Some Examples of The Hegemonia of The Notables Over Civil Servants in The Turkish Novel

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 31, 27 - 40, 06.10.2023

Emrah Meydan

https://doi.org/10.31126/akrajournal.1327943

Öz

The notables, who are in an extremely important position in the Turkish society structure, are the people who have the power to direct and shape their environment in the regions they are in. It can be said that the notables effect is stronger especially in the provinces. Type of notables who want to expand their zone of influence, therefore tries to create an element of pressure on civil servants by trying to influence civil servants. As a result of the pressures created, the notables, which increased its influence primarily on the civil servants and the public, aims to increase it by putting their own benefits in the foreground. Unfair, unlawful, unjust practices and behaviors occur in line with this purpose. This situation causes some breaks in social life. These negativities occured in the social structure are often written by the authors as a theme in the novels. In this study, it has been tried to determine how the subject is handled in some novels that deal with the negativities created by the notables type and in which ways the notables expands their influence. As a result, it was seen that the notables suppressed the civil servants through economic power, political power, entertainment and acquaintanceship. The long tenure of civil servants and their economic difficulties were effective in the emergence of this situation. In addition, seeing the civil servants as the representatives of the state in the Turkish society structure and therefore the public's inability to oppose the civil servants has also been an important factor. In addition to this, the presence of morally flawed people among civil servants was seen as an opportunity that should be evaluated in terms of notables. As a result of all these, the word notables took on a negative meaning and hegemonic notables type emerged. This type of notables, by putting pressure on civil servants, saw them as their own employees and had the audacity to even interfere with the functioning of the state in line with their own benefits.

Anahtar Kelimeler

notables, civil servant, hegemony, Turkish novel

Türk Romanında Eşrafın Memurlar Üzerindeki Hegemonyasına Bazı Örnekler

Öz

Türk toplum yapısında son derece önemli bir konumda bulunan eşraflar, bulundukları bölgelerde çevrelerini yönlendirme ve şekillendirme gücüne sahip kimselerdir. Özellikle taşrada eşraf etkisinin daha güçlü olduğu söylenebilir. Nüfuz alanını genişletmek isteyen eşraf tipi, bu sebeple devlet memurlarını da etkisi altına almaya çalışarak memurlar üzerinde bir baskı unsuru oluşturmaya çalışır. Oluşturulan baskılar neticesinde öncelikle memurlar ve halk üzerinde etkisini artıran eşraf, bu sayede kendi menfaatlerini ön plana alarak artırmayı amaçlar. Bu amaç doğrultusunda meydana gelen haksız, hukuksuz, adaletsiz uygulamalar ve davranışlar ortaya çıkar. Bu durum ise sosyal hayatta bazı kırılmaların meydana gelmesine sebep olur. Sosyal yapıda meydana gelen bu olumsuzluklar ise yazarlar tarafından kaleme alınarak romanlarda bir tema olarak sıklıkla işlenir. Bu çalışmada ise eşraf tipinin yarattığı olumsuzlukları işleyen bazı romanlarda konunun nasıl işlendiği ve eşrafın nüfuzunu hangi yollarla genişlettiği tespit edilmeye çalışılmıştır. Sonuç olarak, eşrafın ekonomik güç, siyasi güç, eğlence ve ahbaplık yoluyla memurları baskı altına aldıkları görülmüştür. Bu durumun ortaya çıkmasında memurların uzun görev süreleri ve ekonomik sıkıntıları etkili olmuştur. Ayrıca Türk toplum yapısında memurları devletin temsilcisi olarak görme ve bu sebeple halkın memurlara karşı çıkamaması da önemli bir etken olmuştur. Bunun yanı sıra memurlar arasında ahlaki açıdan kusurlu kimselerin bulunması da eşraf açısından değerlendirilmesi gereken bir fırsat olarak görülmüştür. Bütün bunların neticesinde eşraf sözcüğü olumsuz bir anlama bürünerek hegemonik eşraf tipi ortaya çıkmıştır. Bu eşraf tipi, memurlar üzerinde baskı kurarak onları kendi çalışanları gibi görmüş ve kendi menfaatleri doğrultusunda devlet işleyişine bile müdahale edebilecek cürete erişmiştir.

Anahtar Kelimeler

eşraf, memur, hegemonya, Türk romanı

Kaynakça

• [Adıvar] Halide Edip (2021); Vurun Kahpeye, İstanbul: Can Yayınları.
• [Güntekin] Reşad Nuri (1928); Acımak, İstanbul: Akşam Matbaası.
• Baykurt, Fakir (2022); Onuncu Köy, İstanbul: Literatür Yayınları.
• Bilbaşar, Kemal (2005); Cemo, İstanbul: Can Yayınları.
• Bilbaşar, Kemal (2015); Yeşil Gölge, İstanbul: Can Yayınları.
• Cumalı, Necati (1979); Zeliş, İstanbul: Tekin Yayınevi.
• Enginün, İnci (2008); Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Hayber, Abdülkadir (1993); Halide Edip, Yakup Kadri ve Reşat Nuri’nin Romanlarında Nesil Çatışmaları, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• İlhan, Nilüfer (2018); 1960 - 1980 Arası Türk Romanında Özne ve İktidar İlişkileri, Ankara: Gece Kitaplığı.
• Kemal Tahir (2011); Bozkırdaki Çekirdek, İstanbul: İthaki Yayınları.
• Moran, Berna (2014); Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 2, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sabahattin Ali (2021); Kuyucaklı Yusuf, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Sadri Ertem (2012); Çıkrıklar Durunca, Konya: Salkımsöğüt Yayınları. Türk Dil Kurumu (2019); Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Yaşar Kemal (2021); Teneke, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları