51121/akif.2023.46

Öz

يذكر المستشرقون عديد من الادعاءات المتعلقة بالأحاديث التي يتناولونها في أبحاث السير. هذه الادعاءات قد تكون حول منهج النقد التاريخي أو قد تتعلق بقضايا محددة في علوم السيرة والحديث. وتناولنا في هذه الدراسة موقف المستشرقين من الأحاديث المتعلقة بالسيرة النبوية، وذلك من خلال دراسة بحث "المشكلات المنهجية في تحديد صحة سيرة النبي محمد صلى الله عليه وسلم، سيرة عروة نموذجا" لستيفين شوميكر. وتقوم في دراستها على المنهج الاستقرائي التحليلي، وإخضاعها للنقد الحديثي متبعا أصول النقد الحديثي وقواعد البحث العلمي. وأهمية هذه الدراسة تكمن في تناولها مناهج النقد في الدراسات الإسلامية، وخاصة تقوم الدراسة بمناقشة انتقاد شوميكر لمنهج تحليل الإسناد والمتن من خلال دراسة سبعة أحاديث بالنظر إلى الإسناد والمتن، وتقدمه بدلاً من ذلك منهج النقد التاريخي فيها. وقد عرضت هذه الدراسة منهج المؤلف في بحثه، والأخطاء الواردة فيه، وتناولتها بالتحليل والنقد. وتوصلت إلى نتائج أهمها أن المؤلف وصف روايات الآحاد بأنها غير صحيحة من ناحية الإسناد، وأنها تحتاج جميعاً إلى دراسة نقد التاريخي. ووصفه هذا غير موضوعي، بل هو محاولة منه للتشكيك في منهج نقد الإسناد والأخبار الصحيحة التي نقلتها كتب الحديث المعتمدة.

Anahtar Kelimeler

الحديث, السيرة النبوية, المستشرقون الحديث, منهج نقد الإسناد والمتن, ستيفين شوميكر

The Position of Orientalists on Hadiths Related to the Biography of the Prophet: The Example of Stephen Shoemaker

Öz

Orientalists mention many claims related to the hadiths they address in their studies of Siyer. These claims may be about the method of historical criticism or they may relate to specific topics in the sciences of Siyer and hadith. This study examines the position of orientalists on the hadiths related to the biography of the Prophet through the analysis of Stephen Shoemaker's research titled "In Search of ʽUrwa’s Sīra: Some Methodological Issues in the Quest for ‘Authenticity’ in the Life of Muḥammad." The study was conducted using the analytical generalisation and modern critical method adjustable to scientific norms. This study is important because it examines the methods of criticism used in Islamic Studies. It reveals that Shoemaker critiques the method of isnad and text analysis through seven hadiths and instead adopts a historical-critical approach. The study presents the author's approach to his research and addresses his errors by analysing and criticising them. It is concluded that Shoemaker describes Akhbar al-Ahad as incorrect in terms of attribution and argues that all should be studied using historical criticism. His description seems to be subjective and reveals the aim of reducing isnad and text criticism and sahih hadiths in the authoritative hadith books.

Anahtar Kelimeler

Hadith Al-Sirah al-Nabawiyyah, Orientalists, Isnad and Text Analysis, Stephen Shoemaker

Oryantalistlerin Hz. Muhammed'in Hayatıyla İlgili Hadislere Yaklaşımı: Stephen Shoemaker Örneği

Öz

Oryantalistler, Siyer çalışmalarında ele aldıkları hadislerle ilgili birçok iddia ortaya atmaktadır. Bu iddialar tarihsel eleştiri yöntemleri hakkında ya da spesifik olarak Siyer ve Hadis ilimleriyle alakalı konular üzerinde olabilir. Bu çalışmada ise, "In Search of ʽUrwa’s Sīra: Some Methodological Issues in the Quest for ‘Authenticity’ in the Life of Muḥammad" başlıklı makale üzerinden, Oryantalistlerin Hz. Muhammed'in hayatıyla ilgili hadislere yaklaşımını incelemektedir. Çalışmada, analitik tümevarım yöntemi, bilimsel araştırma ve modern eleştiri yöntemleri kullanılarak eleştirel analiz yapılmıştır. Bu çalışmanın önemi, İslâm tarihi çalışmalarında eleştiri yöntemlerinin ele alınmasıdır. Özellikle Shoemaker'ın yedi hadis üzerinden isnad ve metin analizi yöntemini eleştirdiği ve bunun yerine tarihsel eleştiri yöntemini benimsediği tartışılmaktadır. Ayrıca, yazarın araştırmasındaki yöntemi ve yaptığı hataları analiz ve eleştiriyle ele alınmaktatır. Çalışmanın ulaştığı en önemli sonuç, Shoemaker’ın Âhâd hadisleri isnad açısından güvenilmez olarak nitelendirmesi ve hepsinin tarihsel eleştiriye ihtiyaç duyduğunu belirtmesindeki bu tespitin objektif olmaktan ziyade, isnad-metin eleştiri metodunu ve muteber hadis kitaplarında nakledilen sahîh hadisleri değersizleştirme çabası olduğunu ortaya çıkarmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Hadis, es-Sîretü, Oryantalistler, İsnad-Metin Analizi, Stephen Shoemaker

Kaynakça

• Abdulganî, Âdil. Merviyyâtı Urve b. Zübeyr ve’l-Megâzî. Medine: İslam Üniversitesi, 1992.
• Abdullatîf, Abdü’ş-Şâfii es-Sîretü’n-Nebeviyye ve Târîḫu'l-İslâm. Kahire: Dâru’s-Selâm, 2008.
• Abdullatîf, Abdü’ş-Şâfii Muhammed. Evâili’l-Müellifîn fi’s-Sîretü’n-Nebeviyye. Kahire: Mısır Vakıflar Bakanlığı Baskısı, 2005.
• Abdürrezzak b. Hemmam es-San’ânî. Musannaf. Thk Merkezu’l-Buhus ve’l-Mâlûmât. Mısır: Dâru’t-Ta’sîl, 2013.
• Akyürek, Yakup, VII. (XIII.) Yüzyılda Siyer Yazıcılığı, Kahramanmaraş: Samer Yayınları, 2020.
• Ammar, Abudî. Tetavvuru Kitâbeti’s-Sîretü’n-Nebeviyye. Bağdat: es-Sekâfeti’l-Âmme, 1997.
• Andreas Görke- Gregor Schoeler, “Reconstructing the Earliest Sīra Texts: The Hiǧra in the Corpus of ʿUrwa b. al-Zubayr” Der Islam, 82/2, 2005.
• Aynî, Bedrüddîn Ebû Muhammed Mahmûd b. Ahmed. Umdetü’l-kârî şerhi Sahîhi’l-Buhârî. Beyrut: Dârü İhya-i et-Tûrâsü’l-Arabi- Dârü’l-fikr. ts.
• Azami, Mustafa. Dirâsâtü fi’l-hadîsi’n-Nebevî ve Târîhu tedvînihi. Mektebetü’l-İslâmî, 2001.
• Bâşümeyl, Muhammed Ahmed, Mevsûatü'l-Gazavâti'l-Kübrâ, Kahire: Mektebetüs-Selefiyye, 1988.
• Bedevî, Abdurrahman. Mevsûʿatü’l-müsteşriḳīn. Beyrut: Dâru’l-İlim, 1993.
• Beyhakī, Ebû Bekir. Delâʾilü’n-Nübüvve. thk Abdul’mu’tî kâl’aci, Dâru’l-Kütübül’İlmiyye, 1988.
• Buhārī, Muḥammed ibn Ismāʻīl. el-Câmiʿu'ṣ-ṣaḥîḥ. thk. Komisyon. Mısır: Sultaniye, el-Matbaat'ül-Kübrâ el-Amire, 2001.
• Cebrî, Abdül-Müteâl. es-Sîretü'n-Nebeviyye ve Evhâmi'l-Müsteşrikîn. Kahire: Mektebetü Vehbe. ts.
• Çelik, Selim, Alman Oryantali̇st Gregor Schoeler’i̇n Hadi̇s Hakkindaki̇ Görüşleri̇ni̇n Değerlendi̇ri̇lmesi̇, İstanbul: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, 2021.
• Dûrî, Abdülazîz. Neşʾetü İlmi Tarih inde’l-Arab. Birleşik Arap Emirlikleri: Merkezi Zâyid li Tûrâs ve Tarih, 2000.
• Elarslan, Yaşar, ‘’Oryantalistlerin Hadis İsnâd Sistemine Eleştirileri ve Onlara Yapılan Reddiyeler’’ Kadim Akademi SBD, 4/2, 2020.
• Gazzâlî, Müştâk Beşîr. Kur’ân-ı Kerîm fi Dirâsâti’l-Müsteşrikîn. Dımaşk: Dâru’n-Nefâis, 2008.
• Güneş, Hüseyi̇n “Si̇yer Araştirmalarinda Hadi̇s Kaynaklarinin Önemi̇”. Siyer Araştırmaları Dergisi. 3/1, 2018.
• Hammâde, Fâruk. Mevârid-i es-Sîretü'n-Nebeviyye ve Takvîmüha. Dimaşk: Dâru’l- Kalem, 2010.
• Hazâile, Ziyâd Ahmed Fellâh. Mevârid-i Taberî fi Tarihihi li fetrati’l-Emeviyye. Yüksek Lisans Tezi. Ürdün. Âli Beyt Üniversitesi, 2021.
• Hızır, Abdul İlim Abdurrahman. el-Müslimun ve Kitâbetu’t- Tedvîn. Virginia: el-Mahed el-Âlemi li'l-Fikri'l-İslâmî, 1993.
• Horovitz, Josep. El-Megâzî ûlâ ve Müellifûhâ. Tercüme Hüseyin Nassâr. Kahire: Mektebeti’l-Hâncî, 2001.
• İbn İshâk, Ebû Abdillah Muhammed b. İshâk. Sîretü İbnu İshâk thk. Süheyl Zekkâr, Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1978.
• İbn Battâl, Ebü’l-Hasen Alî b. Halef b. Abdilmelik b. Battâl el-Bekrî el-Kurtubî. Şerḥu Ṣaḥîḥi’l-Buḫârî. thk Ebu Temim Yasir b. İbrahim. Riyad: Mektebetü Rüşd, 2003.
• İbn Hacer, el-Askalânî. Fethu’l-Bârî. thk Muhammed Fuâd Abdilbâkī. Beyrut: Dâru’l-Marife, 1999.
• İbn Hacer, el-Askalânî. Tehzîbu't-tehzîb. Hint: Dâiretü’l- Maârifi’l-islâmiyye, 1908.
• Ibn Hişâm, Abdülmelik b. Hişâm b. Eyüb. es-Sîreti'n-nebeviyye li'bni Hişâm. thk Mustafa Saka, İbrahim ebyârî ve Abdulhafîz Şelbî. Mısır: Şirket-i Mektebet-i Mustafa Halebî ve Evlâdihî, 1955.
• Ibn Recep, Abdurrahman. Şerhu İleli’t-Tirmizi. thk. Hemmām Saʻīd. Zerka-Ürdün: Mektebeti’l-Menār, 1987.
• Ibn Saʻd, Muḥammed. al-Ṭabakātü’l-Kübrâ. thk. Muḥammed ʻAbdülkadir Aṭā. Beyrut: Dāru’l-Kütübü’l-İlmīyye. 1990.
• İbnü’d-Demâmînî. el-Meṣâbîḥi’l-Câmi. thk Nureddin talib. Suriye: Dâru’n-Nevâdir, 2009.
• Kızıl, Fatma. “Oryantalistlerin Akademik Hadis Araştırmaları: Ana Eğilimler, Yerleşik Kabuller ve Temel iddialar’’ Hadis ve Siyer Araştırmaları Dergisi. 7/1, 2019.
• Mehdî, Rızkullah Ahmed. es-Sîretü’n-Nebeviyye fi Dav-i'l-Masâdır el-Asliyye. Riyad: Merkez Melik Faysal, 1996.
• Mizzî, Ebu’l-Haccâc Yusuf b. Abdurrahmân el-Tehzîbul-Kemâl Fî Esmâi’r-Ricâl. thk Beşşar Avvâd. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1992.
• Moğultay b. Kılıç, Ebû Abdullah Alâuddîn. İkmâlü Tehzîbi’l-Kemâl fî esmâi’r-ricâl. thk Muhammed Osman. Beyrut: Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, 2011.
• Mol, Mustafa Abdussettâr- Azâvî, Akid Halid. El-İstişrâk Dirase Menheciyye. Dımaşk: Dâru’l-Usemâ. ts.
• Muhammed Züheyr Muhammed- Muhammed ûde el-Hâverî. ‘’Devru’l-Müsteşrikîn fi’s-Sîretü’n-Nebeviyye’’ Kitabu’l-Megâzî Ûlâ ve Müellifûhâ li Josef Horovitz. Kuveyt Üniversitesi, 2015.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ, nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâkī. Kahire: İsa el-Halebî, 1955.
• Muvâfî, Osman. Menheci’n-Nakd et-Tarîhî el-İslâmî ve Menheci’l-Avrubi. İskenderiyye: Dâru’l-Vefa, 2004.
• Nemle, Ali b. İbrahim. Masâdırı’l-İstişrâk ve’l-Müsteşrikîn ve Masdariyyetihim. Riyad: Mektebet-i Beysân, 2011 Ömerî, Ekrem Ziya. Es-Sîretü’n-Nebeviyye es-Sahîha. Medine: Mektebetu’l-Ulum ve’l-Hikem, 1994.
• Öz, Şaban. İlk Siyer Kaynakları ve Müellifleri. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Doktora Tezi, 2006.
• Rahmî, Muhammed Kemal Derviş. İşârâtu İmam Buharî ilâ İhtilafi’l- Esânîd fi Câmiʿi'ṣ-ṣaḥîḥ. Doktora Tezi. Amman. Ürdün Üniversitesi, 2011.
• Rubin, Uri. The Eye of Beholder. The Life of Muhammad as Viewed by the Early Muslims New Jersey: the Darwin Press, 1995.
• Samirî, Mustafa Salih. Müsteşrik Watt ve Kitabîhî Muhammed Nebiyyün ve Rîcalü’d-Devle. Dımaşk: Dârul Usama, ts.
• Selefî, Muhammed Lokman. İhtimamü’l Muhaddisîn bi Nakdi’l-Hadis. Riyad: Dâru’d-Dâî, 1999.
• Selûmî, Abdulazîz b. Süleyman. Kitâbihi’l-Megâzî Menhecuhu ve Masâdiruhu. Medine: İslam Üniversitesi, 2004.
• Shoemaker, Stephen J. ، A Prophet Has Appear: The Rise of Islam through Christian and Jewish Eye A Sourcebook. Univ of California Press, 2021.
• Shoemaker, Stephen j. “In Search of ʽUrwa’s Sīra: Some Methodological Issues in the Quest for ‘Authenticity’ in the Life of Muḥammad. Der Islam. 85/2, 2011.
• Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî el-Bağdâdî. Târîhu’lumem ve’l-mulûk. thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrâhîm. Kâhire: Dâru’l-Meârif, 1967.
• Tekineş, Ayhan. “Hadis ve Tarih: Metodolojik bir Karşılaştırma”. Hadis Tetkikleri Dergisi. 2/2, 2004.
• Ûde, Süleyman b. Ahmed. Es-Sîretü’n-Nebeviyye fi Sahîhayn ve İnde ibn İshak Dirase Mukarene fi ahdi’l-Mekkî. Riyad: Melik b. Abdülaziz Üniversitesi, 1993.
• Ukaylî, Ebû Cafer Muhammed b. Amr, Kitâbü’d-Duafâi’l-kebîr. thk. Abdülmuʻti Emin Kal’acî. Beyrut: Dâru’l-Mektebeti’l-İlmîyye, 1984.
• Vâkidî, Muhammed b. Ömer. El-Megâzî. thk Marsden Jones. Beyrut: Dâru’l-E’alemî, 1989.
• Yılmaz, Rahile Kızılkaya. “Goldziher’in Hadise Yaklaşımını Berlirlemesi Açısından Erken Dönem İslam Toplumu Tasavvuru’’. Darulfunun İlahiyat Dergisi, 32/2, 2021.
• Zehebî, Muhammed b. Ahmed. Târîḫu’l-İslâm ve vefeyâtü’l- meşâhîr ve’l-aʿlâm. thk Beşşâr Avvâd Ma'rûf. Beyrut: Dâru'l-Garbi'l-İslâmî, 2003.
• Zehebî, Muhammed b. Ahmed. Tezkiretü'l-huffâz. Beyrut: Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye. 1998.
• https://www.stephen-shoemaker.com/
• https://uoregon.academia.edu/StephenShoemaker/CurriculumVitae
• https://library.duke.edu/rubenstein/uarchives/history/articles/narrative-history
• https://www.ed.ac.uk/profile/andreas-goerke
• https://islamansiklopedisi.org.tr/der-islam