A Dream in the Steppe: Mise-en-scene in the Movie “Boats Out of Watermelon Rinds”

Yıl 2023, Sayı: 43, 117 - 133, 30.12.2023

Funda Masdar Ferit Çağıl

https://doi.org/10.31123/akil.1366715

Öz

Although the most important element of a film is the story, how the story is told puts the film in a position that we can call good or successful. How the story is told is determined by the harmony and balance between the mise-en-scene elements that make up the form of the film. Boats Out of Watermelon Rinds (Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak) is Ahmet Uluçay's only feature-length film, based on his own childhood, and a story about realizing his dreams despite all impossibilities. The film, which is also a reflection of the struggle between a village and a town, has gained an important place in the history of Turkish cinema with its love for cinema.
This study aims to reveal the effect of the use of mise-en-scene elements on the narrative by making mise-en-scene criticism in Ahmet Uluçay's film Boats Out of Watermelon Rinds. For this purpose, the film was analyzed using the mise-en-scene criticism method. The analysis is based on the basic elements of mise-en-scene such as space, decor, lighting, costume, make-up, and acting. As a result of the study, it was seen that the director succeeded in presenting the story of the film in an original style by using the elements of mise-en-scene in a balanced and harmonious way. It is possible to say that the director's success in the film is a reflection of his preferences for mise-en-scene.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Uluçay, Mise-en-scene, Film Criticism, Boats Out of Watermelon Rinds

Bozkırda Bir Düş: “Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak” Filminde Mizansen

Öz

Bir filmi oluşturan en önemli unsur hikâye olsa da hikâyenin nasıl anlatıldığı filmi iyi ya da başarılı tabir edebileceğimiz konuma oturtur. Hikâyenin nasıl anlatıldığını ise filmin biçimini oluşturan mizansen unsurlarının arasındaki uyum ve denge belirler. Kendi çocukluğundan yola çıkarak tüm imkansızlıklara rağmen düşlerini gerçekleştirmeye dayalı bir hikâyeden oluşan Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak, Ahmet Uluçay’ın tek uzun metrajlı filmidir. Bir köy ve bir kasaba arasında verilen mücadelenin de yansıması olan film ortaya koyduğu sinema aşkıyla da Türk sinema tarihinde önemli bir yer edinmiştir.
Bu çalışma Ahmet Uluçay’ın Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak filminde mizansen eleştirisi yaparak, mizansen öğelerinin kullanımının anlatıya olan etkisini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda mizansen eleştirisi yöntemi kullanılarak film analiz edilmiştir. Analiz mizansenin temel unsurları olan dekor, ışık (aydınlatma), kostüm- makyaj ve sahneleme üzerinden yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda yönetmenin mizansenin unsurlarını dengeli ve uyumlu bir şekilde kullanarak, filmin hikayesini özgün bir stilde ortaya koymayı başardığı görülmüştür. Yönetmenin filmde yakaladığı başarının, mizansen konusundaki tercihlerin bir yansıması olduğunu söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak, Ahmet Uluçay, Mizansen, Film Eleştirisi

Kaynakça

• Arnheim, R. (2002). Sanat Olarak Sinema. Ötüken Yayınevi.
• Baykal, K. C. (2010a). Ahmet Uluçay: Tepecik Köyü’nde Bir Auteur. İçinde S. Büker (Ed.), Karpuz Kabuğu Denize Düşünce (ss. 11-16). Kırmızı Kedi Yayınevi.
• Baykal, K. C. (2010b). Karpuz Kabuğu Sinemaya Düşer mi? İçinde S. Büker (Ed.), Karpuz Kabuğu Denize Düşünce (ss. 17-46). Kırmızı Kedi Yayınevi.
• Bordwell, D., & Thompson, K. (2011). Film Sanatı. DeKi Yayınları.
• Ceyhan, M., & Sancar, M. K. (2019). Opening Window To Childhood And Dreams / Çocukluğa ve Düşlere Açılan Pencere: Ahmet Uluçay. İçinde E. Doğan (Ed.), Turkish Cinema Researches (ss. 95-108). IJOPEC Publication.
• Ceyhan, M., & Sancar, M. K. (2023). Gerçeklik ve Mizansen Arasında Bir Tanıklık Hikayesi: “İki Şafak Arasında” Filminin Mizansen Eleştirisi. Türkiye Medya Akademisi Dergisi, 3(5), 195-215.
• Corrigan, T. (2013). Film Eleştirisi (3. Baskı). Dipnot Yayınları.
• Demir, S. T. (2020). Cinematic Geography of the Countryside, Childhood and Nostalgia: Remembering Ahmet Uluçay in the age of Oblivion. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 18(36), 683-698.
• Dönmez, A. (2018). İnsan Hayal Ettiği Müddetçe Yaşar”: Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak. İçinde L. Kabadayı (Ed.), Film Eleştirisi: Kuramsal Çerçeve ve Sinemamızdan Örnek Çözümlemeler (Üçüncü Basım, ss. 189-198). Ayrıntı Yayınları.
• Kabadayı, L. (2018). Film eleştirisi. Ayrıntı Yayınları.
• Kabil, İ. (2010). Önsöz. İçinde A. Pay (Ed.), Yönetmen Sineması Ahmet Uluçay (ss. 7-12). Küre Yayınları.
• Kilinç, M., & Çağıl, F. (2021). Sinemada Mekân ve Işık Etkileşimi: Bridge of Spies Üzerine Bir İnceleme. Mediarts, 2, 59-73.
• Monaco, J. (2001). Bir film nasıl okunur (E. Yılmaz, Çev.). Oğlak Yayıncılık.
• Oluk, A. (2008). Klasik Anlatı Sineması. Hayalet Kitap.
• Pay, A. (2010a). Kısa Filmleri Ekseninde Uluçay’ın Sihirli Lambası: Sinema. İçinde A. Pay (Ed.), Yönetmen Sineması Ahmet Uluçay (ss. 59-68). Küre Yayınları.
• Pay, A. (2010b). Yönetmen Sineması Ahmet Uluçay. Küre Yayınları.
• Saydam, B. (2016). Karanlıkta Işığı Yakalamak. Küre Yayınları.
• Taşdemir, D. (Yönetmen). (2007). İntihar Ederdim [Belgesel Film].
• Turan, H. (2010). Bir “Yerli” Sinemacı: Ahmet Uluçay. İçinde A. Pay (Ed.), Yönetmen Sineması Ahmet Uluçay (ss. 27-35). Küre Yayınları.
• Tutumlu, M. A. (2016). Sinema Uluçay’dan Akıyor. İçinde B. Saydam (Ed.), Karanlıkta Işığı Yakalamak Bir Ahmet Uluçay Derlemesi (ss. 40-43). Küre Yayınları.
• Uluçay, A. (2020). Sinema İçin Bunca Acıya Değer mi. Küre Yayınları.
• Uluçay, A. (Yönetmen). (1994a). Koltuk Değneklerinden Kanat Yapmak [Kısa Film].
• Uluçay, A. (Yönetmen). (1994b). Optik Düşler [Kısa Film].
• Uluçay, A. (Yönetmen). (1995a). Bizim Köyün Orta Yeri Sinema [Belgesel Film].
• Uluçay, A. (Yönetmen). (1995b). Minyatür Kosmos’da Rüya [Kısa Film].
• Uluçay, A. (Yönetmen). (1996). İnci Deniz Dibinde, Çerçöp Sahile Vurmuş [Kısa Film].
• Uluçay, A. (Yönetmen). (1998a). Bizim Köyde Bayram Sabahı [Kısa Film].
• Uluçay, A. (Yönetmen). (1998b). Epileptic Film [Kısa Film].
• Uluçay, A. (Yönetmen). (1999). Uzun Metrajın Resmi [Kısa Film].
• Uluçay, A. (Yönetmen). (2000). Exorcise [Kısa Film].
• Uluçay, A. (Yönetmen). (2004). Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak [Uzun Metraj].
• Yıldırım, H. (2010). Bir Keloğlan Masalı. İçinde A. Pay (Ed.), Yönetmen Sineması Ahmet Uluçay (ss. 15-25). Küre Yayınları.